Нахъахьиндаллъи
Нахъахьиндаллъи, гьединго Анкьросу[1] — авар регионазул цояб, жиб ГӀанди-гӀорул жаниблъуда бугеб ва географияб рахъалъ Хьиндаллъуде кколеб. Эб букӀанаб Жанисеб Авария гӀуцӀараб ункъго бутӀаялъул цояб.[2]
Жакъа къоялъ Нахъахьиндаллъул территория цӀикӀкӀанисел росабигун буго Хунзахъ мухъалда гъорлӀ, Кьохъ росу — Болъихъ мухъалда. Регион ккола авар мацӀалъул централаб свералил нахъахьидал гаргарал тӀиритӀул ареаллъун.
История
[хисизабизе | код хисизабизе]1802 соналдаса, Нуцаллъиялда династияб кризис багъарун, цин ГӀоротӀа росдаца, хадуцун Анкьросдал цогидал росабазги магъало кьей тана, цинги хьиндалазул балъги къабул гьабуна. Гьеб жо сабаблъун, нуцаллъун вачӀарав СултӀан АхӀмад-хан Авариясдаги нахъахьиндалазул росабаздаги гьоркьоб ккана кьал, тӀоцебесеб тунка-гӀуси букӀана Тек-майданалда. Хьиндахъ росдал чагӀиги хьиндалазул балъалда хадур рилӀун рукӀиналъ, ханасул чагӀаз хъамуна хьиндадерил 500 цӀцӀе бугеб рехъен. Гьелда данде, нахъахьиндалаз чабхъен гьабуна ЛъагӀелухъ букӀараб ханасул боцӀулги рехъаде, эбги жидедаго гьоркьоб бикьана. СултӀан АхӀмад-хан вачӀана боги бачун Мущуливе. Эсде данде бахъараб нахъахьиндалазул боца лъабго къоялъ сверунккуна ханасул щула́, мущулдерил ракьалда букӀараб. Ракълилаб къотӀи гьабуна, милъи́де чагӀиги кьун, щула́ги щвана нахъахьиндалазе. Нахъа цинги СултӀан АхӀмад-хан, Аваралъулги Магьдилазул ханлъиялъулги боял ракӀарун, вачӀана Дики-майданалтӀе. ХӀо, эзда дандечӀел гьабизе рачӀана ансалги, хьиндалазул боги. Гьеб бакӀалда дандечӀун рукӀарал рахъал рачӀана ракълиде, гьабураб къотӀуда рекъон, Нахъахьиндалазги игьелдерицаги кьезе букӀана цохӀо къали ролӀул, гӀиядаса магъалоги; гьединго гьеб территориялда чӀи чӀвани яги ругъун щвезабуни кьолеб гӀакӀаги кьезе букӀана магъалолъун, эб кинабго щвезабизеги букӀана Хунзахъе гуреб, ЛъагӀелухъе.[1]
ГӀуцӀи
[хисизабизе | код хисизабизе]Нахъахьиндал росаби ккола:[3]
Ралагье гьединго
[хисизабизе | код хисизабизе]Референсал
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ a b Айтберов, Т. М. (1999). Хрестоматия по истории права и государства Дагестана в XVIII-XIX вв. Ч. II (PDF). Махачкала: Издательство ДГУ. гьгь. 8–12. ISBN 5-230-12964-6.
- ^ Комаров, А. (1869), Список населенных мест Дагестанской области. Сборник статистических сведений о Кавказе, Том 1, гь. 28
- ^ Воронов, Н. И. (1869). Сборник статистических сведений о Кавказе. Тифлис: Кавказский Отдел Императорского Русского Географического Общества. гьгь. 32–33.
