Сводешил сияхІ
Перейти к навигации
Перейти к поиску
Сводешил cияхІ (ингл. Swadesh list) буго америкаялъулав лингвист Моррис Сводешица бахъараб аллат, жиндир кумекалдлъун бищун щулияб аслуялъулаб къамус гІадаб сипаталда рекъон батІи-батІиял мацІазда гъоркьоб бугеб гІагарлъиялъул хурхеналъе къимат кьолеб. Гьеб буго кинаб букІаниги мацІалъул кьучІал лексемазул, жал гІага-шагарго «кьучІлъиялда» гІодобе иналда рекъон тартибалд лъурал, стандартлъизабураб сияхІ. Бищун кІвар бугеб лексикаялъул минималияб къадар бихьизабун буго 100 рагІи бугеб Сводешил сияхІалда. Гьединго хІалтІизабула басрияб ва дагьабги семантикияб рахъалъ щулияб, амма дагьабги гІатІидаб 207 рагІи бугеб Сводешил сияхІги.
Вариантал ва авторал[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
Принцип[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
Лексикостатистикаялда ва глоттохронологиялда хІалтІизаби[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
100 рагІи бугеб Сводешил сияхІ[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
207 рагІи бугеб Сводешил сияхІ[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
ГъоркьегІан кьун буго 207 рагІи бугеб стандартияб Сводешил сияхІ ингилис мацІалдаса дурус гьабураб таржамагун, гьлъул комментариялги гІадахъ росун ва гІемерисел лексемабазул магІнабиги ингилис мацІалда жидер аслияб магІнаяле данде ккезарун.
| № | Авар | ХФА | № | Авар | ХФА | № | Авар | ХФА | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | дун | [dun] | 70 | хӀули | [ˈħu.li] | 139 | рикӀкӀине | [ˈri.kʼːi.ne] | ||
| 2 | мун | [mun] | 71 | рас | [räs] | 140 | абизе | [ˈʔä.bi.ze] | ||
| 3 | гьев гьей гьеб[Комм 1] |
[hew] [hej] [heb] |
72 | бетӀер | [be.ˈtʼer] | 141 | кечӀ ахӀизе | [ket͡ʃʼ ˈʔä.ħi.ze] | ||
| 4 | ниж нилъ |
[niʒ] [nit͡ɬː] |
73 | гӀин | [ʕin] | 142 | хӀазе | [ˈħä.ze] | ||
| 5 | нуж | [nuʒ] | 74 | бер | [ber] | 143 | лъедон ине (гама) | [ɬːe.ˈdon ˈʔi.ne] | ||
| 6 | дол | [doɫ] | 75 | мегӀер | [me.ˈʕer] | 144 | чвахизе | [ˈt͡ʃʷä.χːi.ze] | ||
| 7 | гьаб | [häb] | 76 | кӀал | [kʼäɫ] | 145 | цӀорозе (лъим) | [t͡sːʼo.ˈro.ze] | ||
| 8 | доб | [dob] | 77 | гӀус | [ʕus] | 146 | гьорозе (бох) | [ho.ˈro.ze] | ||
| 9 | гьаниб | [ˈhä.nib] | 78 | мацӀ | [mät͡sːʼ] | 147 | бакъ | [bäq͡χːʼ] | ||
| 10 | доба, гъоба |
[do.ˈbä], [ʁo.ˈbä] |
79 | малъ | [mäɬ] | 148 | моцӀ | [mot͡sʼː] | ||
