Паранс мацӀ

Паранс мацӀ
français
Абулеб къагӀида	[fʁɑ̃sɛ]
Территория	Паранс, гьанже тӀолгодунялалда
КӀалъалезул къадар	76.8 миллион тӀолгодунялалда 321 миллион парансалда кӀалъалел (L1 плюс L2; 2022)
МацӀазул хъизан	Гьинд-Европаялъул Италияб Романияб БакътӀерхьул романияб Галлгин романияб Ойл Паранс мацӀ
Цересел формаби	Басрияб латин Классикияб латин Вулгарияб латин Басрияб паранс Гьоркбохъеб паранс
Хъвай-хъвагӀиялъул система	Латин (French alphabet) Паранс Брайл
Ишарабазул форма	Ишарабазулаб паранс (français signé)
Расмияб статус
Расмияблъун бугеб бакӀ	29 пачалихъ Белгия Бенин Буркина-Фасо Бурунди Камерун Канада Централияб Африканияб Республика Чад Коморал Конго Конгоялъул Демократияб Республика Джибути Эваториалияб Гвинея Франсия Габон Гвинея Гьаити Кот-д'Ивуар Люксембург Мадагаскар Мали Монако Нигер Рванда Сенегал Сейшелал Швейцария Того Ванвату Административияб/маданияб Алжир Камбоджа Лаос Мавритий Мавритания Морокко Тунис Вйетнам 10 чиядабараб ва суб-регионалияб гӀуцӀи Аоста расалъи (Италия) Паранс Полинезия Луизиана (Цолъарал Штатал) Мэн (Цолъарал Штатал) Нью-Брансвик (Канада) Квебек (Канада) Сен-Барталеми Сен Мартен Сен-Пьерр ва Микелон Воллис ва Футуна
Рекъезабулеб гӀуцӀи	Académie Française (Паранс академия) (Франсия) Office québécois de la langue française (Паранс мацӀалъул Квебекалъул шура) (Квебек)
МацӀалъул кодал
ISO 639-1	fr
ISO 639-2	fre (B) fra (T)
ISO 639-3	fra
Глоттолог	stan1290
Лингвосфера	51-AAA-i
Пачалихъал паранс цӀикӀкӀанисезул миллияб мацӀлъун бугел      Пачалихъал, мацӀ расмияблъун яги административияблъун бугел, амма гӀемерисезе миллияблъун кколарел      Пачалихъалъ, паранс дагьбутӀаялъул яги кӀиабилеб мацӀлъун бугел      Пачалихъал, бакӀалъул франкофонияб дагьбутӀа бугел
Гьаб макъалаялда руго ХФА-лъул ишараби. Визуализациялъе къварегӀараб кумек гьечӀони, Юникодалъул ишарабазул бакӀазда рихьизаризе бегьула гьикъул ишараби, ункъбокӀонал яги цогидал ишараби. ХФА-лъул ишарабазул байбихьул малъа-хъваязухъ балагье Справка:ХФА.

Паранс мацӀ, къокъго Паранс (français [fʁɑ̃sɛ] ялъуни langue française [lɑ̃ɡ fʁɑ̃sɛːz]) — гьиндгин европияб хъизаналъул роман мацӀ. ЛӀугьараб буго цогидал роман мацӀал гӀадинго Румалъул империялъул вулгарияб латиналдаса. Паранс мацӀ цебетӀуна жинда Галлиялъул (шималияб) гӀадамал кӀалъалеб букӀараб галлгин романияб латиналдаса. Гьелъие бищун гӀагарал мацӀал ккола цогидал ойл мацӀал (d'oïl) — тарихияб рахъалъ жал шималияб Франсиялдаги жанубияб Белгиялдаги тӀиритӀун рукӀарал, жидеца гӀураб даражаялда паранс мацӀ (Francien) нахъецурал. Паранс мацӀ гьединго букӀана асаралъукь Румалъул Шималияб Галлиялда, мисалалъе Галлия Белгикаялда, гӀодосанго рукӀарал келт мацӀазул ва германиял ракьал рахъулезул паранг мацӀалъул (германияб мацӀ).

ТӀадеги цӀалиялъе

• Marc Fumaroli (2011). When the World Spoke French. Таржама: Richard Howard. ISBN 978-1-59017-375-6.
• Nadeau, Jean-Benoît, and Julie Barlow (2006). The Story of French. (First U.S. ed.) New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-34183-0.
• Ursula Reutner (2017). Manuel des francophonies. Berlin/Boston: de Gruyter. ISBN 978-3-11-034670-1.
• La langue française dans le monde 2014 (PDF) (французский). Nathan. 2014. ISBN 978-2-09-882654-0. Архивация: оригинал (PDF) 12 April 2015. Босана 5 April 2015.

КъватӀисел регӀелал

Организациял

• Fondation Alliance française: an international organisation for the promotion of French language and culture
• Agence de promotion du FLE: Agency for promoting French as a foreign language

Курсал ва туториалал

• Français interactif: interactive French program, University of Texas at Austin
• Tex's French Grammar, University of Texas at Austin
• Lingopolo French
• French lessons in London, The Language machine

Онлайн къамусал

• Oxford Dictionaries French Dictionary
• Collins Online English↔French Dictionary
• Centre national de ressources textuelles et lexicales: monolingual dictionaries (including the Trésor de la langue française), language corpora, etc.

other unilingual dictionaries — гьалъие ралагье: fr:Dictionnaire.

Грамматика

ПигӀлаби

• French verb conjugation at Verbix

Къамус

• Swadesh list in English and French

Тархал

• Smith, Paul. "French, Numbers". Numberphile. Brady Haran. Архивация: оригинал 2 March 2017. Босана 7 April 2013.

ТӀахьал

• La langue française dans le monde 2010(Full book freely accessible)

Макъалаби

• "The status of French in the world". Ministry of Foreign Affairs (France)