Аваразул кицаби ва абиял

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
МагӀарулазул кицаби ва абиял» гьумералдаса гьанибе буссинабуна)

Аваразул кицаби ва абиял ва бицанкӀаби

А[хисизабизе | код хисизабизе]

  • АбичӀого тараб рагӀи хазина буго.
  • Абундачазда хадуй лъугьарай, хварай цо гӀаданалъул хабаде ккарайила.
  • Абураб нахъ буссунаро, хъвараб бацӀцӀунаро.
  • Абураб рагӀи — рехараб чӀор.
  • Абурай ясалда аскӀов гӀадин кванай.
  • Абурасе гуро йикӀуней, ячарасейин.
  • АбухӀанипаца хӀама биччачӀони, ХӀанукаца оц биччаларо.
  • Авал гьечӀеб ахирги букӀунаро, ахир гьечӀеб авалги букӀунаро.
  • Аварагасул цӀани парсахъа тӀаде унел рукӀун ратиларо.
  • Авлахъалда гӀи тӀагӀани, тӀехӀаб гъвалица бетӀepлъи гьабула.
  • Агъаз гьечӀес черх чӀвала, чехь квешас рукъ чӀвала.
  • Азарго галул нух цо галудалъун бай бихьула.
  • Азарго оц бугев цо релълъмаххалде ккаравила.
  • Аздагьодул рокьи росул бералъухъ ккарабила.
  • Алазан рагӀалда бицараб ици гохӀилъ батула.
  • Алипалъ би ккун, биялъ ти ккун.
  • Алипалъ таниги, тиялъ йосила: Тела магӀарулав, щвела лъарагӀав.
  • Аллагьас хъвай цо жо буго, вехьасги хӀисаб гьабизе ккелаан.
  • Аллагьас бегӀерараб жо зазила, гӀадамас бегӀерараб гӀучӀила.
  • Аллагьасеги хур рак чӀвараб бокьула.
  • Аллагьасги хъвала, хъвазабуни.
  • Аллагьасде таваккал тӀаме, хӀамаги бухьун.
  • Аниб берцинаб, доба сурукъаб те, доба берцинаб, аниб сурукъаб ккве (росасе уней ясалда эбелалъ).
  • Анисан бох бегьичӀони, бохсан ратӀа бегьуларо.
  • Анищазул хур бекьун, мискин бечелъиларо.
  • Анкь бараб лъалалде лъагӀел уна, лъагӀел бараблъалалде гӀумру уна.
  • Анкьица гӀалалъуналдаса, цо къоялъ бартилъун лъикӀ.
  • АнцӀул борце, цин къотӀе.
  • Анщинахъе нух лъие битӀулеб, бекьанщинахъе хур лъие бачӀунеб.
  • Араб батуларо, тараб щоларо.
  • Араб те, щвараб ккве.
  • Араб, хвараб хвезе те, хинаб, цӀияб тӀаде цӀай.
  • Аралда хадув хапоге.
  • Аралда хадув гӀандулев вехь: Таралда хадуб гӀандулеб бацӀ.
  • Арас таниги, тарас кквела.
  • Ах таниги — цо хӀакъ, кӀоркӀона кваниги-цо хӀакъ.
  • Ах цӀехоге, цӀибил кванай.
  • АхӀмакъ анищаз бечелъула.
  • Ахир гьечӀеб авалбукӀунаро, хиси гьечӀеб балъ букӀунаро.
  • АхӀараб бакӀалде инчӀони — я барщунилан кколеб, я хӀинкъунилан кколеб.
  • АхӀарасул къватӀиб, тӀупарасул рокъоб. АхӀи басра гьабуге.
  • АхӀичӀого бачӀараб гьойде ракьа чухӀичӀого рехула,
  • АхӀичӀого вачӀарав гьобол вачӀаравго нухалъ уна.
  • АхӀун биччаге, вахчун кванаге.