| 11 | щив | [ʃːiw] | 80 | хӀетӀе | [ħe.ˈtʼe] | 149 | цӀва | [t͡sʷʼːä] | ||
| 12 | щиб | [ʃːib] | 81 | бох (мачІчІуялдаса хІатІиде) | [boχː] | 150 | лъим | [ɬːim] | ||
| 13 | киб | [kib] | 82 | наку | [ˈnä.ku] | 151 | цӀад | [t͡sʼäd] | ||
| 14 | кида | [ˈki.dä] | 83 | хъат | [q͡χːät] | 152 | гІор
(лъар) |
[ʕor]
([ɬär]) | ||
| 15 | кин | [kin] | 84 | кваркьи | [kʷär.ˈt͡ɬːʼi] | 153 | хӀор | [ħor] | ||
| 16 | гуро | [ˈɡu.ro] | 85 | чехь (цІинадаса гъоркье) | [t͡ʃex] | 154 | ралъад | [rä.ˈɬäd] | ||
| 17 | киналго кинабго |
[ˈki.näɫ.ɡo] [ˈki.näb.ɡo] |
86 | бакь-кӀач | [bät͡ɬːʼkʼät͡ʃ] | 155 | цӀам | [t͡sʼäm] | ||
| 18 | гІемераб гӀемер |
[ʕe.ˈmer.äb] [ʕe.ˈmer] |
87 | габур | [ɡä.ˈbur] | 156 | гамачӀ | [ɡä.ˈmät͡ʃʼ] | ||
| 19 | чанго | [ˈt͡ʃ än.ɡo] | 88 | мугъ | [muʁ] | 157 | сали | [ˈsä.li] | ||
| 20 | дагьаб | [ˈdä.häb] | 89 | керен | [ke.ˈren] | 158 | хӀур | [ħur] | ||
| 21 | батӀияв батІиял |
[bä.ˈtʼi.jäw] [bä.ˈtʼi.jäɫ] |
90 | ракӀ | [räkʼ] | 159 | ракь (грунт) | [rät͡ɬːʼ] | ||
| 22 | цо | [t͡so] | 91 | тӀул | [tʼuɫ] | 160 | накӀкӀ | [näkʼː] | ||
| 23 | кӀиго | [ˈkʼi.ɡo] | 92 | гьекъезе (лъим) | [he.ˈq͡χːʼe.ze] | 161 | хьухь, гIодонакIкI | [xux], [ʕo.ˈdo.näkʼː] | ||
| 24 | лъабго | [ˈɬäb.ɡo] | 93 | кваназе | [kʷä.ˈnä.ze] | 162 | зоб | [zob] | ||
| 25 | ункъго | [ˈʔunq͡χːʼ.ɡo] | 94 | хӀанчӀизе | [ˈħän.t͡ʃʼi.ze] | 163 | гьури | [huˈri] | ||
| 26 | щуго | [ˈʃːugo] | 95 | цӀункӀизе | [ˈt͡sːʼun.kʼi.ze] | 164 | гӀазу | [ˈʕä.zu] | ||
| 27 | кӀудияб | [kʼu.ˈdi.jäb] | 96 | тузе | [tu.ˈze] | 165 | цӀер | [t͡sːʼer] | ||
| 28 | халатаб | [χːä.ˈɫä.täb] | 97 | лагӀизе | [ˈɫä.ʕi.ze] | 166 | кӀкӀуй | [kːʼuj] | ||
| 29 | гӀатӀидаб | [ʕä.ˈtʼi.däb] | 98 | пузе (гьури) | [pu.ˈze] | 167 | цӀа | [t͡sʼä] | ||
| 30 | бицатаб | [bi.ˈt͡sːä.täb] | 99 | хӀухьел цӀазе | [ħu.xel t͡sːʼä.ze] | 168 | рахъу, мухIур | [rä.q͡χːu], [mu.ˈħur] | ||
| 31 | бакӀаб | [ˈbä.kʼäb] | 100 | велъизе | [ˈwe.ɬi.ze] | 169 | цІа рекІине,
бухӀизе |
[ˈt͡sʼä re.kʼi.ne]
[ˈbu.ħi.ze] | ||
| 32 | гьитӀинаб | [hi.ˈtʼi.näb] | 101 | бихьизе | [ˈbi.xi.ze] | 170 | нух | [nuχ] | ||
| 33 | къокъаб | [ˈq͡χːʼo.q͡χːʼäb] | 102 | рагӀизе | [ˈrä. ʕi.ze] | 171 | мегӀер | [me.ˈʕer] | ||
| 34 | чӀедераб | [t͡ʃːʼe.ˈde.räb] | 103 | лъазе | [ˈɬä.ze] | 172 | багӀараб | [bä.ˈʕä.räb] | ||
| 35 | тӀеренаб | [tʼe.ˈre.näb] | 104 | ургъизе, пикру гьабизе | [ˈʕur.ʁi.ze]
