Авар миллат бугеб территория
Авар миллат бугеб территория ккола жакъа къоялъ авараз гӀумру гьабун бугеб ракь, гьеб буго Бакъбаккул Кавказалда. Аваразул гӀемерисез (киназдулго 85 %) гӀумру гьабун буго жидерго тарихияб ватӀаналда — Аваристаналда, жиб жакъасеб Дагъистаналъул бакътӀурхьун рахъалде кколеб, аваразул жеги 6 проценталъ гӀумру гьабулеб буго Россиялъул цогидал икълимаздаги. Россия тун къватӀиб гӀумру гьабун буго аваразул 9 %, аслияб къагӀидялъ ЦӀоралда (Азарбижаналъул жанубияб бакътӀерхьуда) ва Туркиялда.
Аварал ккола Дагъистаналъул киналниги 52 муниципалияб гӀуцӀиялъул 23 гӀуцӀиялда цӀикӀкӀанисеб халкълъун. Гьел гӀуцӀиязулги 14 ккола ккола аваразул тарихияб территориялъун. Гьединго аваразул тарихияб территориялъун ккола Азарбижаналда гъорлӀ бугеб ЦӀор.
Аваразул тарихиял мухъал[хисизабизе | код хисизабизе]
Аваразул тарихиял мухъазул халкъалъул къадар кьун буго 2022 соналъул 1 январалде бугеб хӀалалъ, ва дагьабги мухӀканго 2010 соналъул халкъалъул къадаралъул хъвай-хъвагӀай гьабиялда рекъон:[1][2][3][4]
| № | цӀар | байрахъ | герб | гӀатӀилъи км² | халкъ кинабниги 01.01.2020 чи | халкъ кинабниги 14.10.2010[2] чи | халкъ шагьаралъулаб 14.12.2010[2] чи (%) | гъорлӀе бачуна | админ. марказ | марказалъул халкъ 14.X.2010[4] чи. | карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Мухъал (муниципалиял мухъал) | |||||||||||
| 1 | Бакълъул мухъ (гІур. Гумбетовский район) |  | 676,16 | ↘21 280[5] | 22046 | 0 (0,00 %) | 15 м. гӀ. | МелъелтӀа р. | ↗3314[6] |  | |
| 2 | Болъихъ мухъ (гІур. Ботлихский район) |  | 687,93 | ↗59 920[5] | 54322 | 0 (0,00 %) | 20 м. гӀ. | Болъихъ р. | ↘11 944[5] |  | |
| 3 | ГӀахьвахъ мухъ (гІур. Ахвахский район) |  | 196,87 | ↘24 448[5] | 22014 | 0 (0,00 %) | 13 м. гӀ. | КӀкӀаратӀа р. | ↗5093[5] |  | |
| 4 | Гъуниб мухъ (гІур. Гунибский район) |  |  | 609,52 | ↗30 102[5] | 25303 | 0 (0,00 %) | 18 м. гӀ. | Гъуниб р. | ↘2629[5] |  |
| 5 | ЛъаратӀа мухъ (гІур. Тляратинский район) |  | 1 611,52 | ↗25 170[7] | 22165 | 0 (0,00 %) | 18 м. гӀ. | ЛъаратӀа р. | ↘1200[6] |  | |
| 6 | НахъбакӀ мухъ (гІур. Казбековский район) |  | 585,13 | ↗50 600[5] | 42752 | 5202 (12,17%) 1 ш.т.гь: Хадум (5202) | 13 м. гӀ. | Дилим р. | ↘9731[5] |  | |
| 7 | Унсоколо мухъ (гІур. Унцукульский район) |  |  | 559,86 | ↗32 144[8] | 29547 | 4886 (16,54 %) 1 ш.т.гь: Шамилхъала | 12 м. гӀ. | Шамилхъала ш.т.гь. | ↗4925[9] |  |
| 8 | Хунзахъ мухъ (гІур. Хунзахский район) | .png){kind=small} | 551,91 | ↗33 019[10] | 31691 | 0 (0,00 %) | 24 м. гӀ. | Хунзахъ р. | ↗4245[6] |  | |
| 9 | Хьаргаби мухъ (гІур. Гергебильский район) |  | 346,52 | ↘20 037[5] | 19910 | 0 (0,00 %) | 10 м. гӀ. | Хьаргаби р. | ↘4818[5] |  | |
| 10 | ЦӀумада мухъ (гІур. Цумадинский район) |  | 1 178,48 | ↗26 911[11] | 23345 | 0 (0,00 %) | 23 м. гӀ. | Агъвали р. | ↗2969[12] |  | |
| 11 | ЦӀунтӀа мухъ (гІур. Цунтинский район) | 1 538,91 | ↗21 110[13] | 18282 | 0 (0,00 %) | 8 м. гӀ. | ЦӀунӀа р. | б/гь |  | ||
| БежтӀа мухъ[14] (гІур. Бежтинский участок) |  | 575,34 | ↗8298[15] | 7240 | 0 (0,00 %) | 5 м. гӀ. | БежтӀа р. | ↘3502[6] |  | ||
| 12 | ЧӀарада мухъ (гІур. Чародинский район) |  | 894,03 | ↗13 518[16] | 11777 | 0 (0,00 %) | 13 м. гӀ. | ЦӀуриб р. | ↗2234[6] |  | |
| 13 | Шамилил мухъ (гІур. Шамильский район) | .jpg){kind=small} | 892,19 | ↗30 693[17] | 28122 | 0 (0,00 %) | 25 м. гӀ. | ХӀебда р. | ↗2908[18] |  |
ЧӀел-бакӀал[хисизабизе | код хисизабизе]
Бакълъул мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
- Росдал боял:
- Росаби:
Болъихъ мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
ГӀахьвахъ мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Гъуниб мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