Б[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Бавудаса гуребила оц лъалеб бугьудасайила.
  • Багъарараб гӀусалъе дару—бахъи.
  • Багъарараб хӀатӀида хӀатӀ рекӀуна.
  • Багъарараб квералъ квасул нухи къала.
  • Багьа гьечӀеб гьанал гьагӀу лъикӀаб букӀунаро.
  • Багьана батизе бигьаяб жо.
  • Багьана гьечӀого барщарав, мухь кьечӀого рекъола.
  • Багьаралда лъимараб бани, лъеберго къо тӀокӀаб бала.
  • БагӀараб кколебилан нихьваб борчӀизе гурин.
  • Бадиве веццуге, нахъасан какуге.
  • Баккудаса хинлъичӀеб бакъалъ, нахъа хинлъуларо.
  • Бакъ агиян къулун, къо агиян ворхун.
  • Бакъ бокьарал ракьанда, рокьи ккарал рагӀалда.
  • Бакъалда хинлъун букӀунеблъи халкъалдаги лъала.
  • Бакъан лъикӀаб буго, цӀалулеб жоги лъикӀаб батани.
  • Бакъ-моцӀ тӀерхьараб мехалъ цӀваби раккула.
  • Бакъидал бацӀица жиндирго тӀинчӀ хӀурулъ квакун кванала.
  • Бакълъухъа оц босе, Аргъваниса куй босе.
  • Бакъуца бухӀун хадуб лъалъан хур бачӀунаро.
  • Балагь букӀуна бачӀарабги бачарабги.
  • Балагь бачӀиндал гьудул рехун тоге.
  • Балагьана, батана; Букарана, хъасана.
  • Балъго рахь босани, тӀатун къинлъула.
  • Балъгояб тӀатӀиялдаса, тӀатараб гьоэр бокьила.
  • Балъда нахъа хӀалихьат, хӀарччда нахъа багьадур.
  • Басрияб гордида цӀияб къвал гъуни, къоролалъе гьебги гьвел буго.
  • Басрияб наккдалъа цӀияб бугӀа бахъуге.
  • Басрияб тӀагӀел тӀамун гъоркь.
  • Басрияй цӀулалъул цӀияб гъалдибер; ЦӀияй бахӀаралъул херав бахӀарав.
  • Бархъалисес хъабида гӀоркь бокьаралъуб гъола.
  • Барщараб пихъалъе дару — кванай.
  • Барщарасе кьей гьечӀеб, кьижарасе тей гьечӀеб. (Гьузарасе кьоларо — кьижарасе толаро).
  • Барщидал квинчӀеб гӀеч гӀодобе бортун турула.
  • Бассарун квералдаса кванан эбел бергьана. Ххенон гьобоялдаса гьанщун лъимал бергьана.
  • Батараб гьабе, гьабураб кванай.
  • Батаралъуб батараб гьабе.
  • Бахилав чиясулгун гьудуллъи гьабуни, бищун дуе къваригӀараб бакӀалда живго гӀодов чӀола.
  • Бахъараб бералда хъат чӀван щибилеб.
  • Бахъунареб бакӀалде туманкӀ кьвагьуге.
  • Бахъунареб ццин букӀунареб, холареб ракӀ букӀунареб.
  • Бахьинаб надалдаса гьоко богӀол цӀоларо. Халатаб гарбидаса къвал харил бахъуларо.
  • БахӀарав чи рогӀокълъугеги херав чи канлъукълъугеги.
  • БахӀарго херлъугеги, херлъун хъарсинлъугеги.
  • БахӀарчиясул къайи буго чучаб бутӀ гӀадаб жо.
  • БахӀарчиясул кӀиго рачел буго, цоябниги чучани чилъи холеб.
  • БахӀарчиясдаса хӀинкъуге, хӀалихьатав гьудуласдаса цӀуне.
  • Бацизе кӀолареб кӀалтӀуги рагьуге, бичизе кӀолареб гарацӀги баге.
  • БацӀ бихьараб хӀама хӀохьокьаги хӀинкъулеб.
  • БацӀ унтуе кьижулеб, кьалуе борчӀулеб.
  • БацӀ хӀинкъизе хӀамица гӀундул кӀорокӀулел.
  • БацӀги циги багъана, цараца би чӀикӀана.
  • БацӀгун багъун, чахъу бергьинаро, чугун дурун, хӀама бергьинаро.
  • БацӀикьа хӀинкъарас гӀи гьабуларо.
  • БацӀил бетӀер тарщида чӀинтӀе.
  • БацӀилгун гьудуллъиги те, гьойдулгун махсароги те.
  • БацӀица гурони цӀцӀе чӀваларо, цӀцӀеца гурони бурутӀ гьабиларо.
  • БацӀица гьабураб гьойца куна.
  • БацӀица кӀал чӀвараб жо бацӀие те.
  • БацӀица цӀцӀедуе гӀадин багьана гьабуге.
  • Бачалъ чудак гӀадин чи бегьиларр.
  • БачӀинеб, бачӀинареб лъалареб гӀурус, бачӀинчӀого букӀунареб хасел.
  • БачӀинилан къо бачӀунаро ккелилан зияде кколаро.
  • БачӀунаго лълъар кквечӀони, лъутун унаго рачӀчӀ щоларо.
  • БачӀунебги борце, унебги борце.
  • Бащалъи гьабунагӀан, гьуинлъи цӀицӀкӀунеб.
  • Бащдаб бугӀа бичун данде жо босе.
  • Бегараб бакъун хвараб, бахъараб гӀорцӀун хвараб. КӀалдибе борта, багӀар гӀеч.
  • Бегараб бацӀ бакъараб, бахъараб бацӀ гӀорцӀараб.
  • Бегун кьаралъиларо, кьижун бечелъиларо.
  • Бегун хвараб гъалбацӀалдаса бахъун хвараб гьой лъикӀ.
  • Бекани бох я халалъулеб, я къокълъулеб.
  • Беканиги кьоларев чиясулгун хоно чӀваге.
  • Бекарасда гурони бохдул унти лъаларо, бихьарасда гурони гӀосол xlapa лъаларо.
  • Бекьарасе бекьараб ракьалдасан буссуна.
  • БекьичӀес хур бецуларо.
  • БекӀкӀулеб гьецӀохъги валагьуге, бичӀулеб цӀулахъги валагьуге.
  • Бер гӀункӀрукъалъ бацӀцӀе.
  • Бер хъантӀуге, боцӀудаса чӀухӀуге.
  • Беразда гуреб канлъи бихьулеб, рекӀедайин.
  • Беразда квер лъураб мехалда гьабиялдаса, михъазда квер лъураб мехалъ гьаби лъикӀаб.
  • Беразе макьу хирияб, рокьуе свади хирияб.
  • Бералда бихьараб битӀараб, гӀиналда рагӀараб гьереси.
  • Бералда бихьараб гӀадаб даран букӀунаро.
  • Бергьараб хьечӀого къуралъе лъин щоларо.
  • Бергьарасул ярагъ магӀида букӀаго, къурасул ярагь чвархъулеб.
  • Бергьунгеги, къогеги, къацандулел чӀогеги.
  • Берцинаб кӀалзуе кӀиго бутӀа бараб.
  • Берцинаб бихънялдаса сурукъаб букъи лъикӀаб.
  • Берцинаб рагӀуца борхатаб мегӀер кьухъур гьабула.
  • Берцинаб рагӀуца маххул каву рагьула.
  • Берцинавги сурула, санагӀалъи гьечӀони, Сураралги рокьула, рокьул дангъва бугони.
  • БетӀер бекилалде къай.
  • БетӀер бичун, чед босуге.
  • БетӀер бокьаии, гьа, хӀатӀал!
  • БетӀер бугони тӀагъур камуларо, тӀажу бугони рухьен камуларо.
  • БетӀер квачан хьихье, чехь бакъун хьихье.
  • БетӀер радал батулеб бакӀалда лъе.
  • БетӀералда лъезе тажалдаса гъоркь лъезе бакӀ лъикӀаб.
  • БетӀералдасан тӀокӀкӀинчӀеб лъин, ахадасан тӀокӀкӀунаро.
  • БетӀергьанчиясул чехь унтичӀони, чияр мугъ унтуларо.
  • БетӀергьанчи хвадилан гӀакдае чуриги кьун, чӀаго хутӀадилан оцое накку баге.
  • Беццав чияс нух малъун, нухда витӀун ккеларо.
  • Бечедасул рокъоб къойил бертин.
  • Бечелъи хола, махщел холаро.
  • Бидаяб чу гӀадин вукӀа, чалияб куй гӀадин вукӀа.
  • Бидул чӀорто — чӀегӀераб жо.
  • Бидуласул гьой кьарияб, гьардухъанасул къвачӀа кӀудияб.
  • Бикъарав вакъула, вагъарав къола.
  • Бикъила — вакъила.
  • Бикъула — вакъула, вакъула — бикъула.
  • Бикъуге — хӀинкъуге, гьереси бицунге — нечоге.
  • Билараб жо хӀатӀаца балагьуге, ботӀроца балагье. Гьереси бицунге, дуе хайирабгӀаги.
  • Бихъарас букъе къохьол зоб, (хъабарча) Tlypac бацӀцӀе квасул кун.
  • Бихьа-бихьараб бицине гуребила рохьобе хӀама унеб.
  • Бихьарасда гурони, балагьалъул кьогӀлъи лъаларо.
  • Бихьарасда рагӀарас бицунге.
  • Бихьарасул рагӀи рагӀарас гьереси гьабуге.
  • Бихьизе — хӀан, хӀанчӀизе — муч.
  • Бихьиларилан цӀогьги гьабуге, рагӀиларилан рагӀиги бицунге.
  • Бихьинчи вокьила, кьурун михъ ккурав, кьурдухъан вокьила свери гӀатӀидав.
  • Бихьинчи ватани, бихьинчи гӀадин вукӀа.
  • БихьунгутӀи гурони, хӀехьонгутӀи гьечӀеб.
  • БитӀараб бицине бокьани, гьитӀинасда гьикъе.
  • БитӀараб бицине ккола, бицараб кквезе ккола.
  • БитӀараб жо лъеца гъанкъуларо, цӀеца бухӀуларо.
  • БитӀараб натӀид борце, тӀекъаб къалмиде рехе.
  • БитӀун ккараб — рокьи, мекъса ккараб — кьал.
  • БитӀун ккани, рокьи, мекъса ккани, кьал, КьучӀ гьечӀеб жо буго берзул ба-лагьи.
  • БитӀун кӀалъай гьабурав кӀодолъиялде щола.
  • БицанагӀан рагӀи гӀемерлъула, бухъанагӀан ракь гӀемерлъула.
  • Бицани бабалабги, бицани дадалабги.
  • Бица-бицарасда хадув вилълъунге.
  • Бицанщинаб рагӀиги букӀунаро, хӀамагӀанаб бацӀги букӀунаро.
  • Бицараб рагӀи кӀочарасда бицарад чиги кӀочола.
  • Бициндал тӀекъав лъала, вилълъиндал рекъав лъала.
  • Бицине вортуге, гьабизе ворта.
  • Бицун бахъунареб чӀамучӀаб хабар, ЧӀаран бахъунареб рачӀ халатаб хур.
  • Бицунге рагӀи, тӀаде чи вачӀингун къотӀизе толеб.
  • Бицунеб мехалъ гьоцӀо гьекъолеб мехалъ загьру.
  • Бицухъе букӀунеб гъаримаб рагӀи, Абухъе букӀунеб хӀатӀал гьечӀеб кечӀ.
  • Бичараб жо — бортараб жо.
  • Босараб жо — батараб жо.
  • Бичулеб жоялда тӀад ратӀал гьанал чӀвани, томен тӀокӀаб щола.
  • Бичун нух босуге боцӀи кьун кьал босуге.
  • Бищун гьуинаб жо — макьу.
  • Бищун рахӀатаб мех буго дида бахӀриги бахӀриялда дунги рихьичӀеб мех.
  • Бищун халатаб жо — мацӀ.
  • Бищун чӀухӀараб жо — хӀелеку.
  • Богол рагӀ — ризаб жо.
  • Богун вагъарав хекко къола.
  • БогӀол мугьгӀан цоязе рокьани, гьалил мугьгӀан цоязеги рокьула.
  • БогӀол рокьи букӀунеб.
  • Бода гьоркьоб тӀон биххани бетӀергьанчиясе тӀукъби камула.
  • Божарав чи вугилан рекӀелъ бугеб бицунге.
  • Божи бугеб магӀардайила хӀамил гӀундул хутӀарал.
  • Божуда рекӀкӀ гьабуге гьерсиде реччеб тӀоге.
  • Бокьа-бокьараб гьабунила хӀамил гӀундул халалъарал.
  • Бокьани, цебе къотӀун билълъунебйла дуниял, бокьани хадуб цӀан бачӀунебила.
  • Бокьоб гьечӀеб гӀи къватӀибе бачӀунаро.
  • Бокьулареб жо рагӀуларо.
  • Бокьуниш хӀамида хӀучч бахъунеб (гьучч бахъунеб).
  • Болъо борхалъана, нух рикӀкӀалъана.
  • Болъонид хӀур кванан, хӀамил гӀулдул чухӀун (чӀахъадерил).
  • Боржалида хабар кьара гьабуге.
  • Бортаян гьойда абун, гьаян гӀанкӀида абун.
  • Бортун араб нусалдаса нахъе хутӀараб лъел лъикӀаб.
  • Бортун унеб генуда гибигун унеб гӀеч речӀчӀараб.
  • Борхатаб магӀарде гьури кколаро, берцинай ясалде рагӀи холаро.
  • Борхатаб тӀасан биччай, тӀуцаб гъоркьан биччай.
  • Борхьил аздагьо гьабуге.
  • Борхьил бетӀер аздагьо лъугьиналде чӀинтӀе.
  • Бох бекараб цӀцӀеде рицӀцӀил гьветӀ бегараб.
  • Бохъ валагье, чохъ валагье. БоцӀи бахӀарчиясда хӀатӀикь букӀунеб.
  • БоцӀи къваригӀуна лъабго къоялъ: хвараб къоялъги гӀураб къоялъги, гьобол вачӀараб къоялъги.
  • БоцӀудаса чӀухӀуге, чияр гьумер бухӀуге.
  • БоцӀул квешлъи — хӀалакълъи, хӀамил квешлъй — гӀин дали.
  • БоцӀул хьон рагӀийила, гӀакдал рахь руссунила.
  • БоцӀул хӀисаб цӀаге, хӀара босе.
  • БоцӀухъ гӀумру бичуге, чадихъ намус бичуге.
  • Бригадир лъикӀав вугони, бригадаги лъикӀаб букӀуна.
  • Бугеб бикъун чӀарасда квешдб къо чӀаги.
  • Бугеб гурони, кьезе кколаро, кьураб гурони квине кколаро.
  • Бугелда ракӀ рази гьабе, гьечӀелде хьулхьудуге.
  • Бугъие бугъа камуларо.
  • Бугъил лълъаралдаса цӀуне, чол малалдаса цӀуне, квешаб, чиясдаса кинабго рахъалъ цӀуне.
  • БугӀа хӀурулъ бекье, роль хӀарщулъ бекье.
  • БукӀараб квеш, ккараб лъикӀ.
  • БукӀаралдаса бугеб лъикӀ.
  • БукӀунареб чӀанкӀкда кӀиго чӀаву бадулеб (гьерекӀдерил).
  • Бурулъ чӀагӀаги чӀвавулъ квасги квешав рососда бихьуге.
  • Бусен тамахаб тӀамулеб буго, вегизе къвакӀараб букӀинин ккола.
  • Бусен цӀилъани, ракӀ цӀилъула.
  • БухӀараб кьечӀони, бокьараб щоларо.
  • БухӀаралъусайила къехь тӀолеб.
  • БухӀарас гурони хӀал абуларо, унтарас гурони агь абуларо.
  • БухӀилаго кванаге, квандеги пударуге.
  • БуцӀцӀа, кӀал! БуцӀцӀинчӀони, борта, зар!

В[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Вагъулев ккве чи.
  • Вакъарав вехьасда гирун унеб гьорчо чедилан кколебила.
  • Вакъарав квен гьабизеги виччаге, квачарав цӀа бакизеги виччаге.
  • Вакъарасда лъорове вугьарав лъугьаравила.
  • Вакъиларилан къаде квенги тоге, роцӀцӀун бугилан буртинаги тоге.
  • ВакъичӀого кванаге, кеп щвечӀого велъуге.
  • Вакъиялъе дару — кванай, налъиялъе дару — бецӀи.
  • Вакъун вугиш? — ГьечӀо. МагӀарал бахӀарчиясул жавабал. Къечон вугиш? — ГьечӀо. Квачан вугиш? — ГьечӀо.
  • Валагьарасе бигьаяб жо буго гӀодоб расанди.
  • ВалагьичӀого векерарасул квергӀаги гӀодоб чӀвала.
  • Вас вугев эбелалъул гӀеретӀ борхуге.
  • Вас гогьдаризавуни, чухъа халат лъугьуна, яс гогьдаризаюни, мерго тӀалаялда тумакӀ речӀчӀула.
  • Вас квешав вугониги, нус лъикӀай щваги.
  • Вас хварай эбелалъул гӀадаб магӀу букӀунареб.
  • Васаз кочӀолъ ахӀулареб, ясаз магӀилъ бахъулареб.
  • Васал чанадулеб чиярги гӀадат, Эбел чанадиялъ чара хун буго.
  • Васасе ригьин гьабиги, ясалъул рагӀи бицинги рагӀулъе нуцӀа рагьи буго.
  • Васасул лъималаз нилъеран абурабила, ясалъул лъималаз нижеран абурабила.
  • Васниги ясниги гурони чӀужуялъ басриял хьалбал гьаруларо.
  • Вахъине лъаларев гӀодов чӀезавуге. ВахӀалда хӀатӀал рукӀунаро, гьарчида берал рукӀунаро.
  • Вахъун чӀун хӀалтӀарав вегун кваналев.
  • Вацан кьабуниги, къотӀула, тушманан кьабуниги, къогӀула.
  • Вацго вац вугониги къолол бетӀер гьабе.
  • ВацӀцӀадав вахъинчӀони, хъубав тӀатунаро.
  • ВачӀаги лъала дида вачӀ-вачӀги лъала.
  • ВачӀинеги лъай, инеги лъай.
  • ВачӀуневги гӀадат, вахъуневги гӀадат.
  • Вегизеги лъай, вахъинеги лъай.
  • ВелъанагӀан гӀодизе ккола.
  • Вере, гъапу рагьуге, гъванкан чияца къалеб.
  • Вере, тӀокӀлъуге! ТӀоклъани, камула.
  • Вереялъ гьорчо кколаро.
  • Вехь вокьарасе гьойги бокьулеб.
  • Вехь гӀияда нахъа лъикIав, гӀел руккалилъ лъикӀав.
  • Веццуге, какизе ккезе гурин, какуге, веццизе ккезе гурин.
  • Векьарухъан къуни, кьал къолеб.
  • ВитӀунчиясда нич гьечӀеб, гьарчида бер гьечӀеб.
  • Вихьизе гохӀдеги вахун, вахчизе кӀкӀал балагьуге.
  • Виччун чи холаро.
  • Вокьуларев чияс гьабураб жо кинабго квешаб.
  • Вокьуларев чиясда аскӀоялдаса ракьул гвандинир лъикӀаб.
  • Вуссине свери тӀагӀунгеги, сверизе ватӀан тӀагӀунгеги.