[ˈpik.ru hä.ˈbize] |
173 | гӀурччинаб | [ʕur.ˈt͡ʃːi.näb] | ||
| 36 | чӀужугӀадан | [t͡ʃːʼu.ʒu.ʕä.ˈdän] | 105 | сунтӀизе | [ˈsːun.tʼi.ze] | 174 | тӀогьилаб | [tʼo.ˈhi.läb] | ||
| 37 | бихьинчи | [bi.ˈxin.t͡ʃi] | 106 | хӀинкъизе | [ˈħin.q͡χːʼi.ze] | 175 | хъахӀаб | [ˈq͡χːä.ħäb] | ||
| 38 | гӀадан | [ʕä.ˈdän] | 107 | кьижизе | [ˈt͡ɬːʼi.ʒi.ze] | 176 | чӀегӀераб | [t͡ʃʼe.ˈʕe.räb] | ||
| 39 | лъимер | [ˈɬi.mer] | 108 | гӀумру гьабизе | [ˈʕum.ru hä.ˈbi.ze] | 177 | сордо | [sor.ˈdo] | ||
| 40 | чӀужу
лъади |
[t͡ʃːʼu. ʒu]
[ˈɬːä.di] |
109 | хвезе | [ˈχʷe.ze] | 178 | къо | [q͡χʼːo] | ||
| 41 | рос | [rosː] | 110 | чӀвазе | [ˈt͡ʃʷʼä.ze] | 179 | сон,
лъагІел |
[son],
[ˈɬä.ʕel] | ||
| 42 | эбел | [ʔe.ˈbel] | 111 | къеркьезе, рагъизе (тушмангун) | [q͡χːʼer.ˈt͡ɬːʼe.ze], [ˈrä.ʁi.ze] | 180 | хинаб (гьава-бакъ) | [ˈχi.näb] | ||
| 43 | эмен | [ʔe.ˈmen] | 112 | чан гьабизе (рохьоб) | [t͡ʃän hä.ˈbi.ze] | 181 | цӀорораб (гьава-бакъ) | [t͡sʼːo.ˈro.räb] | ||
| 44 | хӀайван | [ħäj.ˈwän] | 113 | кьабизе(цо нухалъ квералъ)[Комм 2] | [ˈt͡ɬːʼä.bi.ze] | 182 | цӀураб (хъаба) | [ˈt͡sʼu.räb] | ||
| 45 | ччугӀа | [t͡ʃːu.ˈʕä] | 114 | къотӀизе (носоца) | [ˈq͡χːʼo.tʼi.ze] | 183 | цӀияб | [ˈt͡sʼi.jäb] | ||
| 46 | хӀинчӀ | [ħint͡ʃːʼ] | 115 | хъвалхьине | [ˈq͡χːʷäɫ.xi.ne] | 184 | басрияб | [bäsː.ˈri.jäb] | ||
| 47 | гьой | [hoj] | 116 | къазабизе (нус) | [q͡χːʼä.zä.ˈbi.ze] | 185 | лъикӀаб | [ˈɬːi.kʼäb] | ||
| 48 | нацӀ | [nät͡sːʼ] | 117 | хъарсизе | [ˈq͡χːär.sːi.ze] | 186 | ццидахараб, квешаб | [t͡sːi.ˈdä.χä.räb], [ˈkʷe. ʃäb] | ||
| 49 | борохь | [bo.ˈrox] | 118 | бухъизе (гвенд) | [ˈbu.q͡χːi.ze] | 187 | махӀцараб | [ˈmäħ.t͡sä.räb] | ||
| 50 | хӀапаро | [ħä.ˈpä.ro] | 119 | лъедезе,
лъим ххазе (иш гьабизе кІвезе) |
[ɬːe.ˈde.ze], [ˈɬːim χːä.ze] | 188 | чорокаб | [t͡ʃo.ˈro.käb] | ||
| 51 | гъветӀ | [ʁʷetʼ] | 120 | боржине | [ˈbor.ʒi.ne] | 189 | битӀараб (нух) | [ˈbi.tʼä.räb] | ||
| 52 | рохь | [rox] | 121 | билълъине, ине,
хьвадизе |
[bi.ˈt͡ɬːi.ne], [ˈʔi.ne], [ˈxʷä.di.ze] | 190 | гургинаб | [ɡur.ˈɡi.näb] | ||
| 53 | тӀил | [tʼil] | 122 | бачӀине | [ˈbä.t͡ʃʼi.ne] | 191 | бегӀераб (нус) | [be.ˈ ʕe.räb] | ||
| 54 | пихъ | [piq͡χː] | 123 | вегизе (инсан ракьалда) | [ˈwe. ɡi.ze] | 192 | тӀехIараб (нус) | [ˈtʼe.ħä.räb] | ||