ЛъаратӀа мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
НахъбакӀ мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Унсоколо мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Хунзахъ мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Хьаргаби мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
ЦӀумада мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
ЦӀунтӀа мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
БежтӀа мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
ЧӀарада мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Шамилил мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]
Аварал цӀикӀкӀанисел ругел мухъал[хисизабизе | код хисизабизе]
Аварзул цогидал росаби[хисизабизе | код хисизабизе]
Азарбижаналда[хисизабизе | код хисизабизе]
Ралагье гьединго[хисизабизе | код хисизабизе]
МугъчӀваял[хисизабизе | код хисизабизе]
- ↑ "2010 соналъул ТӀолго Россиялъул халкъалъул къадар рикӀкӀиналъул хӀасил. 11. Россиялъул, федералиял сверухълъабазул, Россиялъул Федерациялъул субъектазул, шагьаразул сверухълъабазул, муниципалиял мухъазул, шагьаразул ва росабазул боязул (поселениязул) халкъалъул къадар". Росстат. Архивация: оригинал 2013-06-01.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "2010 соналъул ТӀолго Россиялъул халкъалъул къадар рикӀкӀиналъул хӀасил. 11. Россиялъул, федералиял сверухълъабазул, Россиялъул Федерациялъул субъектазул, шагьаразул сверухълъабазул, муниципалиял мухъазул, шагьаразул ва росабазул боязул (поселениязул) халкъалъул къадар" (PDF). Росстат. Архивация: оригинал (PDF) 2012-10-17.
- ↑ "2010 соналъул ТӀолго Россиялъул халкъалъул къадар рикӀкӀиналъул хӀасил. 5. Россиялъул, федералиял сверухълъабазул, Россиялъул Федерациялъул субъектазул, шагьаразул сверухълъабазул, мухъазул, шагьаразул чӀей бугеб бакӀазул, росдалал чӀей бугел бакӀазул — мухъазул марказазул ва 3 азарго ялъуни гьелдаса цӀикӀкӀун чи вугел росдалал чӀей бугел бакӀазул халкъалъул къадар". Росстат. Архивация: оригинал 2013-06-02.
- ↑ 4,0 4,1 "2010 соналъул ТӀолго Россиялъул халкъалъул къадар рикӀкӀиналъул хӀасил. 5. Россиялъул, федералиял сверухълъабазул, Россиялъул Федерациялъул субъектазул, шагьаразул сверухълъабазул, мухъазул, шагьаразул чӀей бугеб бакӀазул, росдалал чӀей бугел бакӀазул — мухъазул марказазул ва 3 азарго ялъуни гьелдаса цӀикӀкӀун чи вугел росдалал чӀей бугел бакӀазул халкъалъул къадар" (PDF). Росстат. Архивация: оригинал (PDF) 2013-06-02.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 "Табел 5. 3000 ва цӀикӀкӀун чи вугел Россиялъул, федералиял сверухълъиязул, Россиялъул Федерациялъул субйектазул, шагьариял сверухълъиязул, муниципалиял районазул, муниципалиял сверухълъиязул, шагьаралъул ва росдал поселениязул, шагьариял чӀел-бакӀазул, росдал чӀел-бакӀазул агьлулъиялъул къадар" (русский). Архивация: оригинал (XLSX) 2022-09-01. Босана 2022-09-01. Unknown parameter
|subtitle=ignored (кумек); Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (кумек) - ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 2010 соналъул ТӀолго Россиялъул агьлулъиялъул къадар рикӀкӀин. Табула № 11. Дагъистаналъул Республикаялъул шагьариял сверухълъиязул, муниципалиял районазул, шагьариял ва росдал поселениязул, шагьариял ва росдал чӀел-бакӀазул агьлулъиялъул риӀкӀен. (гІурус). Дата: 13 май 2014. Архивация: 13 май 2014 сон.
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ БежтӀа участок рикӀкӀуна ЦӀунтӀа мухълда гъорлъ, жиндир 18828 чиясул 2010 соналъул хъвай-хъвагӀиялда рекъон БежтӀа мухълда 7240 чи кколеб.
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
- ↑ 2022AA