Г[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Гагу хунилан хур бекьичӀого толаро.
  • Галица буххун ралъад тӀагӀинаро.
  • Гама лъикӀаб букӀиналъ ракъдада хьвадуларо.
  • ГамачӀ речӀчӀаниги, хоно, хоно речӀчӀаниги, хоно.
  • Гамач гебегунилан мугӀрул багьа хвеларо.
  • ГамачӀ гъогъол гохӀда лъикӀ.
  • Гамидаги вукӀун, гамихъангун вагъуге.
  • Гамихъан кьал гьавуге, кьурулъан на бахъуге.
  • Ганщида данде бани, бече тӀомода лъола.
  • Гаргадизе лъачӀони, гаргадичӀого вукӀинегӀаги лъазе ккола.
  • ГаячӀилъ речӀчӀаниги руз холеб, гамачӀ речӀчӀаниги руз холеб.
  • Гважуда кӀалдибе тӀил бегьуге.
  • Гважуца рачӀчӀ хьвагӀичӀони, гьой хадуб бачӀунаро.
  • Гванзаб хӀал, хӀораб рахь.
  • Гурга кварал, чед кварал чиядаго рагӀичӀо, Цо квараб дир макари годекӀаниб лъун буго.
  • Генул гьотӀодаса гӀечӀ чӀваге.
  • Гирулеб гьецӀоялда хӀет бижуларо.
  • ГодекӀан цӀакъаб жо, хӀикматал щвани, ХӀалихьатал чагӀалъ гӀодов чӀечӀони.
  • ГодекӀаниб лъикӀаб жо — миккихӀехь.
  • Гозо сверичӀеб жоялъ чан гьабуларо.
  • Гордилъ цӀул гьабе, цӀулалъ гъабу гьабе.
  • Горил рагӀал гьечӀеб, рагӀул ахир гьечӀеб.
  • ГохӀда гьабун хӀор чӀеларо, къан хӀамил рачӀчӀ чӀеларо.
  • Гудрада тӀатӀи гӀункӀ гӀорцӀизе гуребила бухьунеб, гудраца гӀункӀкӀ кквезейила.
  • Гулгун хурибе инаро, хума чӀарадиларо.
  • Гулла-хер гьечӀони, чан щоларо.
  • Гуллида гӀанкӀ речӀчӀун буго.
  • Гуллица цо чи чӀвала, мацӀица нусго чи чӀвала.
  • Гунаш магӀна гьабуге, битӀаралъе нух биччай. (Гунаш магӀна абула гӀаксалда бичӀчӀиялде).
  • Гургинаб тӀад чӀеларо, чӀинтӀараб гириларо.
  • Гучид ца бихьичӀого, царад магъ хьвагӀуларо.

Гъ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Гъабу релълъараб бугониги, цӀибил батӀи-батӀияб букӀуна.
  • Гъадица гъадил бер бахъулареб. Гъадица нухъил бер бахъараб.
  • ГъалбацӀ гьечӀеблъи лъани, рохьоб ци басандула.
  • ГъалбацӀ царае хан буго.
  • Гъанкъилищан абурабила тӀохоца, балагьилинха цоян абурабила родоца.
  • Гъасда кватӀани, я гӀемер лъин гьекъола, я лъадулгун рагӀи ккола.
  • Гъасда гьудул гьавуге.
  • ГъветӀ бахӀаргойин гьетӀулеб.
  • ГъветӀалда релълъараб пихъги букӀуна.
  • Гъеду къакъадунилан лочнол къадру хвеларо.
  • Гъогъолъейила гьорчо рехулеб.
  • Гъодоца буххун, ралъад тӀагӀарабила.
  • ГъотӀое къимат пихъ бихьун кьола, гӀадамасе хӀалтӀи бихьун кьола.
  • ГъотӀол рагӀад хӀохьоде сверичӀого букӀунаро.
  • ГъотӀол хал гьабуге, пихъ кванай.
  • ГъоцӀоца махх ккола, росас чӀужу ккола.
  • Гъутабазда гӀазу — гъудузе бертин.

Гь[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Гьаб кӀочараб бихьугегиян абурабила гирун унеб бетӀералъ.
  • Гьабигьанасда гьабил дваргъи рагӀулареб.
  • Гьабигьанасул чед кӀудйяб, чанахъанасул гьан кӀудияб.
  • Гьабизе бокьаии, кӀоларебги лъаларебги жо букӀунаро.
  • Гьабизе жо тӀагӀарас как бала, кваназе жо тӀагӀарас кӀал ккола.
  • Гьабизе Карим — кваназе ГӀаща.
  • Гьабизе лъарасе квасул дуниял, квине лъарасе нахул дуниял.
  • Гьабихъги къвачӀа мах бахараб рекъарабила. (гӀонкӀкӀол кици).
  • Гьабихъ вугев вакъуларо, корохъ вугев вугьуларо.
  • Гьабихъа хъанда гӀадин вуссана.
  • Гьабихъего сверулеб дуниял, чадихъего бекулеб.
  • ГьабичӀеб жоялъул цӀар рагӀиларо.
  • ГьабичӀесе ечӀилан магъилъ хӀинчӀги ахӀдола.
  • ГьабичӀони, жо букӀунаро, бекьичӀони, хур букӀунаро.
  • Гьабулаго квинчӀони, кунаго хутӀула.
  • Гьабун-гьабунила гьндалъесул гъвала лъугьараб.
  • Гьабун куцараб квер, кванан куцараб чехь.
  • Гьабуни букӀунеб жо буго кеп. КӀваричӀеб гьабуни, кӀваричӀеб лъугьуна.
  • Гьабунщиналде бухӀун лъин щвана.
  • Гьабураб квание чи камуларо.
  • Гьабурас какулеб, кварас беццулеб.
  • Гьабурасе гьабизе цо къоги — нусго сон, нусго сонги — цо къо.
  • Гьабурасе гьабураб батула, гьабичӀесе гьабичӀеб батуларо.
  • Гьабухъе букӀунеб жо буго дуниял.
  • Гьавудила — гӀорцӀила, гӀодов чӀела — вакъила.
  • ГьарудичӀони, кваналаро, квалквадичӀони, букӀунаро.
  • Гьарудуларел квераз квасул нухи къаларо.
  • Гьир бакӀлъани, хӀама чӀола, хӀос бекани, гьоко чӀола.
  • Гьирда къачӀони, къвачӀида батуларо.
  • Гьиридаса тӀутӀ бачахъе. Гьури хӀалакъазул хӀалтӀуда цӀа рекӀуна.
  • Гьойдул хвалчен – чурийила, чодул малъар - кIалцIийин.
  • Гьорол къояль куй биче, цIадал къоялъ чу биче.

ГӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • ГӀака бечӀчӀизе лъаларелъ «лолон гьетӀун бугилан» абурабила.
  • ГӀакъуба бихьичӀес къо хӀехьоларо.
  • ГӀедал течӀони, хведал толеб.
  • ГӀемераб рокъоб лъикӀаб, рекъараб ургьиб лъикӀаб.
  • ГӀемер чӀейги цӀар гуро, чӀечӀого вилълъинги рецц гуро.
  • ГӀолохъанчи дицаги реханин, херав чияс дунги реханилан абурабила нухалъ.
  • ГӀор щун букӀаго цӀул бахъе.
  • ГӀурай яс рокъой йигони, нусалъе рахӀат толаро. (КӀиабилей якьадалъ нусалъе рахӀат толаро).
  • ГӀурул рагӀалде щвечӀого хьитал рахъуге.
  • ГӀурул хӀарим гӀоралъ уна, лъарал хӀарим лъаралъ уна.
  • ГӀурусазул незнаю нусго томеналъул багьаяб.
  • ГӀухьби гӀемераб гӀи бацӀица гьурула.

Д[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Дагьав гаргаде, гӀемер хӀалтӀе.
  • Дагь кӀалъалесул хӀалтӀи гӀемераб.
  • ДагӀнил цӀоко кьун, цӀел хъвайи босуге.
  • Дадил ургъел гӀоркь ккурас гьабила, гӀиял тӀалаб тӀил ккурас гьабила.
  • Дангизеги дун дангун, донкӀинивги дун тӀамун.
  • Дандежоялъул хур бекьулареб.
  • Данде ккарав чи чӀвараб, чанай араб гьой чӀвараб.
  • Даран рекӀкӀалъ гьабула, ригьин реццалъ гьабула.
  • Дармил эбел-эмен гьечӀел.
  • Дармица къей — анкьил ургъел, Хуруца къей — лъагӀалил ургъел, Ригьнаца къей — гӀумруялъул ургъел.
  • Дару камураб унти букӀунареб, багьана камураб гьереси букӀунареб.
  • Дида ракӀалда цӀани, цӀаназда ракӀалда цӀанкьеро.
  • Дида чанги бакъан лъалаанилан абурабила къоркъоца, щокъробе лъин кӀанцӀун, гъанкъилебилан гуребани.
  • Дие хъвалеб чагъана, чахъабазе бачунеб наку.
  • Дие щибан абун буго гъоркьа палугьанас.
  • Дир-дуралъул бицани, рос-лъадулцин рагӀи ккола.
  • Дир хур багъарулеб гьечӀо, дур гӀи багьарулеб буго.
  • Дир хӀатӀал свакачӀого, дир къваригӀел тӀубаларо.
  • Дирго боцӀи чияеги кьеларо, чияр чулпа диеги бокьиларо.
  • Дида абилеб дуца абуни, дица щиб абилеб!
  • Дица кьуни, диеги кьола.
  • Дицани как бала, амма дир куйдуз баларо.
  • Долого бекьараб хуралдаса квер босе.
  • Доморун вегарав диндарун вахъуна.
  • Дуда тӀил кьабизегӀан чӀа кьурдизе.
  • Дуда цо лъала, царада кӀиго лъала.
  • Дуда ццин бугони, дандеясдаги ццурараб гьоло букӀунареб.
  • Дудаго натӀ букӀаго чияда бугеб рокьоб борцунге.
  • Дуени дир РахӀматги йокьила, амма кьеларо.
  • Дуего бокьулареб жо чияеги гьабуге.
  • Дун вазнивги дица вазнивги чи дида чабхитӀасан ваккаравго лъала, (магӀладерил кици).
  • Дун кибе! Дун кибе — ян букӀунебила талихӀ, ахирги рощногохӀде кколебила/
  • Дун хӀежалде инилан абурабила мочол мугьалъ. (гьунар гьечӀев веццарухъан).
  • Дун чияда хъваларо, чи дидаги хъваге.
  • Дунан абуге, нил-ъан абе, диран абуге, нилъеранабе.
  • Дуниял буго баиДихъего билълъунеб жо.
  • Дунял гьабизе ккани, я рокьи букӀине ккола, я жахӀда букӀине ккола.
  • Дуниял-гӀаламги гӀуцӀцӀун, рокӀкӀен гӀицӀго хутӀулебила.
  • Дуниял къваридав чи вуго чи чӀварав чи.
  • Дуниял роцӀцӀун бугилан буртинаги тоге, вакъиларилан къаде квенги тоге.
  • Дуниял буго гьобо гӀадаб жо.
  • Дур-дурун хьонде унарей, хъан-хъамун бакъде унарей.
  • Дур ургъел гьабуларесдехун ургъел бикьуге, Мун вокьуларезул кумекалде хьул лъоге.
  • Дур хӀал дица бихьилаан, хӀарщукъали, гьадаб аллагьасул тушман гьаваялда гьечӀебани.
  • Дур цӀар ахӀичӀого, ияян жаваб кьоге.
  • Дураб бихьун дираб, дираб бихьун дураб.
  • Дурго гӀайибал рахчун, чиярал къватӀир чӀваге.
  • Дурго рагӀад кӀодолъун бихьуге.
  • Дурго рагӀи ккун чӀоге, дандеясухъги гӀенекке.
  • Дурго чода барахщун, чияр чу рекӀунге.
  • Дургояб чвантиниб тун, чияр квен кванаге.
  • Дургун бакъан рекъоларесулгун къайицадахълъи гьабуге.
  • Дургун ракӀ сукӀарав, салам кьун нечезаве.
  • Дуца эмен кзаназавураб щурминисан васас мунги кваназавизе вугев.
  • Дуцаго дудаго зинкӀкӀе, чияда зинкӀкӀани кин букӀунаян бихьизе.
  • Дуцаго рехичӀел хинкӀал хӀарччиниса ралагьуге.
  • Дуцагр гьабуралъулги багьа гьабе.
  • Дуцаго гьабураб лъикӀлъи кӀочене те, дуего гьабураб кӀочон тоге.

