Алвеоларияб эйективияб аффрикат

Алвеоларияб эйективияб аффрикат
Алвеоларияб эйективияб аффрикат
tsʼ
Аудио
	source · квеки
Кодификация
X-SAMPA	ts_>

Алвеоларияб эйективияб аффрикат — рагьукъаб гьаракь, жиб цо-цо кӀалъалеб мацӀалда хӀалтӀизабулеб. Интернационалаб фонетикияб алфабеталда гьеб гьаракь бихьизабизе хъвалеб симбол буго ⟨t͡sʼ⟩.

Авар мацӀалда данчӀвала гьединго алвеоларияб эйективияб аффрикаталъул интенсивияб ⟨t͡ʃːʼ⟩, лабиаллъараб ⟨t͡ʃʷ⟩, интенсивияб лабиаллъараб варианталги ⟨t͡ʃːʷʼ⟩.

Ружби[хисизабизе | код хисизабизе]

Алвеоларияб эйективияб аффрикаталъул ружби:

Элъул абул куц буго сибилантаб (гьещтӀолеб) аффрикаталъулаб: эб бахъула тӀоцебе хӀухьалил чвахи тӀобан ккун, цинги мацӀалца эб цабзазул бегӀераб тӀогьибехун битӀун, цӀиккӀараб турбуленцияги лӀугьинабун.
Элъул абул куц буго алвеоларияб: эб гьаракь бахъулаго мацӀалзул тӀогь яги ракьан алвеоларияб агӀида хъван, гьелда рекъон апикалаб–илан ва ламиналаб–илан абула.
Элъул фонация буго гъугъаб: эб бахъула гьаркьил рухьадазул сороди гьечӀого.
Эб буго кӀалзул рагьукъаб: эб бахъулаго хӀухьел къватӀибе бачӀуна цохӀо кӀалдисан.
Эб буго централаб рагьукъаб: бахъулаго хӀухьалил чвахъи уна битӀун мацӀазул централтӀасан, хьолбохъан гуреб.
ХӀухьел чвахул механизм буго эйективияб (глотталаб эгрессив): хӀухьел къватӀибе цула гьаркьил кьватӀел (глоттис) эххеде хӀалуцинабун.

Вариацияби[хисизабизе | код хисизабизе]

IPA	Description
t͡sʼ	жибго t͡sʼ
t͡sːʼ	къуватаб t͡sʼ
t͡sʷʼ	лабиаллъараб t͡sʼ
t͡sːʷʼ	къуватаб лабиаллъараб t͡sʼ

ХӀалтӀизаби[хисизабизе | код хисизабизе]

МацӀ		РагӀи	ИФА	МагӀна	Баянал
Абаз		хъацIаcode: abq is deprecated	[qat͡sʼa]	'чи'
Авар		цӀа / ċаcode: av is deprecated	[t͡sʼä]	'цӀа'
Адигъ		папцӀэcode: ady is deprecated	[pʰaːpt͡sʼa] (i)	'бегӀер'
Амгьар		ፀጉር	tsegur	'рас'
Армен	Ереваналъул диаоект	ծառcode: hy is deprecated	[t͡sʼɑr]	'гъветӀ'	Дандеккола тӀеренаб [t͡s⁼] гьаркье армен мацӀалъул цогидал бакъаккул диалектазда.
Гуржи^[1]		წელიcode: ka is deprecated	[t͡sʼeli]	'лъагӀел'
Гьазда		zzapalecode: hts is deprecated	[t͡sʼapaɾe]	'бухъаро-тӀил'
Гьайда		ttsanskkaagidcode: hai is deprecated	[t͡sʼanskʼaːkit]	'чӀалаби'
Гьауса		tsorocode: ha is deprecated	[t͡sʼoro]	'хӀинкъи'
Гьири	Гьири далект	цъæхcode: os is deprecated	[t͡sʼəχ]	'хъахӀилаб' яги 'гӀурччинаб'
Кабардин		цӀэcode: kbd is deprecated / çecode: kbd is deprecated / ڗەcode: kbd is deprecated	[t͡sʼa] (i)	'цӀар'
Къехъчи		tzʼiʼcode: kek is deprecated	[t͡sʼiʔ]	'гьой'
Лушуцид		Халип:Lang-lut	[t͡sʼoʔkʷs]	'анкьго'
Лъинкит		tsʼankwaatcode: tli is deprecated	[t͡sʼankʷʰaːtʰ]	'нусиреч'
Нухалк		xłp̓x̣ʷłtłpłłskʷc̓code: blc is deprecated	[xɬpʼχʷɬtʰɬpʰɬːsk^wht͡sʼ]	'эсул буголъуда букӀана сигридул хъарахъ'
Тум		цIаcode: lbe is deprecated / ċаcode: lbe is deprecated / ڗاcode: lbe is deprecated	[t͡sʼa]	'цӀа'^[2]
Чачан		цIеcode: ce is deprecated	[t͡sʼe]	'цӀар'

МугъчӀваял[хисизабизе | код хисизабизе]

↑ Shosted, Ryan K.; Chikovani, Vakhtang (2006). "Standard Georgian" (PDF). Journal of the International Phonetic Association (in английский). 36 (2): 255–264. doi:10.1017/S0025100306002659. ISSN 1475-3502.
↑ Лакско-русский словарь регӀел

КъватӀисел регӀелал[хисизабизе | код хисизабизе]

[tsʼ] гьаракь бугел мацӀал PHOIBLE сайталда

[1] Shosted, Ryan K.; Chikovani, Vakhtang (2006). "Standard Georgian" (PDF). Journal of the International Phonetic Association (in английский). 36 (2): 255–264. doi:10.1017/S0025100306002659. ISSN 1475-3502.

[2] Лакско-русский словарь регӀел

[1]

[2]