ГӀараб мацӀ

ГӀараб мацӀ
اَلْعَرَبِيَّةُ‎ аль-гӀарабиягь
Аль-ГӀарабия гӀараб (насх хатӀалда хъвараб)
Абулеб къагӀида	/ˈʕarabiː/, /alʕaraˈbijːa/
Территория	ГӀараб жамигӀаталъул пачалихъал, гьезда мадугьалихъ ругел Европаялда, Азиялъул ва Африкаялъул пачалихъазда миллиял дагьбутӀаби
МацӀалда кӀалъалел	ГӀарабал, ГӀарабгун берберал, Афро-гӀарабал ва цогидал
КӀалъалезул къадар	310 миллион чи, киналго вариантазда (2011–2016) 270 миллион чи Стандартияб гӀараб мацӀ жидее кӀиабилеблъун кколел
МацӀазул хъизан	Афро-Азиялъул Самиял БакътӀерхьул самиял Бакьулъиялъул самиял Шималияб гӀараб ГӀараб мацӀ
Цебесеб форма	Прото-гӀараб мацӀ Басрияб гӀараб мацӀ Басрияб ХӀиджази мацӀ Классикияб гӀараб мацӀ
Стандартиял формаби	Гьанжесеб стандартияб гӀараб мацӀ
Диалектал	Магърибалъул Шималиял (Египетлъул, Месопотамиялъул, Шамалъул) Жанубиял (ГӀарабистаналъул Гъулпалъул, ХӀижазалъул, Наждалъул ва Яманалъул)
Хъвай-хъвагӀиялъул система	ГӀараб алипба ГӀараб брайл Сириялъулаб Гьибрит Грек Латин (гъорлъе рачуна Чатазул гӀараб алипба, ХӀассания (Сенегалалда))
Ишарабазул форма	Ишарияб гӀараб мацӀ (миллиял формаби)
Расмияб статус
Расмияблъун бугеб бакӀ	Гьанжесеб стандартияб гӀараб мацӀ расмияблъун буго 26 пачалихъалда ва 1 диспутияб территорияла, ингилис ва паранс мацӀазда хадуб кӀодолъиялъул рахъалъ лъабабилеб Список  Алжир Халип:Флагификация/БахӀрайн Халип:Флагификация/Къумур чӀинкӀиллъаби  Чад Халип:Флагификация/Джибути  Египет  ГӀиракъ Халип:Флагификация/Урдун Халип:Флагификация/Къувайт Халип:Флагификация/Лубнан Халип:Флагификация/Либия  Мавритания Халип:Флагификация/Магъриб  ГӀуман Халип:Флагификация/ПилистӀин  КъатІар перенаправление Шаблон:Флагификация/СагІудиязул ГІарабия Халип:Флагификация/Сумалия  Судан  Сирия  Тунис Халип:Флагификация/Цолъарал ГӀараб Имаратал Халип:Флагификация/Яман Халип:Флагификация/Занзибар( Танзания) Халип:Флагификация/БакъьӀерхьул СахӀара (диспутияб территория) ГӀуцӀалаби Африкалъул цолъи ГӀараб джамигӀат Исламияб цадахъ хӀалтӀиялъул гӀуцӀи Цолъарал Миллатазул ГӀуцӀи
ДагьбутӀаялъул мацӀлъун бугеб бакӀ	Список Бруней Сеута Къубрус Эритрея Индонезия Исраил Мали Мелилла Нигер Пакистан Сенегал Шималияб Судан
