Фашизм
Фаши́зм (итал. fascismo, fascio — цолъи, квацІи, бухьен — абураб рагІудаса) ккола ультра-кваранаб, авторитарияб ультранационализмалъул форма[1], жиндие сипат-суратаб гьабулеб диктаториалияб къуваталдалъунги, зулмуяб хӀалалда оппозиция къинабиялдалъунги, жамгӀияталъул ва экономикаялъул кьварараб регламентациялдалъунги[2], гьелъие машгьурлъи щвана Европаялда XX гӀасруялъул байбихьуда.[3] Гьединго фашизмалъул сипаталлъун руго рагъулаб национализм (гІадидаб бичІчІиялда)[4][5], либерализмалде данде чІей[6], ксенофобия, реваншизм ва шовинизм, церехъанлъи, элитаялъул кверщеллъиялда ва тІабигІияб социалияб иерархиялда божи[7], этатизм ва, цо-цо, синдикализм, расизм[8][9][10] геноцидалъул сиясат.[8][10]
Фашизмалъул тӀоцересел багъа-бачариял раккана Италиялда ТӀоцебесеб дунялалъул рагъул заманалда, хадур тӀиритӀана цогидал европаялъулал пачалихъазде.[3] Анархизмалдеги, демократиялдеги, либерализмалдеги, марксизмалдеги данде ккун, фашизм ккола ультра-квараназде гъорлъе гӀадатияб сиясияб спектралда.[3][11]
Фашистаз ТӀоцебесеб дунялалъул рагъалъул хал гьабулеб букӀана ревелюция хӀисабалад, жинца кӀудияб асар гьабураб рагъул тӀабигӀат, жамгӀият, пачалихъ ва технологиял хисиялде.
РагІи бачІин ва магІна[хисизабизе | код хисизабизе]
Фашизм ва расизм[хисизабизе | код хисизабизе]
Тарих[хисизабизе | код хисизабизе]
Эра Fin de siècle (ГІасруялъул ахир)[хисизабизе | код хисизабизе]
Фашизмалъул аслиял гІаламатал[хисизабизе | код хисизабизе]
Фашистиял пачалихъазе хасиятаб буго пачалихъалъул экономикаялдаги идеалоиялдаги нухда ккезабулеб ишалъул къуват кІодолъи: пачалихъалъул корпоративизация, тІолголъи цІикІкІарал гІуцІалаби ва жамгІиял цолъалаби гьариялдалъун гІуцІулеб, батІияб пикру тІагІинарулел зулмуял къагІидаби, экономикалъулаб ва сиясатаб либерализмалъул принципал рикІкІунутІи.
Вольфганга Випперманида рекъон, аслиял фашист идеалогиялъул гІаламатл ккола[12]:
- традиционализм,
- национализм,
- корпоративизм
- антилиберализм,
- антикоммунизм,
- экстремизм,
- этатизм,
- популизмалъул элементал
- милитаризм,
- мех-мехалъ — цевехъанлъи квей,
- бутІруда ругезде гъорлъе кколареб гІемерисеб халкъалде мугъ чІвай лъазе гьаби.
И. В. Мазуровасул пикруялда, пачалихъияб бетІерлъи бачин хІисабалда, фашизм буго авторитаризм гуреб, тоталитаризм буго, жидеда гборкьоб кІудияб батІалъи бугеб[13].
Фашизмалъул куцал[хисизабизе | код хисизабизе]
Фашизм (Италия)[хисизабизе | код хисизабизе]
Национал-социализм (Германия)[хисизабизе | код хисизабизе]
Маххулаб гвардия (Румыния)[хисизабизе | код хисизабизе]
- ↑ Turner (1975), p. 162: "... goals of radical and authoritarian nationalism."; Larsen, Hagtvet & Myklebust (1984), p. 424: "... organized form of integrative radical nationalist authoritarianism."; Paxton (2004), pp. 32, 45, 173; Nolte (1965), p. 300
- ↑ "fascism". Merriam-Webster Online. Архивация оригиналалдаса (22 August 2017). Халагьи 22 August 2017.
{{cite encyclopedia}}: Check date values in:|access-date=and|archive-date=(квеки) - ↑ 3,0 3,1 3,2 Davies & Lynch (2002), pp. 1–5
- ↑ Payne S. G. A History of Fascism, 1914—1945. Pp. 106.
- ↑ Jackson J. Spielvogel. Western Civilization. Wadsworth, Cengage Learning, 2012. P. 935.
- ↑ Payne S. G. Fascism: Comparison and Definition. — 1980. — P. P. 7..
- ↑ Soucy R. (инг.)авар.Fascism // Encyclopedia Britannica
- ↑ 8,0 8,1 Гаджиев К. С. Фашизм // ЦӀияб философияб энциклопедия / Ин-т философии РАН; Нац. обществ.-науч. фонд; Предс. научно-ред. совета В. С. Стёпин, заместители предс.: А. А. Гусейнов, Г. Ю. Семигин, уч. секр. А. П. Огурцов. — 2-е изд., испр. и допол. — М.: Мысль, 2010. — ISBN 978-5-244-01115-9.
- ↑ Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег
<ref>; мурад баян гьабун хъвалебpassmore2-лъе текст бихьизабун гьечІо - ↑ 10,0 10,1 Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег
<ref>; мурад баян гьабун хъвалебbelmat2-лъе текст бихьизабун гьечІо - ↑ Griffin (1995), pp. 8, 307; Kallis (2003b), p. 71; Hartley (2004), p. 187; Reich (1970); Hawkesworth & Kogan (1992); Copsey (2008); Goodwin (2011); Woodley (2010); Blamires (2006); Richardson (2017); Eley (2013); Wistrich (1976)
- ↑ Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег
<ref>; мурад баян гьабун хъвалебlib.ru-лъе текст бихьизабун гьечІо - ↑ * Мазуров И. В. «Фашизм как форма тоталитаризма» // Общественные науки и современность. — 1993. — № 5.;
- Мазуров И. В. «Японский фашизм». — М.: Наука, 1996)