Копт мацӀ

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Копт мацI» гьумералдаса гьанибе буссинабуна)
Копт мацІ
ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ ~ ⲧⲙⲛ̄ⲧⲣⲙ̄ⲛ̄ⲕⲏⲙⲉ
Территория Египет
ЭтниклъиКоптал
ЭраГрекоРоманияб Египет;[1][2] Н. Щ. II гІ. — XVII гІ.; жакъа къоялъги хІалтІизабула копт килисаялда литургияб мацІ хІисабалда.
Цесел формаби
Диалектал
Копт алипба
Официалаб статус
Регулация гьабиКоптологиялъул институт
МацӀалъул кодал
ISO 639-2cop
ISO 639-3cop
Glottologcopt1239
Гьанир руго ИФАлъул фонетикиял симболал. Кколеб кверчӀвай гьечӀони, нужеда бихьизе бегьула гьикъул гӀужур, ункъбокӀон, яги цогидал симболал Юникодалъул гӀужразул бакӀалда. ИФА симболазе байбихьул нухмалъи балагье гьаниб: Квеки:ИФА.
Копт ва гIараб мацIазда хъвайхъвагIи. Къагьир

Копт (бохарияб диалекталда: ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ timetremənkʰēmi ва cагІидияб: ⲧⲙⲛ̄ⲧⲣⲙ̄ⲛ̄ⲕⲏⲙⲉ tməntrəmənkēme) ккола шималияб Афро-Азиялъул мацІазул хъизаналъул Египеталъул мацІалъул ахирисеб хІокІлъун, жинда Египеталда XVII гІасруялде щвезегІан кІалъалел рукІарал[3]. Н. щ. II гІасруялдаса египтяназ байбихьана жиб грек алипбаялъул[4] тІаде грек мацІалда рукІинчІел египеталъулал гьаркьал рихьизаризе демотикаялдаса анлъго-анкьго хІарпги жубан гьабураб копт алипба хъвадариялъе хІалтІизабизе[5].

Копт мацІалъул буго чанго диалект, гьезул бищун машгьураллъун ккола ТІасияб Египеталъул сагІидияб мацІалъул свериги Мемфисалъул мацІалъул свериги, жиб Гъоркьияб Египеталда Нилалъул Дельтаялъул бакътІерхьун рахъалда лъугьараб.

Копт ва Демотик мацІал цун хурхарал руго жиб Египеталъул гьиероглифазда хъвалеб букІараб хадусеб египеталъулаб мацІалда.Адабияталъулаб мацІ хІисабалда копт мацІ тІегьалеб букІана н. щ. II гІасруялдаса XIII гІасруялде щвезегІан, Цебесеб модернияб периодалде копт мацІ кІалъалеб мацІ хІисабалда хисана гІараб мацІалъ, амма XIX гІасруялдасакопт мацІ чІаго гьабизе хІал бихьи гьабулеб буго. Гьелъул динияб мацІалъул свери жакъа къоялъги хІалтІизабула

Жакъа къоялъ копт мацI хІалтІизабула литургияб мацІ гІадин Копт ортодоксалияб килисаялъ, ва цо-цо коптазул хъизаназдаги цоцада гьоркьоб кIалъалеб мацI хIисабалдаге[6][7][8][8][9][10][11].

ЦІар[хисизабизе | код хисизабизе]

Тарих[хисизабизе | код хисизабизе]

Лингвогеография[хисизабизе | код хисизабизе]

Диалектал[хисизабизе | код хисизабизе]

ТIасияб Египеталъул мацIалъул свералаби[хисизабизе | код хисизабизе]

Гъоркьияб Египеталъул мацIалъул свералаби[хисизабизе | код хисизабизе]

Лингвистикияб сипат-сурат[хисизабизе | код хисизабизе]

Фонетика ва фонология[хисизабизе | код хисизабизе]

Вокализм[хисизабизе | код хисизабизе]

Консонантизм[хисизабизе | код хисизабизе]

Грамматика[хисизабизе | код хисизабизе]

Морфология[хисизабизе | код хисизабизе]

Синтаксис[хисизабизе | код хисизабизе]

Лексика[хисизабизе | код хисизабизе]

ХІужжаби[хисизабизе | код хисизабизе]

  1. A Companion to Greco-Roman and Late Antique Egypt
  2. Ellis, Simon P. (1992), Graeco-Roman Egypt, ISBN 9780747801580
  3. Coptic Encyclopedia; http://cdm15831.contentdm.oclc.org/cdm/ref/collection/cce/id/520
  4. Vleeming, Sven Peter (January 1998), The Two Faces of Graeco-Roman Egypt, ISBN 9789004112261 {{citation}}: Check date values in: |date= (квеки)
  5. Reintges 2004.
  6. Коптский язык // КӀудияб советияб энциклопедия : [30 т.] / бетӀ. ред. А. М. Прохоров. — 3-леб басм. — М. : Советияб энциклопедия, 1969—1978.
  7. Коптский язык // Словарь античности. — Перевод с немецкого. М.: Прогресс. Лейпцигский Библиографический институт. 1989.
  8. 8,0 8,1 "Coptic language speaking families". Архивация оригинал (2016-03-04). Халагьи 2016-03-09. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (квеки)
  9. THE HISTORY AND LITERATURE OF THE ANCIENT EGYPTIAN AND COPTIC LANGUAGES
  10. The Sounds of Silence
  11. Will the Coptic language rise again?