Рекъезабулеб гӀуцӀи	Список ГӀараб мацӀалъул халкъаздагьоркьосеб мажлис Алжир: Алжиралда гӀараб мацӀалъул тӀадегӀанаб мажлис Египет: Къагьиралда гӀараб мацӀалъул академия Исраил: Исраилалда гӀараб мацӀалъул академия ГӀиракъ: ГӀиракъалъул гӀелмабазул академия Урдун: Урдуналъул гӀараб мацӀалъул академия Либия: Джамагьириялда гӀараб мацӀалъул академия Магъриб: Рабаталда гӀараб мацӀалъул академия СагӀудиязул ГӀарабия: Риядалда гӀараб мацӀалъул академия Сумали: Мугъадишуялда гӀараб мацӀалъул академия Судан: Хартумалда гӀараб мацӀалъул академия Сирия: Димашкъалъул гӀараб академия (the oldest) Тунис: Beit Al-Hikma Foundation
МацӀалъул кодал
ISO 639-1	ar
ISO 639-2	ara
ISO 639-3	ara – inclusive code Individual codes: arq – Алжиралъул гӀараб мацӀ aao – Алжиралъул сахӀараялъул гӀараб мацӀ bbz – Бабалия креол гӀараб мацӀ abv – Багьарна гӀараб мацӀ shu – Чадалъул гӀараб мацӀ acy – Къубрусияб гӀараб мацӀ adf – Дофари гӀараб мацӀ avl – Бакъбаккул Египеталъул бадавиязул гӀараб мацӀ arz – Египетлъул гӀараб мацӀ afb – Гъулпалъул гӀараб мацӀ ayh – ХӀадрамиялъул гӀараб мацӀ acw – ХӀиджазалъул гӀараб мацӀ ayl – Либиялъул гӀараб мацӀ acm – Месопотамиялъул гӀараб мацӀ ary – МагӀрибалъул гӀараб мацӀ ars – Наджадалъул гӀараб мацӀ apc – Шималияб Шамалъул гӀараб мацӀ ayp – Шималияб Месопотамиялъул гӀараб мацӀ acx – ГӀуманалъул гӀараб мацӀ aec – СагӀиди гӀараб мацӀ ayn – СанагӀани гӀараб мацӀ ssh – Шигьи гӀараб мацӀ ajp – Жанубияб Шамалъул гӀараб мацӀ arb – Стандартияб гӀараб мацӀ apd – Суданалъул гӀараб мацӀ pga – Суданалъул креол гӀараб мацӀ acq – Таиззи-ГӀадени гӀараб мацӀ abh – Таджик гӀараб мацӀ aeb – Тунисалъул гӀараб мацӀ auz – Узбек гӀараб мацӀ
Глоттолог	arab1395
Лингвосфера	12-AAC
ГӀараб мацӀалда кӀалъалеб гӀемерисеб (бецӀ-гӀурччинаб) ва дагьаб (канчӀ-гӀурччинаб) халкъалъул тӀибитӀи
ГӀараб мацӀ миллияб мацӀ хӀисабалда (гӀурччинаб), расмияб мацӀ хӀисабалда (бецӀ-хъахӀилаб) ва икълимияб/миллияб дагьбутӀадул мацӀ хӀисабалда (канчӀ-хъахӀилаб) хӀалтӀизабулеб территория
Гьаб макъалаялда руго ХФА-лъул ишараби. Визуализациялъе къварегӀараб кумек гьечӀони, Юникодалъул ишарабазул бакӀазда рихьизаризе бегьула гьикъул ишараби, ункъбокӀонал яги цогидал ишараби. ХФА-лъул ишарабазул байбихьул малъа-хъваязухъ балагье Кумек:ХФА.

