Египеталъул президентазул сияхӀ

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Египеталъул гьанжесеб президентасулаб штандарт (квегӀиса, 1984–гьанже) ва букӀараб президентасулаб штандарт (квараниса, 1972–1984)

Халип:Египеталъул сиясат Египеталъул президентасул хъулухъ гӀуцӀун буго 1953 соналъ. Президент ккола Египеталъул пачалихъалъул бетӀерги, Египеталъул яргъидгӀуцӀарал къуватазул тӀадегӀанав бетӀерав цевехъанги. ГьабсагӀат президентлъун вуго ГӀабдульфаттахӀ ас-Сиси, жинца улкаялъе нухмалъи хӀакъикъаталги 2013 соналъул пачалихъияб инкъилабалдаса ва официалго жив 2014 соналъ вищарав.

ГӀаммаб информация[хисизабизе | код хисизабизе]

Египеталъул тӀоцевесев президентлъун вукӀана МухӀаммад Наджиб, жив 1952 соналъ Египеталда революция гьабурал эркенал офицерзабазул багъа-бачариялъул церехъабазул цояв, ва президентлъиялде лъугьарав 1953 соналъул 18 июналда, Египет жумгьуриятлъун лъазабураб къоялъ. Гьелдаса нахъе президентлъи гьабуна щуго чияс: Джамал ГӀабдуннасирица, Анвар ас-Садатица, ХӀусни Мубаракица, МухӀаммад Мурсица ва ГӀабдульфаттахӀ ас-Сисица. ТӀаде жоялъе, Суфи Абу ТӀалиб президент хӀисабалда хъулухъалда вукӀана Садат чӀваялдаги гьесда хадусев вищиялдаги гьоркьов, ГӀадли Мансур президент хӀисабалда вукӀана 2013 соналъул пачалихъияб инкъилабалда президент Мурси тӀасареххун хадув.

Революциялдаса хадув, 2011 соналъул 11 февралалда[1] ХӀусни Мубарак хъулухъалдаса гӀодов чӀчӀедал, хъулухъ хутӀун букӀана вакантияблъун, пачалихъалъул бетӀерасул ва хӀукуматалъул бетӀерасул ишал тӀуралев вукӀана яргъидгӀуцӀарал къуватазул тӀадегӀанаб мажлисалъул вакиль, фельмаршал МухӀаммад ХӀусейн Тантави[2].

МухӀаммад Мурси хъулухъалде лъугьана 2012 соналъул 30 июналъ, 23–24 маялъ ва 16–17 июналъ рукӀарал президентасул рищиязда жив вищун хадув[3]. Гьев тӀасареххана 2013 соналъул 3 июлалъ Египеталъул яргъидгӀуцӀарал къуватаз, пачалихъияб инкъилабалъул хӀасилалда, гьев тӀасареххияле гӀоло рукӀарал массивиял протестаздаса хадув[4]. Мурси хисун президент хӀисабалда вачӀана ГӀадли Мансур, Египеталъул ТӀадегӀанаб конституционалияб махӀкамаялъул бетӀер. ГӀадли Мансурица гьа бана ТӀадегӀанаб конституционалияб махӀкамаялда цебе 2013 соналъул 4 июлалда[5].

ГьабсагӀа вугев президент ас-Сиси хъулухъалде лъугьана 2014 соналъул 8 июлалъ, 26–28 маялда рукӀарал президентасул рищиязда бергьун хадув[6]. Гьев кӀиабизеги вищана 2018 соналъул 26–28 марталда рукӀарал рищиязда[7].

Хъулухъккуразул сияхӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

Сурат ЦӀар

(гьави–хвей)

Вищи Хъулухъалъул заман Сиясияб партия
Хъулухъалде лъугьин Хъулухъ тей Хъулухъ бараб заман
Flag of Egypt (1953–1958).svg Египеталъул ГӀараб Жумгьурият Coat of arms of Egypt (1953–1958).svg

(18 июнь,1953 – 22 февраль,1958)

1 Muhammad Naguib.jpg МухӀаммад Наджиб
محمد نجيب
(1901–1984)
18 июнь, 1953 14 ноябрь, 1954

(хъулухъалдаса гӀодов чӀчӀана)

1 year, 149 days Рагъулаб / Эркенлъиялъул митинг
Nasser portrait2.jpg Революционияб командирлъиялъул мажлисалъул
Вакил: полковник Джамал ГӀабдуннасир
جمال عبد الناصر
(1918–1970)
14 ноябрь, 1954 23 июнь, 1956 1 year, 222 days Рагъулаб
2 Nasser portrait2.jpg Джамал ГӀабдуннасир
جمال عبد الناصر
(1918–1970)
1956 23 июнь, 1956 22 февраль, 1958 1 year, 244 days Миллияб цолъел
Flag of the United Arab Republic (1958–1971).svg Цолъараб ГӀараб Жумгьурият Coat of arms of the United Arab Republic (1958–1971).svg

