Вабаъ

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Вабагъ ☣
Цогидал цӀарал Пестис
Yersinia pestis 200× кІодо гьабураб ва флюоресцентияб гІужгун.
Специаллъи Инфекционияб унти
MeSH D010930
Симптомал Сири, загІиплъи, бетІер унти[1]
ГӀадатаб байбихьи 1–7 къо инфекхиналдаса хадуб[2]
Тайпаби Бубонияб вабаъ, септицемияб вабаъ, гьуърузул вабагъ[1]
ГӀилла Yersinia pestis[2]
Диагностикияб метод Лимфатикиял гІарцІцІазда жаниб, бидулІ, ахтуялъулІ бактерий балагьи[2]
Профилактика Вабаъалъул вакцина[2]
Сахлъизаби Антибиотикал ва supportive care[2]
Дару Гентамицин ва флюороквинолон[3]
Прогноз ~10% хвеялъул риск (сахълъизабулеб бугони)[4]
ХӀаллъи ~600 хвел лъагІалида жаниб[2]
Классификация
УХК-11 1B93
УХК-10 A20
УХК-10-КМ A20 и A20.9
УХК-9-КМ Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 294: attempt to call field 'list_ref' (a nil value).
DiseasesDB 14226
MedlinePlus 000596
eMedicine med/3381 

Вабаъ — загьаб инфекционияб унти, жиб карантиниял инфекциязде гъорлӀе кколеб, кутакалда захӀматаб гӀаммаб хӀалалда унеб, леталлъиги борхатаб бахиналъул даражаги цӀикӀкӀараб. Гьеб Yersinia pestis бактериялъ баккизабула.[2] Симптомазде гъорлІ уна сири, загІиплъи ва бетІер унти.[1] ГІемерисеб гьаб байбихьула инфекхиналдса цо–анкьго къойидаса.[2] Вабаъалъул буго лъабго батІияб тайпа, гьезул щибалъ зарал гьабула къаркъалаялъул батІи-батІиял бутІабазе ва загьирлъизарула гьезда рекъарал симптомал. Пневмоникияб вабаъалъ зарал гьабула гьуърузе, лІугьинабула хІухьел цІай захІмалъи, хъегІи ва куаранда унти; бубонияб вабаъалъ заралгъинарула лимфатикиял гарцІцІал, гьел гьорозарун; септицемикияб вабаъалъ заралгъинабула би ва рачине бегьула ххамал чІегІерлъиялде ва хвеялде.[2][1]

Бубонияб ва септицемикияб вабаъ гІемерисеб тІибитІула чІутІуз хІанчІигун яги инфекхарал хІайваназулгун контакт бугони.[1] Пневмоникияб вабаъ гІемерисеб кьола гІадамазда гьоркьоб гьаваялдасан инфекхарал къатІрабигун.[1] Диагноз лъола лимфатикиял гарцІцІазда, бидулІ яги ахтуялъулІ бактерия балагьиялдалъун.[2]

Жидее цІикІкІараб риск бугел гІадамал вакцинхинаризе бегьула.[2] Пневноминикияб вабаъалъ унтарал сахлъизаризе бегьула профилактикиял дарабаздалъун.[2] Инфекхинаби бугони сахлъизариялъе хІалтІизарула антибиотикал ва кумекалъулаб терапия.[2] ГІемериселъ антибиотиказде гъорлІе уна гентамициналъулги фторхинолоналъулги комбинация.[3] Дару-саба гьабигун хвеялъул риск буго гІага-шагарго 10%, гьеб гьечІони — гІага-шагарго 70%.[4]

ТІолго дунялалда щибаб лъагІалида жаниб регистратула вабаъ унтиялъул 600 вакъигІат.[2] Тарихалда жаниб лъала чанго кІудияб эпидемия багъари, гьезда гьоркьоб бищун машгьураб букІана XIV гІасруялда ЧІегІераб хвел, жиндир хІасилалда 50 миллионалдаса цІикІкІун чи хвараб.[2]

РагӀул этимология[хисизабизе | код хисизабизе]

Этимологияб рахъалъ, вабаъ абураб рагӀи буго бачӀараб гӀараб мацӀалъул وَبَاء рагӀудаса. ГӀараб мацӀалда гьеб унтиялъе хӀалтӀизабула вабаъ рагӀул синоним — тӀагӀун (гӀар. طَاعُون‎‎); гӀарабалда жибго вабаъ рагӀул магӀна буго унти гуребги, эпидемия абунги.

ГІаламатал ва симптомал[хисизабизе | код хисизабизе]

Бубонияб вабаъ[хисизабизе | код хисизабизе]

Септицемияб вабаъ[хисизабизе | код хисизабизе]

Пневмонияб вабаъ[хисизабизе | код хисизабизе]

ГІилла[хисизабизе | код хисизабизе]

Диагностика[хисизабизе | код хисизабизе]

Профилактика[хисизабизе | код хисизабизе]

Вакцинация[хисизабизе | код хисизабизе]

Хехаб диагностика[хисизабизе | код хисизабизе]

Сахлъизаби[хисизабизе | код хисизабизе]

Эпидемиология[хисизабизе | код хисизабизе]

Биолгияб ярагъ[хисизабизе | код хисизабизе]

Ралагье гьединго[хисизабизе | код хисизабизе]

ХІужжаби[хисизабизе | код хисизабизе]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 "Symptoms Plague". CDC (in американский английский). September 2015. Халагьи 8 November 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (квеки)
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 "Plague". World Health Organization. October 2017. Халагьи 8 November 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (квеки)
  3. 3,0 3,1 "Resources for Clinicians Plague". CDC (in американский английский). October 2015. Халагьи 8 November 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (квеки)
  4. 4,0 4,1 "FAQ Plague". CDC (in американский английский). September 2015. Халагьи 8 November 2017. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |date= (квеки)

ТІадеги цІалиялъе[хисизабизе | код хисизабизе]

КъватІисел регІела[хисизабизе | код хисизабизе]

Халип:Medical resources

Халип:Bacterial cutaneous infections Халип:Diseases of poverty Халип:Bacterial diseases