| 55 | хьон | [xon] | 124 | гӀодоб чӀезе | [ʕo.dob ˈt͡ʃːʼe.ze] | 193 | цӀвакараб, битӀараб | [ˈt͡sːʷʼä.kä.räb], [ˈbi.tʼä.räb] | ||
| 56 | тӀамах | [tʼ.ˈmäχ] | 125 | бахъун чӀезе | [bä.q͡χːun ˈt͡ʃʼe.ze] | 194 | биччараб | [ˈbi.t͡ʃːä.räb] | ||
| 57 | кьибил | [t͡ɬːʼi.ˈbil] | 126 | сверизабизе, буссинабизе («нухдаса унаго, кваранидехун») | [sːʷe.ri.zä.ˈbi.ze],
[ˈbu.sːi.nä.bi.ze] |
195 | бакъвараб | [bä.ˈq͡χːʷʼä.räb] | ||
| 58 | хъал | [q͡χːäl] | 127 | бортизе (битІун гІодобе) | [ˈbor.ti.ze] | 196 | битӀараб (хІакъикъияб) | [ˈbi.tʼä.räb] | ||
| 59 | тӀегь | [tʼeh] | 128 | кьезе | [ˈt͡ɬʼːe.ze] | 197 | гӀагараб,
аскІосеб |
[ʕä.ˈ ɡä.räb]
[ʔäsː.ˈkʼo.sːeb] | ||
| 60 | хер | [χːer] | 129 | кквезе (квералъ) | [kːʷe.ze] | 198 | рикӀкӀадаб | [ˈri.kʼːä.däb] | ||
| 61 | квар | [kʷär] | 130 | данде къазе,
тІаде цузе (квералъ къуваталдалъун) |
[ˈdän.de ˈq͡χʼːä.ze],
[ˈtʼä.de ˈt͡su.ze] |
199 | кваранаб | [kʷä.ˈrä.näb] | ||
| 62 | тӀом | [tʼom] | 131 | лъулъазе (гІемер) | [t͡ɬːu.ˈt͡ɬːä.ze] | 200 | квегӀаб | [ˈkʷe. ʕäb] | ||
| 63 | гьан | [hän] | 132 | чуризе (кверал) | [ˈt͡ʃu.ri.ze] | 201 | аскӀоб | [ʔäsː.ˈkʼob] | ||
| 64 | би | [bi] | 133 | бацIцӀине (хІур) | [ˈbä.t͡sːʼi.ne] | 202 | жаниб,
-лъулъ, -улъ, -об, -иб |
[ˈʒä.nib]
[-ɬuɬ], [-ut͡ɬː], [-ob], [-ib] | ||
| 65 | ракьа | [rä.t͡ɬːʼä] | 134 | цӀазе (жиндего тІаде) | [ˈt͡sːʼä.ze] | 203 | цадахъ
-гун |
[t͡sä.ˈdäq͡χː]
[-ɡun] | ||
| 66 | кьаралъи | [t͡ɬʼːä.ˈrä.ɬi] | 135 | цузе (цебе, жиндасаго) | [ˈt͡su.ze] | 204 | ва, -ги | [wä], [-ɡi] | ||
| 67 | хоно | [χo.ˈno] | 136 | рехизе (гамачІ) | [ˈre.χːi.ze] | 205 | нагагь, -ани, -ни | [ˈnä.ɡäh], [-äni], [ni] | ||
| 68 | лълъар | [t͡ɬːär] | 137 | бухьине (кваралъ) | [ˈbu.xi.ne] | 206 | щайгурони, щай абуни,
щай гурелъул |
[ʃːäj.ɡu.ro.ˈni], [ʃːäj ˈʔä.bu.ni],
[ ʃːäj ˈɡu.re. ɬul] | ||
| 69 | рачӀ | [rät͡ʃːʼ] | 138 | букъизе (гурде) | [ˈbu.q͡χːʼi.ze] | 207 | цӀар (инсанасул) | [t͡sːʼär] |
Къокъаб сияхІ[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
ХІужжаби[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
- ↑ Авара мацІалда руго III гьумералъул цолъул формялъул цогидал цІарубакІалги: 1) чиясул жинсалъул — гъов [ʁow], гьав [haw], дов [dow]; 2) чІужуялъул жинсалъул — гъой [ʁoj], гьай [haj], дой [doj]; 3) гьоркьохъеб жинсалъул — гъоб[ʁob], гьаб [hab], доб [dob].
- ↑ Гьединго бегьула "хъат базе" абураб фигІлуяб фраза хІалтІизабизе.