Е[хисизабизе | код хисизабизе]

Ё[хисизабизе | код хисизабизе]

Ж[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Жавгьар кисинибги тун, капек балагьуге.
  • Жадул лълъар гьекъезегӀан, цӀадул лълъар гьекъей лъикӀаб.
  • Жакъа кунеб квен метералде те, метер гьабизе бугеб хӀалтӀи жакъа гьабе.
  • Жакъа тани, метер гьабизе ккола.
  • ЖамагӀаталъул пуруц кьурдаги рекӀуна.
  • Жаниб жо гьечӀеб къвачӀа гӀункӀкӀаца букъуларо.
  • Жиб-жиб росолъ гьобол лъикӀав.
  • Жиб гьитӀинабгӀан цӀунцӀраялъ ракь гьобогьуна.
  • Жибго-жибго биччани, ябу чуги бергьуна.
  • Жибго къвакъвадунила мокъокъица бусен тӀатинабулеб.
  • Живго гӀодов ккарав хекко вуцӀцӀуна.
  • Живго жинцаго веццаниш — хвана хӀалтӀи.
  • Живго цохӀо сапаралдё унесул берал мугъалда нахъа рукӀине ккола.
  • Жинда бугеб рухӀ бихьунила хӀанчӀидаса би баккулеб.
  • Жиндего ккараб мехалъ чучун, чияде ккараб мехалъ хӀамалъун.
  • Жиндирго рокъоб къадацаги кумек гьабула.
  • Жиндирго чорхолъ гьечӀеб чияца босуларо.
  • Жинцаго бухъаралъубе живго ккола.
  • Жинцаго живго квегъарав каламалъулъ цӀунула.
  • Жого гьечӀого жо букӀунаро.
  • Жого гьечӀого санде рахъу щваларо.

З[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Загьруги лъазабе, гьекъечӀого тезе.
  • ЗагӀипасде къавукъунге, къадарав чиясулгун хоноги чӀваге.
  • Заз бекьани, заз бижула, унти бекьани, толо бижула.
  • Заман букӀана боз щолареб,
  • Заман бачӀана дарай гӀолареб.
  • Заманалъ гурони чи квегъуларо.
  • Заман нилъеда рекъечӀони, цилъ заманалда рекъезе ккола.
  • Заназда кьурдуге, майданалда кьурде.
  • ЗахӀмат бихьичӀого, рахӀат бокьарас, бекьичӀого лъилъе, нилъ гьечӀого хур.
  • ЗахӀмат бокьичӀого, рахӀат бокьарас, Бакьулъа гӀункӀрукьалъ кьурун бацӀе кӀал.
  • ЗахӀмат бихьун щвараб шагьи чӀобого швараб гъурушалдаса кӀудияб.
  • ЗахӀматалъ цагъур цӀола, царгъица рукъзал рала.
  • Зобалда кьвагьараб ракьалда тӀатарабила.
  • Зобалъул кьералъухъ валагьуге, ракьул куцалъухъ валагье.
  • Зулму гьабуге: мун кьижула, дуца зулму гьабурав ворчӀун вукӀуна.
  • Зулмучиясда зулмучи гъеждасан ваккун вукӀуна.
  • Зурма рекъезе къали к!утӀулеб.

И[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Инаро дун хӀорихъе, хӀатӀазде бакъ щвечӀого, (кӀухӀаласул кици); ХӀетӀеги бахъиларо, гурга кодоб кьечӀого.
  • Инсул гьоболги тоге, эбелаб нухги тоге.
  • Инсул рател бичарас бачагохӀал росула.
  • Инсул хӀатӀ босуларев вас вукӀунаро.
  • ИнчӀого къоги беццуге, вихьичӀого чиги веццуге.
  • Исана сон савуд хварабгӀаги.
  • Их бащалъизегӀан божи бугеб хур тоге.
  • Их лъамалъичӀого, лъидир бакъвалъуларо.
  • Их тӀеренаб бачӀани, тӀил бегӀераб букӀуна.
  • Ихдал кьижани, кьиндал вакъула.
  • Ихдалия лъалъ — гъотӀол карае, Хасалил лъалъ — кьолбое.
  • Ихдалил къоялъ лъагӀалица кваназарула.
  • Ицикоги кетоги цого жойила.
  • Иццазулин лъар лъугьунеб, лъаразулин гӀор лъугьунеб.
  • Иццул бетӀер — тӀохил гомог.
  • ИчӀгоялъ гьабе, лъабгоялъ кванай.

Й[хисизабизе | код хисизабизе]

К[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Каву къаси рахай, радал ричӀе.
  • Каву тезегӀан тӀех, тӀох тезегӀан карш.
  • Какни базабунин, алхӀамгӀаги цӀализабе кӀолеб батани.
  • Капек камун, шагьи босуларо, шагьи камун гъуруш босуларо.
  • Камиллъигун моцӀ тӀаса бекула.
  • Каранцайин МухӀама рехарав.
  • КартӀинибе квер бегьани, гӀонкӀкӀоцаги хӀанчӀула.
  • Карщ бухӀун тӀей, хӀисабин.
  • Катида цебе мохмохги тоге, гӀун хадуй ясги рокъой тоге.
  • Катие махсара — гӀонкӀкӀое — гажи.
  • Катил кумек бугони, гӀункӀкӀазул хӀал кколаро.
  • Кваназе бокьараб мехалъ катица тӀинчӀ рахъдалъ чӀвачӀвалебила.
  • Кваназе лъачӀони, хӀалакълъула, хӀалтӀизе лъачӀони, мискинлъула.
  • Кванан гӀорцӀичӀев чӀчӀикӀун гӀорцӀиларо.
  • Кванан рахъараб мехалъ рукъ чиярлъула.
  • Кваналареб хӀамица ХӀоцо мегӀер бегуларо.
  • КваначӀого хӀалтӀуге, хӀалтӀичӀого кванаге.
  • КваначӀого хӀалтӀуге: черх нахъе ккола, хӀалтӀичӀого кванаге: рукъ нахъе ккола.
  • КвинчӀониги гьан кьарияб лъикӀаб, кьечӀониги мадугьал бечедав лъикӀав.
  • Кварабги гьекъарабги — нилъер, квинчӀого, гьекъечӀого тараб — чияр.
  • Кваралъ эхеде, ххуралъ гӀебеде.
  • КвартӀил гӀуж лъунилан гӀарцул къимат холаро.
  • Квасул куналъ зоб кквеларо, зулмучияс ракь кквеларо.
  • Квачан цо рас бортизегӀан, хинлъун цӀоко хӀулизе бокьилилан абурабила цараца.
  • Квен гьабизе жо тӀагӀараб мехалъ, жибги бичеян абулебила хьагицаги!
  • Квен дудаго цебеса кванай.
  • Квен цӀехон гьобол вачӀунарев.
  • Квер багъаричӀони, кӀал багъаруларо.
  • Квер кӀобокӀунилан килищ бортуларо.
  • Квер ракул цӀечӀони, кӀал нахул цӀоларо.
  • Кверал хӀалтӀула, бетӀералъ малъула.
  • Квералъ бичизеги кӀолареб, кӀалалъ бичизеги бегьулареб.
  • Квеш хӀалтӀарасул — хӀамица, ХӀал барасул — гьакица.
  • Квешаб нухдасан рештӀунилан хварав чи цониги вихьичӀо, рекӀун хварав гӀемер вихьана.
  • Квещалде мутӀигӀасда хӀакъаб жо бичӀчӀуларо.
  • Квешасдасан квешлъи, лъикӀасдасан лъикӀлън.
  • Квешасдасан квешлъи, хьагидаса лахӀ.
  • Квешасе вагӀза гьабе, гьуинлъи бердин гьабун.
  • Квешлъиялъ лъикӀлъи гьабуларо, гважуца кьегӀер гьабуларо.
  • Квинарищан абураб жо — кванагеян абураб жо, гьекъеларишан абураб жо — гьекъогеян абураб жо.
  • Кето хӀалакъасеги хӀама кьариясеги яс кьоге.
  • Кибе гъугъаниги, Гъунибе цӀад.
  • Кибе ун букӀараб, гьитӀинаб, кӀудияб балагьизейиш?
  • Киве аниги хадув, хабалъеги цадахъ.
  • КигӀан битӀарабгӀаги, мунго дуцаго беццуге.
  • КигӀан гӀадалавниги, гӀебеде нух бокьила, ГӀемерго гьагавниги, гьакил шагьра бокьила.
  • КигӀан дунго битӀаниги, каратӀ битӀуларин диран абулебила борхьица.
  • КигӀан лъухьаниги къотӀуларо тӀухьиялъ жо.
  • КигӀан хьихьаниги, бацӀ рохьобе гурони балагьуларо.
  • Кидаго вехь гванзаб чол бетӀергьан.
  • Кидадай дун херлъила, бахӀараб мехалъ гьарурал гьунарал рицине.
  • Кинабго оцода гуребила рекӀелъ ракьа букӀунеб.
  • Кинавго чияс пуни, гьури багъарулеб.
  • Кинидасанго бай бихье, хвезегӀан цӀалде.
  • Киниса гьабуниги — дие гъедо. (Киниса гьабуниги, дие мекъса ккола).
  • Киса катие бахъухъ (КвинчӀо катица бахъухъ).
  • Киса щварабали лъалареб боцӀи, кибе арабали лъачӀого тӀагӀуна.
  • Кисан гирарабги гьорчо кӀкӀалахъе.
  • Кодоб кватӀани, болъонил цӀоко цӀеллъун бихьулебила.
  • Кодоб кквезе гӀоркь гуреб, гӀодоб лъезе тӀино гуреб. (ХӀасил кколареб рагӀи, рагӀалде бахъунареб хӀалтӀи).
  • Кодобе кьураб рукӀкӀен тӀад гьабураб маргъалалдаса лъикӀаб.
  • Колол гьойда хӀапизе лъалареб.
  • Корохъ гьабизе яс, гьабихъе ине нус.
  • Куркьби рижани, хӀинчӀ босада чӀоларо.
  • Кутул гьечӀеб гьорор гӀункӀкӀал расандула.

