Гъугъаб увуларияб аффрикат

Гъугъаб увуларияб аффрикат
qχ
Аудио
български · квеки
Кодификация
X-SAMPA	q_X

Интенсивияб гъугъаб увуларияб аффрикат
qχː
Аудио
български · квеки

Гъугъаб увуларияб аффрикат — рагьукъаб гьаракь, жиб цо-цо кӀалъалеб мацӀалда хӀалтӀизабулеб. Интернационалаб фонетикияб алфабеталда гьеб гьаракь бихьизабизе хъвалеб симбол буго ⟨q͡χ⟩ ва ⟨q͜χ⟩, бащадабго X-SAMPA симбол буго q_X. ХӀучч гьечӀого букӀинеги бегьула, ⟨qχ⟩ ИФА-лда ваqX X-SAMPA-лда.

Стандартаб аваралда кибго данчӀвала цохӀо интенсивияб гъугъаб увуларияб аффрикат, ИФАлда эб бихьизабула ⟨q͡χː⟩ гӀадин.

Буго гьединго гъугъаб пре-увуларияб аффрикат цо-цо мацӀазда, эб гьаракь бахъула дагьабго цебегӀан прототипаб гъугъаб увулариябаффрикат бахъулелъуса, прорототипаб гъугъаб веларияб аффрикат бахъулеб гӀадин цебегӀан гуреб. Интернационалаб фонетикияб алфабеталда гьечӀо батӀаяб симбол гьеб гьаркьие, бихьизабизени бегьула ⟨q̟͡χ̟⟩ яги ⟨q͡χ˖⟩ (кӀиябго симболалъ бихьизабула цебесеб ⟨q͡χ⟩) яги ⟨k̠͡x̠⟩ (гьунтӀараб ⟨k͡x⟩). Эквивалентиял X-SAMPA симболал руго q_+_X_+ and k_-_x_-.

Ружби

Гъугъаб увуларияб аффрикаталъул ружби:

• Элъул абул куц буго аффрикатаб: эб гьаракь бахъула хӀухьалил чвахи тӀобан чӀезабун, хада цинги хӀухьалил чвахи абул бакӀалъул дандекъараб каналалъусан биччан, турбуленцияги лӀугьинабун.
• Элъул абул бакӀ буго увуларияб: бахъула мацӀалзул нахъисеб рахъ (дорсум) увулалда хъван.
• Элъул фонация буго гъугъаб: эб бахъула гьаркьил рухьадазул сороди гьечӀого. Цо-цо мацӀазда гьаркьил рухьадал активго рикь-рикьун рукӀуна, гьединлъидал гьаракь кидаго букӀуна гъугъаб separated; цогидазда рухьадал руго тамахал, гьез тӀаде босизе бегьула аскӀор ругезул гьаракьлъи.

• Эб буго кӀалзул рагьукъаб: эб бахъулаго хӀухьел къватӀибе бачӀуна цохӀо кӀалдисан.
• Эб буго централаб рагьукъаб: бахъулаго хӀухьалил чвахъи уна битӀун мацӀазул централтӀасан, хьолбохъан гуреб.
• ХӀухьел чвахул механизм буго пулмонияб: эб бахъула цохӀо интеркосталалги (хьалагӀучӀазда гьоркьосел) абдоминалалги (чохьол) ччорбаздалъун хӀухьел къватӀибе цун, цӀиккӀанисел гьаркьалго гӀадин.

Вариацияби

IPA	Description
qχ	жибго qχ
qχː	интенсивияб
qχːʷ	лабиаллъараб

ХӀалтӀизаби

Увуларияб

МацӀ		РагӀи	ИФА	МагӀна	Баянал
Алеманн	ЦӀикӀкӀанисел тӀасалеманн диалектал	Gschänk	[ˈkʃæɴq͡χ]	'кьел'	Веларияб [k͡x] цогидал диалектазда.
Адигъ	Натухай	кхъэ	[q͡χa]	'хоб'	Диалектияб. Дандеккола [qʰ] гьаркьиле цогидал диалектазда.
Инглис	Скаус	clock	[kl̥ɒq͡χ]	'сагӀат'	Батизе бегьула /k/ гьаркьил рагӀул финалияб реализация букӀин.
Кабардин		кхъэ	[q͡χa]	'хоб'
Парс	Цо-цо диалектазда	ﻗﻔل	[q͡χofl]	'рахай'	РагӀул инициалаб /q/ гьаркьил фортиция.

Интенсивияб увуларияб

МацӀ		РагӀи	ИФА	МагӀна	Баянал
Авар		хъарахъ	[q͡χːʰaˈraq͡χːʰ]		Эйективияб [q͡χʼː] гьаракьгун контраслъи.

Пре-увуларияб

МацӀ		РагӀи	ИФА	МагӀна	Баянал
Узбек		quruq	[q̟uɾ̪uq̟͡χ̟]	'бакъвараб'	/q/ гьаркьил аллофон рагӀул финалалдаги рагьукъазда цебесеб позициялдаги.

МугъчӀваял

• Sjoberg, Andrée F. (1963). Uzbek Structural Grammar. Uralic and Altaic Series. Том 18. Bloomington: Indiana University. LCCN 63-62530. OCLC 4241028.
• Wells, John C. (1982). Accents of English. Том 2: The British Isles. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511611759. ISBN 0-521-24224-X. OCLC 419896703.

КъватӀисел регӀелал

• [qχ] гьаракь бугел мацӀал PHOIBLE сайталда
• [qχː] гьаракь бугел мацӀал PHOIBLE сайталда