ТІадеги цІали[хисизабизе | код хисизабизе]

ГІаммал гІелмиял хІалтІби[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Abel, Carl (1855). "On the Coptic Language". Transactions of the Philological Society (5).
  • Emmel, Stephen. 1992. "Languages (Coptic)". In The Anchor Bible Dictionary, edited by David Noel Freedman. Vol. 4 of 6 vols. New York: Doubleday. 180–188.
  • Gessman, A. M. (1976). "The Birth of the Coptic Script". University of South Florida Language Quarterly 14. 2–3.
  • Gignac, Francis Thomas. 1991. "Old Coptic". In The Coptic Encyclopedia, edited by Aziz Suryal Atiya. Vol. 8 of 8 vols. New York and Toronto: Macmillan Publishing Company and Collier Macmillan Canada. 169–188.
  • Rodolphe Kasse. 1991. "Dialects". In The Coptic Encyclopedia, edited by Aziz Suryal Atiya. Vol. 8 of 8 vols. New York and Toronto: Macmillan Publishing Company and Collier Macmillan Canada. 87–96.
  • Wolfgang Kosack. Lehrbuch des Koptischen.Teil I:Koptische Grammatik.Teil II:Koptische Lesestücke, Graz 1974.
  • Loprieno, Antonio. 1995. Ancient Egyptian: A Linguistic Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Polotsky, Hans Jakob. 1971. "Coptic". In Afroasiatic: A Survey, edited by Carleton Taylor Hodge. (Jana Linguarum: Series Practica; 163). 's Gravenhage and Paris: Mouton. 67–79.

Грамматика ва рамматикиял хІалтІаби[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Chaîne, Marius. 1933. Éléments de grammaire dialectale copte: bohairique, sahidique, achmimique, fayoumique. Paris: Paul Geuthner.
  • Eberle, Andrea, & Regine Schulz. 2004. Koptisch – Ein Leitfaden durch das Saïdische. LINCOM Languages of the World/Materials 07. Munich: LINCOM Europa.
  • Jernstedt, Peter V. 1927. Das koptische Präsens und die Anknüpfungsarten des näheren Objekts. 'Comptes rendus de l'Academice des Sciences de l'Union République Soviétique Socialistes. 2, 69–74.
  • Lambdin, Thomas Oden (1983). Introduction to Sahidic Coptic. Macon: Mercer University Press. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (квеки)
  • Layton, Bentley. 2000. A Coptic Grammar (Sahidic Dialect): With a Chrestomathy and Glossary. (Porta linguarum orientalium; N.S., 20). Wiesbaden: Harrassowitz.
  • Layton, Bentley. 2007. Coptic in 20 Lessons: Introduction to Sahidic Coptic with Exercises and Vocabularies. Peeters Publishers, ISBN 90-429-1810-1.
  • Mallon, Alexis. 1956. Grammaire copte: bibliographie, chrestomathie et vocabulaire. 4th edition. Beyrouth.
  • Mattar, Nabil. 1990. A Study in Bohairic Coptic. Pasadena: Hope Publishing House.
  • Plumley, John Martin (1948). Introductory Coptic Grammar. London: Home & Van Thal. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (квеки)
  • Polotsky, Hans Jakob. 1987. Grundlagen des koptischen Satzbaus. American Studies in Papyrology 28. Decatur, Ga.: Scholars Press.
  • Reintges, Chris H. (2004). Coptic Egyptian (Sahidic dialect): a learner's grammar. Cologne: Rüdiger Köppe Verlag. ISBN 978-3-89645-570-3. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (квеки)
  • Reintges, Chris H. (2010). "Coordination, converbs, and clause-chaining in Coptic Egyptian typology". Bril, Isabelle (ред.). Clause linking and clause hierarchy. Studies in Language Companion Series. Vol. 128. Amsterdam: John Benjamins. ISBN 978-90-272-0588-9. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (квеки)
  • Shisha-Halevy, Ariel. 1988. Coptic Grammatical Chrestomathy: a course for academic and private study. Orientalia lovaniensia analecta 30. Leuven: Peeters.
  • Shisha-Halevy, Ariel. 1986. Coptic Grammatical Categories: Structural Studies in the Syntax of Shenoutean Sahidic. Analecta Orientalia 53. Roma: Pontificium Institutum Biblicum. ISBN 88-7653-255-2.
  • Shisha-Halevy, Ariel. 2007. Topics in Coptic Syntax: Structural Studies in the Bohairic Dialect. Orientalia Lovaniensia Analecta 160. Leuven – Paris – Dudley, MA: Peeters. ISBN 978-90-429-1875-7.
  • Tattam, Henry, A compendious grammar of the Egyptian language as contained in the Coptic, Sahidic, and Bashmuric Dialects (London 1863)
  • Till, Walter C. 1994. Koptische Dialektgrammatik. Berlin: Walter De Gruyter.
  • Vergote, Jozef. 1973–1983. Grammaire copte. Leuven: Peeters.
  • Younan, Sameh. 2005. So, you want to learn Coptic? A guide to Bohairic Grammar. Sydney: St.Mary, St.Bakhomious and St.Shenouda Coptic Orthodox Church.