Къ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Къад кьерхун, къаси роцӀцӀен — хур-хералъе балагь, Херав чиясул бах!арай лъади-рукъалъе балагь.
  • Къададаги гӀундул ругел, гӀалхудаги берал ругел.
  • Къадал кьучӀ х!амайила, хӀуби кьекӀкӀелила.
  • Къадарал жал гьаризе бегьуларебл'ьи лъазе кколеб гӀадин, къадараб цӀар лъеларедухъ хьвадизеги лъазе ккола.
  • Къаденахъе мегӀерги бегуге, бакъанида росоги тоге.
  • Къан хӀамил рачӀ чӀчӀоларо, хӀурул гьабун чед чӀоларо.
  • Къандалъоялъубе рехун, гӀебу бахчиларо.
  • Къаралас гважи беццун бичараб.
  • Къарз ваццасе гьабуге, гьоркьоблъи хунгутӀизе.
  • Къасд бихьун гӀамалила, гӀамал бихьун хӀалтӀийила.
  • Къасд кканщинаб жоги щоларо, тӀалаб гьабунщинаб жоги батуларо.
  • Къаси бусада лъечӀеб бетӀер радал тӀаде босизе батуларо, (Къаси вега, радал вахъа).
  • КъачӀеб хариниб хер бижуларо.
  • КъваригӀани ахӀизе, ХӀохьочида цӀар лъала.
  • КъваригӀел ккун ахӀулеб мехалъ ХӀажимурадил Давуд, къваригӀараб жо гьечӀеб мехалъ ХӀинкӀил Давуд.
  • КъваригӀинчӀеб жо босани, къваригӀараб бичизе ккола.
  • КъватӀул цӀогьор кӀулаца ккола, рукъалъул цӀогьор сунцаго кколаро.
  • Къебед чӀвалароан, къаси бетӀер къаданиб жоялда лъун букӀарабани.
  • Къед биххараб мехалъ бахъинчӀеб хӀур нахъа бахъунаро.
  • Къинаб квер хӀорго тани, хӀажатаб жо щоларо.
  • Къинал кверал хӀор гьарун, хӀалихьалъи баччуге.
  • Къинал ккарал хӀор гьарун, хӀалихьалъи баччуге.
  • Къо радалго буго.
  • Къого бихьичӀого чилъи бокьарас, Ярагъго гьечӀого рагъде къасд гьабе.
  • Къойилго букӀуна дун аниб (XӀамил xlакъалъулъ).
  • Къокъид арав хутӀарав, халат арав вуссарав.
  • КъотӀун гӀодобе рехун бугониги, чол бохалда божуге.
  • КъочӀчӀоде гӀебо гӀадин ккана.
  • Къуларасе раччи, баччарасе магь.
  • Къулиладайилан могьода гьикъарай, къотӀиладайилан сумада гьикъарай.
  • КъулчӀизе кӀолареб жо хӀанчӀуге.
  • Къурасул рекӀел унти - бергьарав чӀвалеб чӀор.

Кь[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Кьабураб зар гьанада унтула, абураб рагӀи рекӀеда унтула.
  • Кьарияб чу — лъикӀаб чу, хӀлакъаб чу — квешаб чу.
  • Кьвагьизе-ккани, цӀун букӀине ккола.
  • Кьвагьи гьечӀеб бакӀалде гӀарада баге,
  • Кьвагьун бахъунареб бакӀалда гӀуж баге.
  • Кьерхаде хъвараб хер роцӀаде бакӀарула.
  • Кьерханкъо къалъуларо, къокъав чи херльуларо.
  • Кьерхахъе зоб букӀунаро, рештӀухъе бо букӀунаро.
  • Кьижарав чи — хварав чи.
  • Кьижарасе инсул бутӀа кьечӀеб.
  • Кьили чӀванилан гӀурцӀмадул айгъир бахъинаро.
  • Кьодукьа гурелила хӀинкъулел, гӀурукьайила.
  • Кьолаго босе, кьабулаго лъуте.
  • Кьолесда гьарула, гьабулесда малъула.
  • Кьураб босун барще.
  • Кьураб квералда лъала, квараб чехьалда лъала.
  • Кьурасул квералда гурони, кварасул кӀалалда лъаларо.
  • Кьурда хоно чӀваге.
  • Кьурдун свакаравги кванде, гӀодун свакаравги кванде.
  • Кьуру биххана, борохь нахъе тана.

КӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • КӀал биччан къоялъ гьечӀеб хоно дие щай? Шал богӀое те.
  • КӀал бугеб чода, чу бугев лъелго.
  • КӀал цӀунарав воххула, хехлъарав пашманлъула (КӀал гӀемерав воххичӀо, вуцӀцӀарав пашманлъичӀо).
  • КӀалги хъатги Хъандулалъе, хъатиниб жо Денгасе.
  • КӀалдибе борта багӀаргӀеч. КӀвахӀ буго сахлъиялъул тушман, хӀалтӀи буго гьелъул гьудул.
  • КӀал цӀуне, бер цӀуне, чияр бицунев вукӀунге.
  • КӀалалъ рии бицун, рекӀелъ хасел ккоге.
  • КӀалалъ реххулаго, хвалчаде квер бегьуге.
  • КӀалдиса цаби гъиналде пиштӀе, гьаракь кӀудияб бахъине.
  • КӀалдисан араб бадиб речӀчӀула.
  • КӀалдисан унеб калам пайда гьечӀеб бицунге, ГӀияда гъорлъ речӀчӀараб бацӀ гӀадйнан вукӀунге.
  • КӀалзул гьуриялда гьод букӀунаро, Гьягал рагӀабазда дун божуларо.
  • КӀалзул рагӀи ругьнадаса ссудула.
  • КӀалцӀи бани, чу бекерула, чури тӀуни гьой багъула.
  • КӀалъалареб кӀал букӀунареб, бакъвалареб ракӀ букӀунареб.
  • КӀанцӀани бох бекулеб, борхалъуде вахуге.
  • КӀандӀун вахъунареб бакӀалда хӀуч хъваге.
  • КӀвахӀ месед гуро, хӀалхьи гӀарац гуро.
  • КӀвахӀалъ вас гьавуларо. KlвaxӀaлъ унтизавула, хӀалтӀуца сах гьавула.
  • КӀиго балагь тӀаде ккани, бигьаяб тӀаса бище.
  • КӀиго бетӀерги рекъани, ункъо кверги хӀалтӀани, рукъ цебе тӀола.
  • КӀиго бетӀергьанчи разияб гуреб даран битӀун кколаро.
  • КӀиго гӀанкӀида хадув векерани, цонигияб щоларо.
  • КӀиго чи данде гъуни, гъветӀ чӀезе кколеб.
  • КӀиго чӀужу йигев чиясул рукъ лъухьичӀого хутӀулеб.
  • КӀиго чӀужу ячине бацӀ биччан те.
  • КӀиго харил квацӀиялъул кинаб тӀаса бищилебали лъачӀого, хӀама бакъуда хварабила.
  • КӀилъилалъул гьин гуро, ГьетӀарасул си гуро.
  • КӀиябго бералда чияр лъимал рихьараб мехалъ, цояб бералданиги нилъерго лъималги рихьизе ккола.
  • КӀудияб оцоца рахъ кӀудияб цӀала.
  • КӀудияб унти макъица унеб, гьитӀинаб унти кваница унеб.
  • КӀудияв чи хвани рукъ бухӀула, гьитӀинав чи хвани, керен бухӀула.
  • КӀудиял ургъалабаз гьитӀинал ургьалаби кьеркьезарула.
  • КӀухӀал гӀодов вукӀун кьижула, вегун кванала.
  • КӀухӀал гӀодов чӀунги свакала.

КІкӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • КӀкӀара боржани, гьоко къирула.

Кк[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Кколареб къо босун хвараб хӀама.
  • Кколаребила чӀегӀераб цер, кквезе ккани, ункъабго цадахъ кколебила.

Л[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Лабалда хурги бекьуге, бугьаоцги хьихьуге.
  • Лабаллъуда хур гьабуге, лъарал рагӀалда рукъ гьабуге.
  • Лагъ гӀадин хӀалтӀе, хан гӀадин кванай.
  • Ладе валагьарасе — рахъу, бухъулесе — кани.
  • Лал тӀамизе бегьулареб къоялъ, къед гьабизеги бегьуларо.
  • Ламадур кьуни, дадила, кьечӀони, Тиш ХӀасан.
  • Лачен боржаралъуб гъеду рештӀуна.
  • Лачеп — чанабе, гъеду — рощноде.
  • Лачеиги чучула чи гӀемерлъани, чаранги биуна цӀа гьалаглъани.
  • Ле, гӀакълу дагь, тӀуруге, гӀи тун гӀангис киниги; ГӀадамал тун хьвадани, хьитал хун басралъулин.
  • Ле ян абурасда я, — ян абизе кӀоларев чи къватӀиве вахъунге.
  • Лочнол бетӀералда чаргъеду чӀезабуге.

