Месед
Месед — периодикияб системаялъул 6 периодалъул 11 группаялъул химикияб элемент, жиндир симбол Au (латин: aurum рагӀудаса) ва атомияб номер 79 бугеб, ккола тӀабигӀаталда жалго дандчӀвалел бищун цӀикӀкӀараб атомияб номер бугеб элементазул цояблъун. БацӀцӀадаб формаялда, гьеб буго гвангъараб, дагьабго оранж-тӀогьилаб, гъункараб, тамахаб, бацӀулеб ва пластиклъи бугеб метал. Химикияб рахъалъ, месед буго гьоркьохъеб металл. Гьеб буго бищун реактивлъи дагьал химикиял элементазул цояб ва стандартиял шартӀазда букӀуна къвакӀараблъун. Месед гӀемер дандчӀвала эркенаб элементарияб (жибгояб) формаялде, магӀдан яги мугьал гӀадин, гьецӀоязда, рихьазда ва аллювиалиял нахърателазда. Гьеб дандчӀвала къвакӀарал билъелал сериязда жибгояб элементарияб гӀарацгун (электрум гӀадин), тӀабигӀаталдаго пахь ва палладий гӀадал цогидал металлалгун биэназулӀ, минералиял гъорлӀжалазулӀ, пирит гӀадал. Гьелдасаги дагь гьеб дандчӀвала меседалъул итӀнелазул, гӀемерисеб теллурийгун (меседалъул теллуридал), ругел минералазда.