ГӀара́б мацӀ (гӀар. اللغة العربية‎‎, al-luġa al-ʿarabiyya) ккола семит хъизаналъул афразиялъул мацӀазул макрохъизаналъул мацӀлъун, жибги аслияб къагӀидаялъ тӀибитӀун бугеб Африкаялда ва Азиялда. ГӀараб мацӀалда кӀалъалезул къадар бахуна 240 млн. чиясде (Рахьдал мацӀ), жеги 50 миллион чияс хӀалтӀизабула ГӀараб мацӀ кӀиабилеб мацӀ гӀадин. Классикияб гӀараб мацӀ — Къуръаналъул мацӀ жибги кколеб — ккураб къагӀидаялъ динилда хӀалтӀизабула дунялалъулго бусурбабаца (гӀаммаб къадар — 1,57 млрд чи).

Грамматика

Сурсатал

• As-Sabil
• Bateson, Mary Catherine (2003), Arabic Language Handbook, Georgetown University Press, ISBN 978-0-87840-386-8
• Durand, Olivier; Langone, Angela D.; Mion, Giuliano (2010), Corso di Arabo Contemporaneo. Lingua Standard (итальянский), Milan: Hoepli, ISBN 978-88-203-4552-5
• Gregersen, Edgar A. (1977), Language in Africa, CRC Press, ISBN 978-0-677-04380-7
• Grigore, George (2007), L'arabe parlé à Mardin. Monographie d'un parler arabe périphérique, Bucharest: Editura Universitatii din Bucuresti, ISBN 978-973-737-249-9, Архивация: оригинал 27 September 2007
• Hanna, Sami A.; Greis, Naguib (1972), Writing Arabic: A Linguistic Approach, from Sounds to Script, Brill Archive, ISBN 978-90-04-03589-8
• Haywood; Nahmad (1965), A new Arabic grammar, London: Lund Humphries, ISBN 978-0-85331-585-8
• Hetzron, Robert (1997), The Semitic languages (Illustrated б.), Taylor & Francis, ISBN 978-0-415-05767-7
• Irwin, Robert (2006), For Lust of Knowing, London: Allen Lane
• Kaplan, Robert B.; Baldauf, Richard B. (2007), Language Planning and Policy in Africa, Multilingual Matters, ISBN 978-1-85359-726-8
• Kaye, Alan S. (1991), "The Hamzat al-Waṣl in Contemporary Modern Standard Arabic", Journal of the American Oriental Society, 111 (3): 572–574, doi:10.2307/604273, JSTOR 604273
• Lane, Edward William (1893), Arabic–English Lexicon (2003 reprint б.), New Delhi: Asian Educational Services, ISBN 978-81-206-0107-9, Архивация: оригинал 10 December 2013, Боси: 24 August 2006
• Lipinski, Edward (1997), Semitic Languages, Leuven: Peeters
• Mion, Giuliano (2007), La Lingua Araba (итальянский), Rome: Carocci, ISBN 978-88-430-4394-1
• Mumisa, Michael (2003), Introducing Arabic, Goodword Books, ISBN 978-81-7898-211-3
• Procházka, S. (2006), ""Arabic"", Encyclopedia of Language and Linguistics (2nd б.)
• Steingass, Francis Joseph (1993), Arabic–English Dictionary, Asian Educational Services, ISBN 978-81-206-0855-9
• Suileman, Yasir. Arabic, Self and Identity: A Study in Conflict and Displacement. Oxford University Press, 2011. ISBN 0-19-974701-6и 978-0-19-974701-6.
• Thelwall, Robin (2003). "Arabic". Handbook of the International Phonetic Association a guide to the use of the international phonetic alphabet. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63751-0.
• Traini, R. (1961), Vocabolario di arabo [Dictionary of Modern Written Arabic] (итальянский), Rome: I.P.O., Harassowitz
• Vaglieri, Laura Veccia, Grammatica teorico-pratica della lingua araba, Rome: I.P.O.
• Versteegh, Kees (1997), The Arabic Language, Edinburgh University Press, ISBN 978-90-04-17702-4
• Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-824137-9
• Wehr, Hans (1952), Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart: Arabisch-Deutsch (1985 reprint (English) б.), Harassowitz, ISBN 978-3-447-01998-9
• Wright, John W. (2001), The New York Times Almanac 2002, Routledge, ISBN 978-1-57958-348-4

КъватӀисел линкал

Викикъамусалда руго макъалаби ГӀараб мацӀ категориялда

• Arabic: a Category III language Languages which are difficult for native English speakers.
• Dr. Nizar Habash's, Columbia University, Introduction to Arabic Natural Language Processing
• Google Ta3reeb – Google Transliteration
• Transliteration Arabic language pronunciation applet
• Alexis Neme (2011), A lexicon of Arabic verbs constructed on the basis of Semitic taxonomy and using finite-state transducers
• Alexis Neme and Eric Laporte (2013), Pattern-and-root inflectional morphology: the Arabic broken plural
• Alexis Neme and Eric Laporte (2015), Do computer scientists deeply understand Arabic morphology? – هل يفهم المهندسون الحاسوبيّون علم الصرف فهماً عميقاً؟‎, available also in Arabic, Indonesian, French
• Халип:Cite NIE
• Arabic manuscripts, UA 5572 at L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University Online Arabic Keyboard
• Catafago, Joseph (1873). An English and Arabic Dictionary. archive.org (английский ваарабский) (2nd б.). London, England: Bernard Quaritch. гь. 1114. Архивация: 19 October 2018. Боси: 2018-10-18. (Bilingual dictionary)

[[Категория:ГӀуманалул мацӀал]