Лъ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Лъабго къоялъиш хьихьилел? Лъабго моцӀалъиш?—ан гьикъулебила цараца тӀанчӀазда.
  • Лъабкъого сон барав чи — лъилъизе мех щвараб гьохъил хур.
  • ЛъабцӀул къинлъичӀого гӀака лъалареб.
  • Лъадал бериш?Рокьол гӀусиш?
  • Лъади лъикӀав лъикӀ вуго, лъади квешав квеш вуго.
  • Лъади ячине анцӀгоявгун ургъе, йиччазе нусгоявгун ургъе.
  • Лъадул букӀунила букарараб бакӀ цо-цо бухичӀони рукен (букари) сунареб (къотӀулареб).
  • Лъадулгун кколеб къецалдаса тӀагӀан гьечӀеб дандежо букӀунареб.
  • ЛъазегӀан харбил багьа — нусго томен, лъан хадуб — цо капек.
  • Лъай гьечӀевгун ургъани, ургъалабалъе ккола.
  • Лъалареб бакӀалда адабги гьабуге, гӀорцӀулареб бакӀалда вакъиги лъазабуге.
  • Лъаларилан аби — кӀалзуе бигьалъи, кӀоларилан аби — чорхое бигьалъи.
  • Лъалев чиясе гьабида гӀаитӀеро базе бигьаяб жо.
  • Лъалес малъараб гьабичӀев мурадалде щоларо.
  • Лъалес чу босе, лъаларес куса босе.
  • ЛъарагӀалда магӀаруяасулъеги унге, магӀарухъ дибирасулъеги унге.
  • ЛъарагӀалда чехь цурав, чачаналда мугъ цурав (хур бекьизе кӀухӀалав чи).
  • ЛъарагӀасул гьакица гӀанкӀ ккурабила.
  • ЛъарагӀ мацӀ бицунилан цӀамухӀор бетиларо.
  • ЛъаргӀий цӀанде, цӀорой билде (къункъраби).
  • Лъаракьа гурелила хӀинкъулел, гӀурукьайила.
  • ЛъаралтӀе гӀор кӀанцӀана.
  • Лъебелазул кун, куралазул рукъи (кӀиябго бецаулеб буго).
  • Лъеда бараб полоп гӀадаб жойила рослъадиялда гьоркьоб кколеб кьал.
  • Лъеде мугъ чӀваге, гьерсиде ракӀ гьоге.
  • Лъеда гьабун накъиш чӀоларо.
  • Лъезе лъаларес тӀагъур бахъуге.
  • Лъеца гьобо, цӀеца кор.
  • ЛъикӀ букӀаго, «патихӀа!»
  • ЛъикӀ хьвадарав квеш холаро, квеш хьвадарав лъикӀ холаро.
  • ЛъикӀаб батани, канае, квешаб батани, цӀадуе.
  • ЛъикӀаб дару кьогӀаб букӀунеб.
  • ЛъикӀаб гьудуллъи хазинаялдаса лъикӀаб.
  • ЛъикӀаб жоялъе къей гьечӀеб, къадаралъе бергьенлъи гьечӀеб.
  • ЛъикӀабги бихьаги, квешабги бихьаги.
  • ЛъикӀаб рагӀуда мал баге.
  • ЛъикӀаб хӀама бакӀаб букӀуна.
  • ЛъикӀаб дӀарагӀалда цӀадул бетӀер букӀуна.
  • ЛъикӀав бахӀарчиясул вас къадараванги тоге, къадарав чиясул вас бахӀарчиянги тоге.
  • ЛъикӀалда мал бани, квешалда къвал базе ккола.
  • ЛъикӀасул лъикӀлъиги квешасул квешлъиги кидаго кӀочонареб.
  • ЛъикӀлъи бихьарасул кар, квешлъи бихьарасул малъ.
  • ЛъикӀлъиялда дебе — квешлъи, квешлъиялда цебе — лъикӀлъи.
  • Лъин бахунеб мехалъ гурони чахъдада бацӀ кӀочонареб.
  • Лъин гьечӀеб магӀарда чу кӀутӀулареб, къачӀеб магӀардаса хер бедулареб.
  • Лъин дагьлъигун, гьабил гӀузраби тӀатуна, херлъигун чорхол гӀузраби тӀатуна.
  • Лъин рахънибе ккола, чи нухде ккола.
  • Лъин дӀоровулъ цӀо бурут!
  • Лъимал гьаричӀесда рокьи лъалареб, лъимал хвечӀесда рухӀел лъалареб.
  • Лъималазда релъул даги бихьуге, ццидал расги бихьуге.
  • Лъималазул унти эбел-инсул гьумер ничараб жо.
  • Лълъурдул гъезе араб гъвала, гӀундул къотӀун бачӀарабила.
  • Лъун бихьараб кьили лъикӀаб, къвагьун бихьараб ярагъ лъикӀаб.
  • ЛъутӀарав щив, букъарав хвад? (махщаликъав устар гӀад гьавун).

М[хисизабизе | код хисизабизе]

  • МархӀабаян кьабуниги, къотӀула, ма, хӀамаян кьабуниги къотӀула.
  • Ма дуе, ма дие (даран лъикӀаб, маян дуцаги кьураб, маян дицаги кьураб).
  • Ма, сахӀан гӀака бачӀунеб, кье сахӀан чу бачӀунеб.
  • Мавул — кьей, кьовул — божи (маян кьураб жоялде божи цӀикӀкӀараб).
  • Магъал гьанахъ гьоэр щоларо(нилъее къваригӀараб къоялъ лъикӀалъулъ квешаб щолареб).
  • Магьахъ балагьун кьурде.
  • Магъил ургъел гьабулагойила хӀанчӀил бохдул тӀеренлъарал.
  • Магьихъ ралагьуге, гьакихъ ралагье.
  • МагӀарда чан букӀаго, чурун хьаг цӀеда лъоге.
  • МагӀарде гъуниги, хӀамида заз гурони букъ-улареб.
  • МагӀарде гӀазу бани, гӀурдаде саву ккола.
  • МагӀарзухъан кӀалдибегӀан къокъаб жойила гьереси.
  • МагӀарухъ хур хвани, хьиндалазул пихъги хола.
  • МагӀу рекъезе — рагӀи, риба хӀалаллъизе — хӀилла. (МагӀу рекъезе — далай).
  • Мадугьаласул хӀелеку хъазлъун бихьулебила.
  • Макьие сабру гьечӀеб, рокьуе берцинлъи гьечӀеб.
  • Макьу толеб жо — ургъел, гӀадан холеб жо — хиял.
  • Макьу щварал кьижула, рокьи ккарал свердула.
  • Малла-Насрудинил далай лъугӀаниги, чӀанда хабаралъе лъугӀел букӀунаро.
  • Маяълъа цебеялда хадуб.
  • Малъараб гьабе, гьикъараб биде.
  • Малъараб гьабуни, дагӀба кколаро.
  • Малъараб гьабичӀев ХӀавал Палица.
  • Малъарасул кӀал бекуларо, кӀанцӀарасул бох гурони.
  • Малъизе чи тӀагӀунаро, малъараб босаги.
  • МалъичӀеб гьабуге, гьикъичӀеб бицунге.
  • МалъичӀого хӀалтӀи гьабуге, ахӀичӀого кваназе унге.
  • Маргьабаца кантӀула, магьалуялъ кӀвекӀула.
  • МаслигӀаталъ рекъезарула, мацӀица ратӀа гьарула.
  • Махсара гьабе бакӀ бихьун.
  • Махсара гьабе, махсара лъалев чиясе.
  • Махсара лъикӀаб кӀиго чи велъараб.
  • Маххул нуцӀа цӀулал нуцӀаялде ккараб.
  • Махщалица квен гьабуларо, жинцаго кьола.
  • MaxӀ квеш — сег, сум квеш — огоб.
  • МахӀалда хӀал букӀаго, хӀетӀ босе.
  • МацӀ гӀадамасул кунге, хӀайваналъул кун.
  • МацӀалда ракьа гьечӀо, амма гьелъ ракьа бекула.
  • МацӀалде гьоцӀо тӀун, гьодилъ жо баге.
  • МацӀалда кӀолаго, кӀудиялде ваккуге.
  • МацӀид чи чӀвала, цӀогьод оц хъола.
  • Маялда мал бани, кьеялда кьили чӀвазе кколеб.
  • Маян кьураб босичӀони, кьеян гьаризе кколеб.
  • МегӀер бичилалде хер биче, хер бичилалде хьацӀ биче (цин къадараб биче, хадуб гурони лъикӀаб бичугеян абураб жо).
  • МегӀер кӀкӀваниш, гӀор кӀкӀваниш? (яшав гьабизе, гӀадамазулгун хӀал рекъезабизе гьедигӀан бакӀаб-захӀматаб жоян абураб магӀна).
  • МегӀер мегӀералде кколареб, гӀадан гӀадамасде кколев.
  • МегӀер мегӀералде щун бугилан абуни, божа, гӀадамас ругьунаб гӀамал тун бугилан абуни божуге.
  • МегӀер радал беге, гӀор къаденахъе бахе.
  • МегӀергун барщун гӀанкӀ тӀубаларо.
  • Месед балагьизе арав бухъулаго хваравила.
  • Месед хъванилан хъирмил багьа холаро.
  • Меседил кверазул багьа гьечӀеб, гьел ричун росизе щдоларел.
  • Метер гьабулеб жоялде жакъа ургъе.
  • Метер гьабилилан хӀалтӀиги тоге, регӀараб мехалъ гьабилилан гӀаданлъиги тоге.
  • Метер кунеб мохмохалдаса жакъа кунеб гьоэр лъикӀаб.
  • Метер къоялъул хӀисаб гьабичӀев нахъа пашманлъула.
  • Метер семиялдаса жакъа рагъи лъикӀаб.
  • Метериса бохха, цер.
  • Минуталъ нахъа хутӀарав сагӀаталъ хадув гъоларев.
  • Мискинлъиялъе дару хӀалтӀиййла, хӀинкъиялъе дару таваккалила.
  • МичӀ бекьаралъуб — мичӀ, жух бекьаралъуб—жух.
  • МичӀчӀил кьолбода кьагӀрил тӀегь баларо.
  • Могьой гьали, гьанай кватӀи.
  • Мокъиде хъазги бахинабун, хӀелкида къинлъеян абуге.
  • Мокъокъида чӀор речӀчӀани, чӀоролида зунула.
  • Мокърукь бетӀер тункичӀого, гӀадамасда гӀакълу щоларо.
  • Мохмохида нах бахунге.
  • Мохмохиде хьул лъун, хьолбодаса ватӀалъуге.
  • Мохмохил маргьа бице, дада, мохмох кварал гӀадин рукӀине.
  • МоцӀ нилъехъан бугони, цӀвабзазул ургъел кколаро.
  • МочӀолъан рагӀи бугин, рагӀал чӀван вилълъа.
  • Мугъ биччичӀого, хур биччуларо.
  • Мугъ чӀвазе къед бугони, зарул тирхи букӀуна.
  • Мугъалъ баччиялдаса чехьалъ баччи лъикӀаб (квен).
  • Мугъзада чед букӀаго, чехь бакъизе биччаге.
  • МугӀрул гӀин цӀодораб, гӀалхул бер цӀодораб.
  • МугӀрул каву гӀатӀидаб.
  • МугӀруя рукъги рукъалъул хӀубиги гьабуге (Буртинаги чӀужуги).
  • Мун гъалбацӀ ватани, гӀадамал гӀанкӀал гуро.
  • Мун квазавурав чи — мун вокьулев чи, мун гьекъезавурав — мун рихарав чи.
  • Мун кида биххилебан гьикъанила къадада. ХӀарщуда гьикъеян жаваб кьунила кьадаца.
  • Мун кида холебан гьикъараб мехалъ, нахуда гьикъеян абунила къородисесул лакаялъ.
  • Мун лъикӀабилан абуни, хӀамикӀертги бохулебила.
  • Мун цӀализе иналде, дун цӀалун вуссун вукӀана.
  • Мунги-хан, дунги-хан, чуязе хер лъица балеб?
  • Мунго дудаго лъачӀого, чияда гӀайиб чӀваге.
  • Мунго дуцаго.
  • Мунго дуцаго веццуге, халкъалда веццизаве.
  • Мунго цӀакъавилан ккун, чи хӀакъир гьавуге.
  • Мунилан холев дун, хабалъе дун восагиян мун.
  • Мун лъил гьакида рекӀаниги, кечӀ гъосул бакъаналда ахӀе.
  • Муниш наиб? Дуниш наиб?
  • МутагӀиллъун вугев васасда битӀараб гьумер бихьуге.
  • Мухь гуреб жо кьун, вехь гурев чи тоге (вехь те, мухь кьун те).
  • МухӀама хӀалтӀун, ХӀажица кӀутӀун.

