Авар мифология
(«Аваразул мифология» гьумералдаса гьанибе буссинабуна)
Ава́р мифо́логия — аваро-гӏандо-цезазул, яги аваро-гIандазул, яги цохIо аваразул цойиде руссинарурал мифологикиял элементал.
Мифологиялъулаб дуниялъул сурат
[хисизабизе | код хисизабизе]Пантеон
[хисизабизе | код хисизабизе]- Цӏоб — пири речӀчӀулев
- Бече́д
- Буду́лаал
- Хъвед (гьин. Хъвед) — батизе бегьула, рагъул бечед. Гьес, мунагьал сабаблъун, лъиданиги бихьулареб киса-кибего бугеб кутакаб къуваталъ бакъкквей гьабулаан.[1]
- Гъугъай
- У́нтул Эбел
- Гьоро́л Эбел
- Сосо́л Эбел
- Лъада́л Эбел
- Ракьу́л Эбел
- Бакъул эбел[2]
ГIодогIанасеб мифология
[хисизабизе | код хисизабизе]Демонал
[хисизабизе | код хисизабизе]- Ба́къараб рухI — секьи щвечӏеб хвараб чиясул рухӀ.
- Хъарт, яги Гъа́ртай. Рохьой бетӀербахъи гьабулей квешаб гӀамалалъул махъа.
- Гуду́чI, яги Гегу́чӀ. Гендерица Хьурду́чӀ, ансадерицаги хундерицаги Худу́чӀ. Ургьисаго лъимал рикъулел демоназул цӀар.
- КьочIо́борохь — кьочӀолӀа букӀинеб мифологияб борохь.
- Ка́ржин
- Рохьил хъарт. Къаралазул локалияб мифологикияб рижи. Рохьой бетӀербахъи гьабулей хъарт
- КӀа́рбуцӀ. Гьумер-кӀал гьечӀеб, къасимехалъ бачӀунеб, халатккараб цо рижи. КӀарбуцӀ гӀемерисеб лъималазул интересалда, гьел рикъизалъе бачӀуна.
Зоолатрия
[хисизабизе | код хисизабизе]- Ци
- Бацӏ
- Цер
- Цӏум
- Бисал
- Цӏе
Тотемал
[хисизабизе | код хисизабизе]Мифологиялъулал мугӀрул
[хисизабизе | код хисизабизе]- Кьили-мегӀер — гьоркьохъеб Авариялда бугеб мегӀер. Гьелъул тӀогьода будалаал ругин кколаан.[3]
- ГӀадамал-щолареб-мегӀер
- ЦӀобол гохӀ
- Кеделишан (авар. ясикIабазул мегӀер)
- Бахарган
- Моду
КӀодокъоял
[хисизабизе | код хисизабизе]- О́цбай — авар кIодокъо
- Игби — цӏунтӏасезул кӏодокъо
Линкал
[хисизабизе | код хисизабизе]М.Р. Сефербеков. Культ гор у народов Дагестана: виды и формы проявления