Къамусал[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Čer ný, Jaroslav. 1976. Coptic Etymological Dictionary. Cambridge and New York: Cambridge University Press.
  • Crum, Walter Ewing. 1939. A Coptic Dictionary. Oxford: Clarendon Press. Reprinted by Sandpiper Books Ltd, London & Powells Books, Chicago, 2000.
  • Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch – Deutsch – Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
  • Vycichl, Werner. 1983. Dictionnaire étymologique de la langue copte. Leuven: Éditions Peeters.
  • Westendorf, Wolfhart. 1965/1977. Koptisches Handwörterbuch. Heidelberg: Carl Winter.

Фонология[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Depuydt, Leo. 1993. “On Coptic Sounds,” Orientalia 62 (new series): 338–75.
  • Greenberg, Joseph H (originally published 1962). “The interpretation of the Coptic vowel system,” On Language: Selected Writings of Joseph H. Greenberg, eds., K Denning & S Kemmer. Stanford: Stanford University Press, 1990: 428–38.
  • Grossman, Eitan and Martin Haspelmath. 2015. “The Leipzig-Jerusalem Transliteration of Coptic,” Egyptian-Coptic Linguistics in Typological Perspective, eds., Eitan Grossman, Martin Haspelmath & Tonio Sebastian Richter. Berlin/Munich/Boston: Walter de Gruyter. 145–56.
  • Isḥāḳ, Emile Māher. 1975. "The phonetics and phonology of the Boḥairic dialect of Coptic and the Survival of Coptic Word in the Colloquial and Classical Arabic of Egypt and of Coptic Grammatical Constructions in Colloquial Egyptian Arabic". University of Oxford. 32-671.
  • Loprieno, Antonio. 1997. “Egyptian and Coptic Phonology,” Phonologies of Asia and Africa (Including the Caucasus), vol. 1, ed., Alan S. Kaye. Winona Lake: Eisenbrauns. 431–60.
  • Peust, Carsten. 1999. Egyptian Phonology: An Introduction to the Phonology of a Dead Language. (Monographien zur ägyptischen Sprache; 2). Göttingen: Peust & Gutschmidt.

Библиография[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Kammerer, Winifred (compiler), A Coptic Bibliography, Ann Arbor: University of Michigan Press, 1950. (Reprint New York: Kraus Reprint Co., 1969)
  • Wolfgang Kosack: Der koptische Heiligenkalender. Deutsch – Koptisch – Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollständig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger, Index der Namen auf Koptisch, Koptische Patriarchenliste, Geografische Liste. Christoph Brunner, Berlin 2012, ISBN 978-3-9524018-4-2.
  • Wolfgang Kosack: Schenute von Atripe De judicio finale. Papyruskodex 63000.IV im Museo Egizio di Torino. Einleitung, Textbearbeitung und Übersetzung herausgegeben von Wolfgang Kosack. Christoph Brunner, Berlin 2013, ISBN 978-3-9524018-5-9.
  • Wolfgang Kosack: Basilios "De archangelo Michael": sahidice Pseudo – Euhodios "De resurrectione": sahidice Pseudo – Euhodios "De dormitione Mariae virginis": sahidice & bohairice : < Papyruskodex Turin, Mus. Egizio Cat. 63000 XI. > nebst Varianten und Fragmente. In Parallelzeilen ediert, kommentiert und übersetzt von Wolfgang Kosack. Christoph Brunner, Berlin 2014. ISBN 978-3-906206-02-8.
  • Wolfgang Kosack: Novum Testamentum Coptice. Neues Testament, Bohairisch, ediert von Wolfgang Kosack. Novum Testamentum, Bohairice, curavit Wolfgang Kosack. / Wolfgang Kosack. neue Ausgabe, Christoph Brunner, Basel 2014. ISBN 978-3-906206-04-2.

КъватІисел линкал[хисизабизе | код хисизабизе]

Викимедиалъул Инкубатор
Викимедиалъул Инкубатор

Халип:Oldwikisource Халип:Wiktionary category

Халип:Египеталъул мацІал Халип:Afro-Asiatic languages [[Категория:Грек алипба]