Н[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Нагагь лъаларилан лъабго хьит гьабурабила.
  • Наги тӀутӀги цадахъ хӀалтӀуларо.
  • Наги тӀутӀги цо тӀалинир хӀалтӀиларо.
  • НагӀадалаялъул бетӀер чӀахъаги.
  • Наккдалъ бахчун варани тӀубаларо.
  • Наку щвараб мехалъ щибго кьурдула.
  • Налъи бецӀиялъ берцин гьабула, гӀадан битӀараб бициналъ берцин гьавула.
  • Насибалдаса ратӀалъиларо, гӀажалалдаса хвасарлъиларо.
  • Нах гӀемерлъун карщ холаро.
  • Нах тӀад ккола, тӀухьи гъоркь ккола.
  • Нухда букӀараб гьой чуруде ккани, чури хӀехьолебила, чуруда букӀараб нахде ккани, нах хӀехьоларебила.
  • Нахда чӀечӀеб гъуд родода чӀолеб.
  • Нахъ буссун дудаго речӀчӀулеб чӀор реххуге.
  • Нахъа бугеб куйдаса кодоб бугеб гӀечго лъикӀ.
  • Нахъа гъезегӀан тунила къоркъода рачӀ гъечӀого хутӀараб.
  • Нахъасан чухъа ккурасул чухъил квенчӀел дуцаги ккве.
  • Нахъе валагьун гьури биччай, цеве валагьун гьорчо биччай.
  • Нахъе валагьун кӀалъай, цеве валагьун вилълъа.
  • Нахъе лъураб жо лъималазегӀаги батулеб.
  • Нахъе тараб квен катица уна.
  • Нахъе тараб порччое гьобол лъикӀав вачӀуна.
  • Нахъеги бицани, рузманалъе гӀела (цого жо такрар гьабиялде).
  • НацӀие квешезе цӀаха бухӀуге.
  • Наял рагъила — гьоцӀо тӀагӀина.
  • НекӀсияб сон гуро, сонсияб къо гуро.
  • Неккияб сонги букӀунареб, сонсияб къоги букӀунареб.
  • Нилъ кьижаниги, мегъ кьижулареб.
  • Нилъго нилъехъангойилан абун буго гӀатӀахинкӀаз.
  • Нилъедаса бечедаб бакӀалдасан ригьин гьабизегӀан, гьорода бадире рилълъин лъикӀаб.
  • Нилъерго рагӀиян абун буго цӀргьабаз.
  • Нилъер къвачӀид кколареб чияр цӀалкӀид кколаро.
  • Нилъер чияда, чияр нилъеда.
  • Нилъерго хьитинибе ккечӀеб цӀаялъ хӀецӀе бухӀуларо.
  • Нилъер цабзаз кквечӀеб чияр кӀутӀбуз кколаро.
  • Нилъер чехь унтун букӀин чияда лъалареб.
  • Нилъер чехьги чияр тӀехги бугилан чохьол чӀоло чучуге.
  • Нилъерабго чинква (чинкир), чияраб курак.
  • Нилъерго лъарал гьаракь бугони, чияр гӀоралъул хъуй рагӀуларо.
  • Нилъерго хӀал нилъедаго лъала.
  • Нилъеца квараб чияр, чияца квараб нилъер.
  • Нилъецаго абураб бокьулеб, чияца абураб бокьулареб. (Нису тӀамун тӀех кванан рукӀин лъикӀ, тӀад вугев чиясе наку чӀвазегӀан)
  • Нилъецаго гьабичӀеб нилъее батуларо.
  • Нилъеца цӀали лъабго къоялъ тани, цӀалиялъ нилъ лъабго моцӀалъ тола.
  • Нич гьечӀелъуб яхӀ гьечӀеб.
  • Носоца гуреб къотӀулеб, квералъин.
  • Нохъо тун, нохъо бацӀцӀалъиларо, нохъо чороклъулеб гӀамал течӀони.
  • НугӀ гьечӀеб жо — гьереси.
  • Нусалда бичӀчӀизе ясалда абулеб.
  • Нусго томеналъул багьаябги букӀуна гьереси.
  • Нух бекьуге, хур бекье.
  • Нух гьечӀеб кьуру букӀунареб, кьо гьечӀеб гӀор, букӀунареб.
  • Нух къваридав чи — хьитал къарав чи.
  • Нух лъикӀабани, нухда хер бижилаан.
  • Нух цо гьабе, роцен кӀиго гьабе.
  • Нухда иналде гьалмагь валагье.
  • Нухда унаго, радал хекко вахъа, бакъанида хекко рештӀа.
  • Нухда лъин, лъеда гьобо.
  • Нухлул халалъиялде валагьуге, чӀолеб бакӀалде валагье.
  • Нухъа бахъаралъуб хъвек рештӀуна.
  • НуцӀа гъезегӀан гъелдареч, хур бачӀинегӀан пурчӀина.
  • НуцӀил кӀалтӀаго — хӀеж, хӀобокьго — алжан (лъадилъун ячинесей яс мадугьалихъго ятараб мехалъ).

О[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Огь, бачӀораб чӀагӀа, чӀегӀераб тӀокӀкӀел, ЧӀартил ракӀ бугесда маххул ракӀ гъолеб (халкъиял рагӀаби).
  • Огь, берцинай, берцинай, бецичӀого ссан тарай;
  • Огь, чӀухӀарай, чӀухӀарай, чӀарачӀого хур тарай.
  • Огьогьоялъ гьорчо кколаро.
  • Ордекалъул тӀанчӀида ханинибго лъин лъалеб.
  • Охолиса бекьичӀеб хаслихъе босулареб.
  • Охолиса карш лъама, хаслихъе хинкӀал чӀахӀа.
  • Оц бегьиниб жо басиялдаго лъала.
  • Оц бихьун рихьи бай, басиялда гӀурдул рай.
  • Оц кьурул рагӀалде къайгун, хӀамида ургъел чӀвалеб.
  • Оц рукьалда квегъула, чи заманалъ квегъула.
  • Оц мацӀ лъалес хъун батаги.
  • Оцал гьечӀесул рекьи хӀалакъаб.
  • Оцал магӀарда, МухӀама рагӀдукь.
  • Оцал тӀуричӀони тӀор баларо, тӀаде ракь хъвачӀони, хур бачӀунаро.
  • Оцода бече гьабеянги абуге, гӀака гьакидаги баге.
  • Оцода бичӀчӀизе, булагъада кьабулеб.
  • Оцол лълъаран хӀамил гӀин ккоге.
  • Оцол тӀомол бицинчӀого, тӀомохьитазул бицунге.
  • Оцол хъири бахъинчӀони, магӀил хъуй бахъунаро.
  • Оцол хъири гуреб, хъурмил гьаракь гуреб.
  • Оцолаб босе, басидулаб те.

П[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Пикру гӀемерлъани, чи гӀадаллъула.
  • Пикруялда кӀалъани, рагӀулъ мекъи кколаро.
  • Пихъ бижулареб гъветӀ гьуршуларо.
  • Пурцил гьаракь къотӀани, къолол бетӀер камула.

