Йогьанн Волфганг фон Гёте
Йогьанн Волфганг фон Гёте | |||||
---|---|---|---|---|---|
Миллат | Германияв | ||||
Эмен | Йогьанн Каспар Гёте | ||||
Эбел | Катарина Элизабет Гёте | ||||
Лъади | Кристиана Вульпиус | ||||
Лъимал | Август фон Гёте (жеги 4 лъимер гьитІинго хвана) | ||||
Адабияб гьунар | |||||
Пишаялъул тайпа |
|
||||
Адабияб мазгьаб | |||||
Жанр |
|
||||
Машгьурал асарал | |||||
Шапакъатал |
|
||||
Автограф | |||||
Асарал Lib.ru сайталда | |||||
Асарал Викитекаялда | |||||
Медиафайлал Викигъамасалда | |||||
Цитатаби Викицитатаялда |
Йогьанн Вольфганг Гёте (гер. Johann Wolfgang von Goethe, ХФА: ˈjoːhan ˈvɔlfɡaŋ fɔn ˈɡøːtə; 28 август,1749, Франкфурт, Мукъаддасаб Румаб империя – 22 март, 1832, Веймар, Саксен-Веймар-Эйзенах, Германиялъул конфедерация) — кІудияв герман шагІир, драматург, романчи, гІалимчи, пачалихъчи, театралъул директор ва критик.[1] Гьесул хІалтІабаз гъорлъе рачуна пьесаби, поэзия, адабият ва эстетикияб критицизм, ботаникаялъул, анатомиялъул ва кьералъул трактатал. Гьев рикІкІуна гьанжесеб заманалъул герман адабияталъул бищун кІудияб фигуралъун.[1]
Гёте рещтІана Веймаралда 1775 соналъул ноябралда, жиндирго "ГІолохъанав Вертерил пашманлъиял" абураб тІоцебесеб романалъе (1774) битІ ккедал. 1782 соналъ гьев нобилитеталде вачана Саксен-Веймаралъул герцог Карл Августица. Гёте вукІана Sturm und Drang абураб адабияталъулаб хІаракаталъул тІоцересел гІахьалчагІазул цоявлъун. Веймаралда гІумру тьабиялъул тІоцебесеб анцІго соналда жанив Гёте лъугьана герцогасул балъгояб шураялъул гъорлъчилъун, вукІунаан рагъулаб ва шоссеял комиссиязда, хадуб хал кколаан мадугьалихъ бугеб Илменауялда гІарцул магІданахъ хІалтІи цІигьабиялда, Йеналъул университеталда гьес гьабуна чанго административияб реформа. Жиндирго лъалкІ тана Вемаралъул ботаникияб ах гІуцІа-кІутІиялдаги ва герцогасула кІалгІалъул реконструкциялдаги.[2][a]
Гётел тІоцебесеб аслияб гІелмияб хІалтІи ГъветІ-хералъул метаморфозал басмаялде бахъана гьев 1788 соналъ Италиялде сапаралдаса нахъвуссиндал. 1791 соналъ гьев тІамуна Веймаралъул тетаралъул директорлъун, ва 1794 соналъ байбихьана гьесулги драмачи, тарихчи ва философиячи Фридрих Шиллерилги гьудулъи; 1895 соналъ Шиллер хвезегІан гьесул пьесаби рукІана Гётеца театралда лъолел. пьесаби. Гьеб заманалда жаниб Гётеца басма гьабуна жиндирго кІиабилеб роман Вилгьелм Майстерил цІалдохъанлъи, эпикияб шигІру Гьерманн ва Доротея, ва 1808 соналъ басма гьабуна Гётел бищун машгьураб драма Фаустил тІоцебесеб бутІа. 1790-л соназул гьесул Шиллерилгун, Йогьанн Готлиб Фихтелгун, Йогьанн Готфрид Гьердерилгун, Александер фон Гьумбольдтилгун,[3] Вилгьелм фон Гьумбольдтилгун, Август ва Фридрих Шлегелгун накъитал ва цадахъ байбихьиязе цадахъ цІар кьуна Веймералъул классицизм абун.
Биография
[хисизабизе | код хисизабизе]Лъимерлъи
[хисизабизе | код хисизабизе]ЦІали ва тІоцересел шигІраби
[хисизабизе | код хисизабизе]Лейпциг (1765–1768)
[хисизабизе | код хисизабизе]Франкфурт и Страсбург (1768–1771)
[хисизабизе | код хисизабизе]Франкфурт, Вецлар, Веймар (1771–1775)
[хисизабизе | код хисизабизе]Италия (1786–1788)
[хисизабизе | код хисизабизе]Веймарский классицизм (1789 соналдаса)
[хисизабизе | код хисизабизе]Хадусеб гІусру ва хвел
[хисизабизе | код хисизабизе]Гётел гьунар
[хисизабизе | код хисизабизе]Цебесеб гьунар
[хисизабизе | код хисизабизе]Асарал
[хисизабизе | код хисизабизе]«ГІолохъанав Вертерил гІакъуба-гІазабал»
[хисизабизе | код хисизабизе]«Ифигения»
[хисизабизе | код хисизабизе]Румалъул элегиял
[хисизабизе | код хисизабизе]«Эгмонт»
[хисизабизе | код хисизабизе]«Торквато Тассо»
[хисизабизе | код хисизабизе]Балладаби
[хисизабизе | код хисизабизе]«Вилгьелм Мейстерил цІалдохъанлъи»
[хисизабизе | код хисизабизе]«Фауст»
[хисизабизе | код хисизабизе]ГІелмиял хІалтІаби
[хисизабизе | код хисизабизе]Дин ва сиясат
[хисизабизе | код хисизабизе]Гёте ва масонлъи
[хисизабизе | код хисизабизе]Гётел наслу
[хисизабизе | код хисизабизе]Шапакъатал
[хисизабизе | код хисизабизе]ХІужжаби
[хисизабизе | код хисизабизе]Баянал
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ In 1998, both of these sites, together with nine others, were designated a UNESCO World Heritage Site under the name Classical Weimar.[2]
Цитатаби
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ a b Халип:Britannica
- ^ a b "Classical Weimar UNESCO Justification". Justification for UNESCO Heritage Cites. UNESCO. Щвей 7 June 2012.
