Парс (остан)

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Парс
blank300.png|300px]]
БахӀрейнКъатӀарГӀуманКувейтТурцияЭрминистанАзарбижанТуркменистанАфганистанПакистанГӀиракъСагІудиязул ГІарабияЦолъарал ГIараб ИмараталКаспий ралъадПарс заливОрмуз проливГӀуман заливЮжный ХорасанЙаздСистан ва БалучистанКерманХурмузганПарсБушерХурасан-РезавиШималияб ХурасанГулестанМазандаранСемнанТегьранАлбурзКъумЧехармехаль и БахтиарияКохгилуйе и БойерахмедХузестанИламЛурестанЦентральный останИсфагьанГиланАрдебильКъазвинХамаданКерманшагьКурдистанВосточный АзербайджанЗенджанЗападный Азербайджан
[[file:blank300.png
Пачалихъ
Адм. марказ Шираз
Тарих ва география
ГӀатӀилъи 122 608 км²
СагӀтазул зона UTC+3:30 и UTC+4:30
КӀудиял шагьарал Шираз, Марвдашт, Джехром
Халкъ
Къадар 4 851 274[1] чи  (2016 сон)
Гъунки 39,57 чи/км²
Расмиял мацӀал

фарси
азарбижан
кашкай мацӀ

[2][3][4][5]
Luri (диалект Mamasani)
Цифрабазул идентификаторал
Телефоналъул код 073262
Парс картаялда
 Медиафайлал Викигъамасалда

Парс яги Фарс (парс فارس‎ — Fārs, яги پارس — Pārs), Парс — Ираналъул 31 провинциялдаса (останалдаса) цояб ва гьединго тарихияб область. Остан буго пачалихъалъул жунуб рахъалда, Парс заливалъул рагӀалда. Ракьалъул гӀеблъи — 122 608 км²[6], население — 4 596 658 человек[6] (2011). Административияб марказ — Шираз шагьар[7].

Парс остан — парсазул ва парс мацӀалъул тарихияб ватӀан, ва гьединго иранияб хӀукуматлъиялъ жиндирго кьучӀ босараб бакӀ. Латинияб Персия абураб цӀар бачӀула некӀияб парс мацӀалда букӀараб — Парса[7] яги Парсуаш абурал цӀараздаса.

Тарих[хисизабизе | код хисизабизе]

Парсалда тӀоцересел гӀадамазул чӀел бугел бакӀал раккана н. э. цебе 3-леб азарсоналда, гьезул бищун кӀудияблъунги ккола Аншан абураб шагьар. Аншаналда букӀун буго Эламалъул ханзабазул резиденция, некӀсияб пачалихъалъул тахшагьарлъун Шуш (гьанжесеб Хузестан) тезегӀан.

География[хисизабизе | код хисизабизе]

Парс остан буго Ираналъул жунубалда ва Исфагьангунги Йаздгунги шималалдаса, Кермангун — бакхъбаккудаса, с Хурмузгангун жунубалдаса, Бушергун — на жунубгун-бакътӀерхьудаса, ва Кохгилуйе ва Бойерахмед остангун — бакътӀерхьудаса мадугьалихъ ккола.

Провинция Парс бугилан абизе бегьула тӀубанго Загрос магӀарзда тӀад. Гуми лъедолел лъарал яги гӀорал гьечӀо.

Административияб бикьи[хисизабизе | код хисизабизе]

Провинция Парс бикьула 36 шагьрестаналда (бал. Категория:Парсалъул шагьрестанал).

Шагьрестанал ва гьезул административиял марказал:

Халкъ[хисизабизе | код хисизабизе]

ЦӀикӀарасел гӀадамал ккола парсал, жунубалда ва бакътӀерхьуда руго кашкаязул росаби ва кашараби.

Шагьарал[хисизабизе | код хисизабизе]

Парсалъул бищун кӀудияб шагьар ва административияб марказ ккола Шираз.

Цогидал чӀахӀиял шаьарал — Мервдешт, Джехром, Феса, Казерун, Фирузабад, Нурабад, Абаде, Лар, Эклид, Нейриз, Эстахбан

Экономика[хисизабизе | код хисизабизе]

Аслиял экономикаялъул отраслял ккола — электротехникияб, химикияб, нартил, кванил, текстилияб, къохьол, къарщидул промышленность, нарт ва газ бахъи, энергетика, росдалаб магӀишат (ролъ, пурчӀина, цоросоролъ, пиринчӀ, цитрусал, чакардул чӀаркӀутӀан, пампа, рапс, клещевина, багӀли, кунжут, чамастак, пистӀашкаби, миндаль, фундук, зайтун, инжир, хъарбуз, тӀугьдул), бича-хиси, транспорт, туризм.

Маданият[хисизабизе | код хисизабизе]

Цебесаб маданияталъул лъикӀ бицула цебесеб шагьар — некӀсияб Пасаргадалда щвараб мехалъ. Гьениб буго КӀудияв Къуращил зиярат, Дарийил I ва Ксерксил I тахшагьар Персеполь, цересел кӀалгӀабазул хутӀелалгун.

Жибго Шираз, гьоркьохъел гӀасрабазул архитектура сабаблъун ва хасго жиндир гӀемерал аххаздалъун (гьелъие "Ираналъул ахх"-ин абун цӀар кьун буго гӀадамаца) жиб машгьураб, гӀемерал шагӀирзабаца беццараб бакӀ буго; Карим-хан Зандица гьениб кӀиго кӀудияб зиярат бана шагӀирзаби ХӀафизие ва СагӀадиясе.

Рихьизе бакӀал[хисизабизе | код хисизабизе]

Парсалда руго гӀемерал мажгитал

Ширазалда буго Зандазул заманаялъул Карим-ханил хъала, Шагь-э Чирахъ, ХӀафизил, СагӀадиясул, ХӀаджу Керманил, Мир МухӀаммадил ва Баба Кугьи Ширазиясул зияратал, Насир-ал Мулк, Атиг, Вакиль ва Шагьидзабазул абурал мажгитал, Хана мадраса, базар ва баня Вакиль, Парс музей, англиканияб Мукъадасав Симон Кананитил гьатӀан, зартуштияб гьатӀан ва цогидал.

МугъчӀваял[хисизабизе | код хисизабизе]

  1. "National census 2016". Архивация оригинал (2017-03-14). Халагьи 2020-05-24.
  2. М. Б. Баxманбеги. Ук. соч., стр. 11-12..
  3. A. Vambery, " Ćagataische sprachstudien...".
  4. Captain Oliver Garrod — The Qashqai tribe of Fars (1946) // Journal of The Royal Central Asian Society.
  5. "Кашкайцы". www.aggregateria.com. Архивация оригинал (2018-02-07). Халагьи 2018-02-06.
  6. 6,0 6,1 Statoids.com Archived 2016-10-22 at the Wayback Machine (инг.)
  7. 7,0 7,1 Большой словарь географических названий / под общей редакцией академика В. М. Котлякова. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — Гь. 682. — 832 с. — ISBN 5-94799-148-9.

Адабият[хисизабизе | код хисизабизе]

РегӀелал[хисизабизе | код хисизабизе]


Ошибка Lua в Модуль:External_links на строке 61: assign to undeclared variable 'link'.