РегІелал[хисизабизе | вики-текст хисизабизе]
- Campbell, Lyle. (1998). Historical Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 0-262-53267-0.
- Embleton, Sheila (1995). Review of An Indo-European Classification: A Lexicostatistical Experiment by Isidore Dyen, J.B. Kruskal and P.Black. TAPS Monograph 82–5, Philadelphia. in Diachronica Vol. 12, no. 2, 263–68.
- Gudschinsky, Sarah. (1956). "The ABCs of Lexicostatistics (Glottochronology)." Word, Vol. 12, 175–210.
- Hoijer, Harry. (1956). "Lexicostatistics: A Critique." Language, Vol. 32, 49–60.
- Holm, Hans J. (2007). "The New Arboretum of Indo-European 'Trees': Can New Algorithms Reveal the Phylogeny and Even Prehistory of Indo-European?" Journal of Quantitative Linguistics, Vol. 14, 167–214.
- Holman, Eric W., Søren Wichmann, Cecil H. Brown, Viveka Velupillai, André Müller, Dik Bakker (2008). "Explorations in Automated Language Classification". Folia Linguistica, Vol. 42, no. 2, 331–354
- Sankoff, David (1970). "On the Rate of Replacement of Word-Meaning Relationships." Language, Vol. 46, 564–569.
- Starostin, Sergei (1991). Altajskaja Problema i Proisxozhdenie Japonskogo Jazyka [The Altaic Problem and the Origin of the Japanese Language]. Moscow: Nauka
- Swadesh, Morris. (1950). "Salish Internal Relationships." International Journal of American Linguistics, Vol. 16, 157–167.
- Swadesh, Morris. (1952). "Lexicostatistic Dating of Prehistoric Ethnic Contacts." Proceedings of the American Philosophical Society, Vol. 96, 452–463.
- Swadesh, Morris. (1955). "Towards Greater Accuracy in Lexicostatistic Dating." International Journal of American Linguistics, Vol. 21, 121–137.
- Swadesh, Morris. (1971). The Origin and Diversification of Language. Ed. post mortem by Joel Sherzer. Chicago: Aldine. ISBN 0-202-01001-5. Contains final 100-word list on p. 283.
- Swadesh, Morris, et al. (1972). "What is Glottochronology?" in Morris Swadesh and Joel Sherzer, ed., The Origin and Diversification of Language, pp. 271–284. London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-202-30841-3.
- Wittmann, Henri (1973). "The Lexicostatistical Classification of the French-Based Creole Languages." Lexicostatistics in Genetic Linguistics: Proceedings of the Yale Conference, April 3–4, 1971, dir. Isidore Dyen, 89–99. La Haye: Mouton.[1]