(22 февраль, 1958 – 2 сентябрь, 1971)

2 Nasser portrait2.jpg Джамал ГӀабдуннасир
جمال عبد الناصر
(1918–1970)
1958
1965
22 февраль,1958 28 сентябрь, 1970

(хвана)

12 years, 218 days Миллияб цолъел
(1962 соналде щвезегӀан)
ГӀараб социалистияб цолъел
3 Anwar Sadat cropped.jpg Анвар ас-Садат
أنور السادات
(1918–1981)
28 сентябрь,1970 15 октябрь, 1970 17 days ГӀараб социалистияб цолъел
1970 15 октябрь, 1970 2 сентябрь, 1971 322 days
Flag of Egypt.svg Египеталъул ГӀараб Жумгьурият Coat of arms of Egypt (Official).svg

(2 сентябрь, 1971 – гьанжеги)

3 Anwar Sadat cropped.jpg Анвар ас-Садат
أنور السادات
(1918–1981)
1976 2 сентябрь,1971 6 октябрь, 1981

(чӀвана)

11 years, 8 days ГӀараб социалистияб цолъел

(1978 соналде щвезегӀан)

Националиябгин демократияб партия
Sufi Abu Taleb.gif Суфи Абу ТӀалиб
صوفى أبو طالب
(1925–2008)
Хъулхъал тӀуралев
6 октябрь, 1981 14 октябрь,1981 8 days Националиябгин демократияб партия
4 Hosni Mubarak ritratto.jpg ХӀусни Мубарак
حسنى مبارك
(1928–2020)
1981
1987
1993
1999
2005
14 октябрь,1981 11 февраль, 2011

(хъулухъ тана)

29 years, 120 days Националиябгин демократияб партия
Field Marshal Mohamed Hussein Tantawi 2002.jpg ЯргъидгӀуцӀарал къуватазул тӀадегӀанаб мажлис
Вакил:Фельдмаршал МухӀаммад ХӀусейн Тантави
محمد حسين طنطاوي
(1935-2021)
11 февраль, 2011 30 июнь, 2012 1 year, 140 days Рагъулаб
5 Mohamed Morsi-05-2013.jpg МухӀаммад Мурси
محمد مرسي
(1951–2019)
2012 30 июнь, 2012 3 июль, 2013

(тӀаса реххана)

1 year, 3 days Эркенлъиялъул ва гӀадиллъиялъул партия
Adly Mansour.JPG ГӀадли Мансур
عدلي منصور
(гьавуна 1945)
Заманалъ тарав
4 июль, 2013 8 июль, 2014 339 days ЧӀиядавачӀев
6 AbdelFattah Elsisi (cropped).jpg ГІабдульфаттахІ ас-Сиси
عبد الفتاح السيسى
(гьавуна 1954)
2014
2018
8 июнь, 2014 ГьабсагӀат вугев[lower-alpha 1] 8 years, 347 days ЧӀиядавачӀев

Заманмухъ[хисизабизе | код хисизабизе]

ГІабдульфаттахІа ас-СисиГІадли МансурМухІаммад МурсиМухІаммад ХІусейн ТантавиХІусни МубаратСуфи Абу ТІалибАнвар ас-СадатДжамал ГІабдуннасирМухІаммад Наджиб

Балагье гьединго[хисизабизе | код хисизабизе]

ХІужжаби[хисизабизе | код хисизабизе]

  1. ГІабдульфаттахІ ас-Сисил мандат лъугІула 2022 соналъул 8 июналда.

Баянал[хисизабизе | код хисизабизе]

Цитатаби[хисизабизе | код хисизабизе]

  1. McGreal, Chris. Hosni Mubarak resigns – and Egypt celebrates a new dawn, The Guardian (11 February 2011).
  2. Egypt Trades Torture Supervisor for 'Mubarak's Poodle'? ABC News, 11 February 2011
  3. "Muslim Brotherhood candidate Morsi wins Egyptian presidential election". Fox News.com. Боси: 24 June 2012. Check date values in: |access-date= (кумек)
  4. Coup topples Egypt's Morsy; supporters reportedly rounded up - CNN.com. Edition.cnn.com. Retrieved on 14 August 2013.
  5. "Adly Mansour Sworn in As Egypt's Interim President". Associated Press. 4 July 2013. Боси: 4 July 2013. Check date values in: |access-date=, |date= (кумек)
  6. "El-Sisi wins Egypt's presidential race with 96.91%". English.Ahram.org. Ahram Online. Боси: 3 June 2014. Check date values in: |access-date= (кумек)
  7. (30 March 2018) «Abdel-Fattah al-Sisi wins a second term in Egypt». The Economist.

Иццал[хисизабизе | код хисизабизе]

  • El-Gawady, Mohamed (1986). Cabinets during period of Revolution.
  • Hafez, Salah (2001). Democracy Shock.

Халип:Египет темабазда