Короналаб рагьукъаб
Короналал рагьукъал — рагьукъал гьаркьал, жидер артикулация лӀугьунеб мацӀалзул цебесеб рахъ гӀахьаллъун. Абул бакӀазда гъорлӀ, цохӀо короналала рагьукъал рикьизе бегьула чанго абул куцалде: апикалал (мацӀалзул тӀогь хӀалтӀизабулел), ламиналал (мацӀалзул бал хӀалтӀизабулел), кӀамургӀадал (эххедехун цӀараб мацӀгун) яги субапикалаб (мацӀалзул гъоркьияб рахъ хӀалтӀизабун), гьединго батӀи-батӀиял посталвеолариял артикуляцияби (жидер цо-цояз артикулаторлъун гьединго мацӀалзул нахъисеб рахъги гъорлӀе бачунел): палато-алвеолариял, алвеоло-палаталал ва ретрофлексиял. ЦохӀого-цо мацӀалзул цебесеб рахъалъул (короналаб) букӀуна артикулациялъул аслиял бакӀазда гьоркьоб гьедигаӀанаб тиралъи, жинца рес кьолеб батӀалъул вариантал рукӀинеалъе. Короналазул буго цогидаб рахъги, сулкализация (мухъ), тӀадегӀан ругел ориентациязда цадахълъун сибилантал (гьещтӀолел гьаркьал) гьарулеб.
Артикулациялъул бакӀ
[хисизабизе | код хисизабизе]| ИПА симбол |
магӀна | ||
|---|---|---|---|
| абул бакӀ |
пассив (кӀал) |
⟨s̪⟩ | дентал |
| ⟨s̟⟩ | цецураб (денти-алвеолар) | ||
| ⟨s͇⟩ | алвеолар | ||
| ⟨s̠⟩ | нахъецӀараб (посталвеолар) | ||
| актив (мацӀ) |
⟨s̺⟩ | апикал | |
| ⟨s̻⟩ | ламинал | ||
| ⟨ʂ⟩ | ретрофлекс | ||
| кӀиабизесеб | ⟨sʲ⟩ | палаталлъараб коронал | |
| ⟨ɕ⟩ | алвеоло-палатал | ||
| ⟨ʃ⟩ | палато-алвеолар | ||
| ⟨sʷ⟩ | лабиаллъараб коронал | ||
| ⟨sˠ⟩ | веларлъараб коронал | ||
| ⟨sˤ⟩ | фарингеаллъараб коронал | ||
| гьаракьлъизе лӀугьиналъул мех | ⟨sʰ⟩ | аспиратараб коронал | |
Ралагье гьединго
[хисизабизе | код хисизабизе]- Перифералал рагьукъал, короналал гурел рагьукъал
- Апикалаб рагьукъаб
- Ламиналаб рагьукъаб
- Субапикалаб рагьукъаб
- Абул бакӀ
- Фонетикалъул топиказул лист
Референсал
[хисизабизе | код хисизабизе]ТӀадеги цӀализе
[хисизабизе | код хисизабизе]- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.
