Перейти к содержанию

Астрономия

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
"Хаббл" телескопалъ бахъараб Крабалъул хьухьлъиялъул (Крабгӏанаб хьухьлъи) сурат.

Астрономия буго рижалилаб гӀелму, жинца зодил обйекталги, космосалда лӀугьунел рукӀунел феноменалги лъазарулеб. Элъ хӀалтӀизабула математика, физика, химия эзул лӀугьенги, гӀаммаб церетӀейги бицине. Астрономиялъул интересалъул обйектаз гъорлӀе рачуна планетаби, цӀваби, моцӀал, хьухьлъаби, галаксияби, метеороидал, астероидал, кометаби. ФеноменазулӀ рукӀуна суперноваби кьвагьи, квазарал, пулсарал, космикияб микрокарачелаб сверухъаб радиация. Дагьабги гӀаммаб магӀнаялда, астрономиялъ цӀех-рех гьабула Ракьалъул астмосфералдаса къватӀибехун бугеб кинабго жоялъул.

Астрономия (грек ἀστρονομία < ἄστρον astron, "цӀва" гин -νομία -nomia < νόμος nomos, "балъ" яги "култура") абураб рагӀул магӀна бук "цӀвабзазул балъ" (яги "цӀвабзазул култура", буссинабиялда бан). Астрономия къосине бегьуларо жиб чагӀазул хӀалтӀи-квара зодилал лугбузда рекъон букӀунилан абуралда божулеб астрологиягун.[1] Гьеб кӀиялъулго лӀугьен цого букӀаниги, гьанже эл руго цоцадаса тӀобан батӀиял.[2]

Термин "астрономия" гин "астрофизика" хӀалтӀизаби

[хисизабизе | код хисизабизе]

"Астрономия" гин "астрофизика" руго синонимал.[3][4][5] ЧӀван-къотӀараб баяналда рекъон, "астрономия" буго "Ракьалъул астмосфералдаса къватӀирехун ругел обйектал, эзул физикиябги химикиябги куц-мухъги лъазаби",[6] "астрофизика" абуни хурхараб буго "зодилал обйектазулги феноменазулги рагъари, физикалаб куц-мухъ, динамикиял процессал" лъазарулеб астрономиялул гӀаркьалида.[7]

  1. ^ Losev, Alexandre (2012). "'Astronomy' or 'astrology': A brief history of an apparent confusion". Journal of Astronomical History and Heritage. 15 (1): 42–46. arXiv:1006.5209. Bibcode:2012JAHH...15...42L. doi:10.3724/SP.J.1440-2807.2012.01.05. ISSN 1440-2807. S2CID 51802196.
  2. ^ Unsöld, Albrecht; Baschek, Bodo (2001). The New Cosmos: An Introduction to Astronomy and Astrophysics. Translated by Brewer, W.D. Berlin, New York: Springer. ISBN 978-3-540-67877-9.
  3. ^ Scharringhausen, B. (январ 2002). "What is the difference between astronomy and astrophysics?". Curious About Astronomy. Архивация оригинал, 9 юн 2007. Щвей 17 новембер 2016.
  4. ^ Odenwald, Sten. "Archive of Astronomy Questions and Answers: What is the difference between astronomy and astrophysics?". The Astronomy Cafe. Архивация оригинал, 8 юл 2007. Щвей 20 юн 2007.
  5. ^ "School of Science-Astronomy and Astrophysics". Penn State Erie. юл 18, 2005. Архивация оригинал, 1 новембер 2007. Щвей 20 юн 2007.
  6. ^ "astronomy". Merriam-Webster Online. Архивация оригиналалдаса, 17 юн 2007. Щвей 20 юн 2007.
  7. ^ "astrophysics". Merriam-Webster Online. Архивация оригиналалдаса, 21 септембер 2012. Щвей 20 юн 2007.