{{cite web}}
: Check date values in:|access-date=
(help) - ^ Daum, Andreas W. (March 2019). "Social Relations, Shared Practices, and Emotions: Alexander von Humboldt's Excursion into Literary Classicism and the Challenges to Science around 1800". The Journal of Modern History. 91 (1). University of Chicago: 1–37. doi:10.1086/701757. S2CID 151051482.
{{cite journal}}
: Check date values in:|date=
(help)
Иццал
[хисизабизе | код хисизабизе]- Mercer-Taylor, Peter (2000). The Life of Mendelssohn. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63972-9.
- Todd, R. Larry (2003). Mendelssohn – A Life in Music. Oxford, England; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-511043-2.
- Unseld, Siegfried (1996). Goethe and His Publishers. University of Chicago Press. ISBN 9780226841908.
ТІадеги цІалиялъе
[хисизабизе | код хисизабизе]- Calder, Angus (1983), Scott & Goethe: Romantiscism and Classicism, in Hearn, Sheila G. (ed.), Cencrastus No. 13, Summer 1983, pp. 25 - 28, Халип:Issn
КъватІисел регІелал
[хисизабизе | код хисизабизе]Халип:Wikiquote Халип:Wikisource author
- Йогьанн Волфганг фон Гёте: хӀалтӀаби eBook формаялда — Standard Ebooks
- Асаразул автор: Johann Wolfgang von Goethe Project Gutenberg-алда
- Халип:FadedPage
- ХӀалтӀаби: Йогьанн Волфганг фон Гёте Интернет Архивалда
- Халип:Librivox author
- Халип:In Our Time
- "Goethe and the Science of the Enlightenment" In Our Time, BBC Radio 4 discussion with Nicholas Boyle and Simon Schaffer (February 10, 2000).
- Йогьанн Волфганг фон Гёте at Find a Grave
- Халип:Zeno-Autor
- At the Linda Hall Library, Goethe's:
- (1810) Zur Farbenlehre (Atlas) Archived 2020-10-19 at the Wayback Machine
- (1840) Goethe's Theory of Colours; translated from the German: with notes by Charles Lock Eastlake Archived 2015-07-09 at the Wayback Machine
- Works by and about Johann Wolfgang von Goethe in University Library JCS Frankfurt am Main: Digital Collections Judaica
- Халип:ChoralWiki
- Goethe in English at Poems Found in Translation
- Poems of Goethe set to music, lieder.net
- Goethe Quotes: New English translations and German originals
Халип:Гёте Халип:Романтизм Халип:Канлъизабиялъул эпоха Халип:Герман адабият
- CS1 errors: dates
- Леопольдил Австриялъулаб орденалъул Командорал
- Бавариялъул коронаялъул ВатӀанчилъиялъул хӀалтӀухъ орденалъул кавалерзаби
- ХӀурматияб легионалъул орденалъул КӀудияб Хъанчалъул кавалерзаби
- Мукъаддасай Аннал орден 1 даражаялъул Кавалерал
- Википедия:«Инфобокс» халипалда «гъоркьхъвай» параметр хӀалтӀизабулел халипал
- Макъалаби Project Gutenberg регӀелалгун
- Интернет Архивалъул регӀелалгун макъалаби
- Webarchive template wayback links
- Йогьанн Вольфганг вон Гёте
- 1749 соналъ гьарурал
- 1832 соналъ хварал
- XVIII гІасруялъул герман драматургал
- XVIII гІасруялъул герман къиссачагІи
- XVIII гІасруялъул герман философиячагІи
- XVIII гІасруялъул герман шагІирзаби
- XIX гІасруялъул герман драматургал
- XIX гІасруялъул герман къиссачагІи
- XIX гІасруялъул герман философиячагІи
- XIX гІасруялъул герман шагІирзаби
- Кьералъул гІалимзаби
- Канлъизабиялъул философиячагІи
- Герман автобиографиячагІи
- Герман масонал
- Герман мацІалъул шагІирзаби
- Герман шагІирзаби
- Герман хъвадарухъаби-сапарчагІи
- Лейпцигалъул университет лІугІизабурал
- Бавариялъул гІелмабазул академиялъ гъорлъчагІи
- НатурфилософиячагІи
- Франкфурталдаса хъвадарухъаби
- Веймаралдаса гІадамал
- Романтизмалъул шагІирзаби
- Sturm und Drang
- Страсбургалъул университет лъугІизабурал
- Спинозистал
- Нео-Спинозизм
- Герман библиотекачагІи