Р[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Рагъ хинкӀазулгун лъикӀаб.
  • Рагъалдаса рекъел лъикӀаб.
  • РагьумахӀугӀан бегизе захӀматаб мегӀер гьечӀеб. (Рукъалъул рагьумахӀу ГӀакару мегӀергӀанаб).
  • РагӀал бахъун хур бекье, ракьан бахъун бокь хъваштӀе.
  • РагӀал гьечӀеб кьуру гьечӀеб, рагӀал гьечӀеб авлахъ гьечӀеб.
  • РагӀалалдаса ракьан лъикӀаб (нухлул).
  • РагӀи бугеб рукъалдаса, рукъго гьечӀого, къватӀир лъикӀ.
  • РагӀи бугеб рукъалдаса магӀу бугеб рукъ лъикӀаб.
  • РагӀи гьабизе — нус, нису квине — яс.
  • РагӀи гьабуларес боцӀи хьихьиларо.
  • РагӀи гӀарац буго, гӀин тӀами месед буго.
  • РагӀи жаниб лъоларев чиясда балъгояб жо бицинегӀан, квенчӀел цӀун босун къотӀнобе бай.
  • РагӀи къватӀиб, дун рокъов. (КӀал бугев чода, чодулав лъелго)
  • РагӀи рагӀуде бачӀуна, гӀор кьодукье бачӀуна.
  • РагӀи ургъун бице, кици бакӀ бихьун тӀаме.
  • РагӀи хӀалакъаб биде, гьан кьарияб кванай.
  • РагӀуда гугьар гьечӀин, гьурал жалго те.
  • РагӀул гьоло гьабуге, гьалил мигъир гьабуге.
  • РагӀул гӀомо гьабуге, гӀабдалгун щагъадуге.
  • РагӀул гӀоммоялъул гӀарщал гьаруге.
  • РагӀул квешлъи — халалъи, ххамил квешлъи — гьечӀолъи.
  • РагӀул квешлъи — халалъи, харбил квешлъи — гӀемерлъи.
  • РагӀул тӀанчӀи риччаге, тӀулида ццин бихъуге.
  • РагӀуца рагӀи бахъула, бакъуца чӀетӀ бахъула.
  • Радал вахъарасул кьегӀер цӀуяб.
  • Радал къед биххун, къаденахъе хӀур бахъун.
  • Радал яхъаралъул балъ тӀокӀаб.
  • Радалго гьабураб хӀалтӀи лъйкӀаб, гьитӀинго ячарай чӀужу лъикӀай.
  • Ражи — мискинчиясул данде жо.
  • Ражидулъ анкьго дару бугеб.
  • Ражихуялъул тӀиналда гьабуниги, бертин бетичӀого хутӀулареб.
  • Рак гьечӀого, бокь бичуге, бекьичӀого хур бичуге.
  • Ракъи-хьул, свак-кӀвахӀ.
  • Ракьулъе рехханиги, месед холаро.
  • Ракъдада чугӀа чӀоларо, чвантиниб гӀарац чӀоларо.
  • РакъичӀого кванаге, къасд букӀаго жибго те.
  • Ракъун кванани, квен гьуинлъула, гьимун бицани рагӀи гьуинлъула.
  • Ракь бижилалде рак бижараб.
  • Ракьул бетӀергьан вуго бекьарав чи.
  • Ракьул гӀанкӀ ракьул гьойца гурони кколареб.
  • РакӀ битӀизегӀан мацӀ битӀуларо.
  • РакӀ бухӀун гӀодани, беццаб бадисаги магӀу бачӀуна.
  • РакӀ гурхӀи гьечӀеб хӀал — хӀанчӀун кунеб гьан.
  • РакӀ гурхӀун аскӀобе бачараб бурутӀ ццин бахъун бачахъиялде ккола.
  • РакӀ щваралъубе хӀетӀ щола.
  • РакӀалда бугеб жо бицинчӀогойила нухъа чӀегӀерлъараб.
  • РачI халатаб гьойдасаги цIуне, гьод халатаб чодасаги цIуне.
  • РекӀедаса рекӀеде — кьо.
  • Ралъдадаги гел лъе (исрап гьабуге).
  • Ралъдаеги щуб къваригӀунеб, щубаеги бакъ къваригӀунеб.
  • Ралъдалъе чӀимих бортаниш, ана нилъедаса.
  • Ралъдалъе лъинги тӀоге, рохьобе тӀилги босуге.
  • Рас хӀеренаб бихьунила хӀанчӀаз руз бетӀулеб.
  • РатӀа тӀамиледухъ вачӀунге, бох тӀамиледухъ вачӀа.
  • РатӀалги щоларо, щигат диеги гӀоларо.
  • РатӀлица — чи, чоца — багьадур.
  • Рахараб гъансиеги буцӀцӀараб кӀалалъеги рахӀат букӀуна.
  • Рахь баккулареб гӀакдае чури кьоге.
  • Рахь гьечӀеб гӀакдаца гӀартилъ мал бала.
  • Рахь хахулелъул бече хӀалакъаб.
  • Рахьдал тӀанкӀ гьечӀони, бече лъугьунареб.
  • Рахьдалъ рас хекко бихьула.
  • РахӀатгун хӀалихьалъи, захӀматгун бахӀарчилъи.
  • Раччи бачче черхалда рекъараб.
  • РачӀ бухьун, хӀама чӀоларо.
  • РачӀ къотӀун борохь къелъе биччаге.
  • РачӀ кӀудияб лъугьинебилан дегӀен хьихьун букӀарабила, лълъурдул кӀудиял лъугьун, чехь бихъизе ккарабила.
  • Регьел гӀуралъубе щуб гӀолеб.
  • «РегӀуларо, щоларо» гӀиллалъун рикӀкӀунаро:
  • Рекьи басандичӀони, хӀалтӀул хӀур бахъунаро.
  • Рекъав чиясул рагӀад рекъаб букӀуна.
  • Рекъараб рехъалъ хъумур речӀчӀуларо.
  • Релълъаралда рекъарабила рохьдолъ хӀайван данделъулеб.
  • РекъечӀеб бицарасда бокьулареб рагӀула.
  • Рекъон хӀалтӀарабгӀан колхоз бечедаб.
  • Рекъон кванай, къец бан хӀалтӀе.
  • Рекъон чӀикӀаре.
  • РекӀарасда лъелав велъуге.
  • РекӀарасухъ ралагьун рекӀа, рештӀарасухъ ралагьун рештӀа.
  • РекӀее ихтияр кьуни, ихтияр гьечӀеб бакӀалде ккола.
  • РекӀел бер балагьичӀони, бералда канлъи бихьуларо.
  • РекӀел гӀин гӀенеккичӀони, гӀиналда рагӀи рагӀуларо.
  • РекӀел хӀал хьарав ХӀариколосесда хӀатӀикь цӀа бакарав кӀахъияв рекъеларо.
  • РекӀел хӀуби — чехь, Чохьол хӀуби — чед.
  • РекӀелъ бугеб лъаларо, Лъороб бугеб бихьуларо.
  • РекӀкӀ гьабурасе хӀучч битӀуларо.
  • РекӀун бихьун чу босе, лъун бихьун кьили босе.
  • Релълъаралда рекъарабила ратӀлида рукъи балеб.
  • РетӀине гурони къоги бачӀинчӀо,
  • РетӀинчӀого хвараб дарайдул горде.
  • Рецц гьабун гаргадиялъ бецц гьарула, ГӀунгутӀаби рициналъ кантӀизарула.
  • РештӀине лъаларев рекӀинавуге.
  • РекӀинеги лъай, рештӀинеги лъай.
  • Ригь богоде, бог радакье.
  • Ригьда вега, ригьда вахъа.
  • Ригьин чияргун лъикӀаб, чи нилъерго лъикӀав.
  • Ригьинги ригьги ургъун гьабе.
  • Риди меседлъи лъалебани, нахъеясухъе щвелароан.
  • Рии кьижун apace кьиндал мискинлъиялъ макьу толаро.
  • Риидал бакънал рачуней йикӀарай, хасало кьурдулей йикӀа.
  • Риидал борохь бихьарав хасало гӀарщикьа хӀинкъула.
  • Риидал гвангвара гьаличӀони, хасало гереги гьалуларо.
  • Риидал гӀодобе бегьараб квер чӀобого бачӀунаро.
  • Риидал гӀор те, хасало мегӀep те.
  • Риидал дие гӀоло чӀвай, хасало нужеего гӀоло чӀвай (чол кици).
  • Риидал кьижани, кьиндал гӀака хола.
  • Риидал риди ххуй, хасало нах кун.
  • Риидал тӀимугъ босе, хасало буртина босе.
  • Риидал херабги босуге, хасало хӀалакъабги босуге.
  • Риидал хур бекье, кьиндал печь бокье.
  • Риидал хурив хва, хасало рокъов хва.
  • Риидал чӀар гьабичӀони, хасало гьороб жо букӀунаро.
  • Риидала Хасбика, хасало къватӀул бика.
  • Риидалиде гъакал хасало къачӀай, хасалоялде чанагъ риидал къачӀай.
  • Риидалил цого хур, хасало гӀазулъ къараб.
  • Рии-риидал чӀанчӀорол! Хаса-хасало гуд-гудучӀ!
  • Рикьунибе къали баге.
  • РикӀкӀада бугеб меседалдаса гӀагарда бугеб гӀараш лъйкӀаб.
  • РикӀкӀадаса квараб къалиялдаса гӀагардаса квараб сахӀl лъикӀаб.
  • РикӀкӀадегӀан вугев гӀагарав чиясдаса гӀагардегӀан вугев мадугьал лъикӀав.
  • РитӀухълъи рекӀараб хвалчадаса рекӀараб.
  • Рихханжоялъул жо гӀолареб, гургил чед гӀолареб.
  • Рододаса нах буххуге.
  • Родолъа бахъараб гел, нахулъ лъейгун кьватӀарабила.
  • Рокъоб къир-къвар бугони, дуниял къварилъула.
  • Рокъоб кьечӀеб талихӀ рохьоб кьелиш.
  • Рокъобе рукъгӀанаб гьецӀо босулеб.
  • Рокъов квешас рохьоб квешаб бачӀуна.
  • Рокъоса квеш арав къватӀивги квеш хутӀула.
  • Рокьи ккани, кочӀохъан яхъуна, чехь бухӀани, магӀихъан яхъуна.
  • Рокьи ккечӀей гӀаданалда росода нахъа чӀун квен гьабизе лъалареб.
  • Рокьи кьерилъ букӀуна.
  • Рокьое баге, гьанае бай.
  • Ролъул чадал рукӀаго, мучариги квинаро: Бугъби цере рукӀаго, бусбиги квегъиларо.
  • Роол къо хасалил анкьида бащалъулеб. Росдал газа кьурда рекӀунеб.
  • Роол рукъ — буртина, рукъалъул хӀуби — чӀужу.
  • Рос-лъади цолъичӀони, рукъ беххе балагьула.
  • Рососе ине гӀурай яц йигев вацасда къаси макьу щолареб.
  • Росасе ани, рос ватула, чӀужу ячани, чӀужу ятула.
  • Росдае гӀоло бицараб рагӀи — росдае гӀоло гьабураб хъулухъ.
  • Росдае хиянат гьабурав росдал цӀеца вухӀаги.
  • Росдал гӀадат хвеялдаса, гӀадатаб росу хвей лъикӀаб.
  • Росдаца хӀелеку хъуни, хӀарпиеги бутӀа кьезе кколеб.
  • Росу бихьун си борхатаб бай.
  • Росо кӀодо, ясал гӀемер.
  • Росогун дагӀбадани, чиякълъула, ЧӀужугун дагӀбадани, кваникълъула.
  • Росдал анцӀилъ, бол нусилъ.
  • Росулъ гьудул гьаве, нухда гьалмагъ ккве.
  • Росолъе унти я базарганасул гьираца бачӀунеб, я гьардухъанасул къвачӀица *бачӀунеб.
  • Росасда лъади лъабго къоялъ юхӀулейила, чӀужуялда рос лъабго моцӀалъ вухӀулевила.
  • Росасулал лъадаре, лъадулал кӀалалъ.
  • Рохьдолъ чӀа. (Халкъалъ гьабураб гьабе).
  • Рохьобе кватӀи гурони пайда гьечӀнлан абун буго гъадица.
  • Рохьобе тӀил босуге, тӀилаца хур бекьуге.
  • Роцадаса цӀикӀкӀун чуги кӀанцӀуларо.
  • Роцен гьечӀеб тӀох ханасулги букӀунареб.
  • РоцӀцӀагиян цӀцӀани, цӀад багиян буртӀал.
  • РоцӀцӀада ракӀ чӀоге, гӀорцӀалида божуге.
  • Ругьунаб оцалъ гӀадин хур бекьуларо.
  • Рукъ гьечӀесда чи лъала, чед гьечӀесда мацӀ лъала.
  • Рукъ къваридав чи — лъади квешав чи.
  • Рукъ лъухьараб мехалъ хӀур бахъунеб гӀадат.
  • Рукъалъ басра гьавурав къватӀалъ цеве кколаро.
  • Рукъалъ бетӀергьанчи гуро берцин гьавулев, бетӀергьанчияс рукъин.
  • Рукъалъул къварилъи къадада лъала: Дир рекӀел къварилъи дидаго лъала.
  • Рукъалъул кӀудияв мехтичӀони, бертин бетуларо.
  • Рукъалъул кӀалтӀа хклекоги багьула.
  • Рукъалъул хӀал лъималазда лъала; КъватӀалъул хӀал гӀабдаласда лъала.
  • Рукъи бай каратӀ кӀодолъилалде, дару гьабе унти халалъилалде.
  • РукӀниб букӀун гъулгъудун: ГъалбацӀалъ чан чӀваларо.
  • Руссун херлъичӀони, чу херлъуларо.
  • РутӀби жанире сверараб, бохдул щинкӀил хъахӀаб, квараниде бухӀи кьурараб, квегӀиде жал бегараб магӀарул гӀаларча хадуб ккогеги.
  • РухӀ речӀчӀйлалде тушман чӀвачӀев, рухӀ речӀчӀараб мехалъ тушманас чӀвалев.
  • РухӀалица гӀадин чи херлъуларо.
  • РухӀел кванала, ццин кваналаро.
  • Ручун кӀудияб, жаниб рак гьечӀеб, тӀину кӀудияб, жаниб мугь гьечӀеб.
  • Руччабазул базаралъ рукъ цебе тӀоларо.
  • Рущи щваралъубе гӀанкӀу буссуна.

С[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Сабаб тӀагӀараб жо — гӀажал, гӀадан холеб жо — хиял.
  • Сабурасе бох, виххарасе рахӀа.
  • Саву кьун, кьаву босуге.
  • Сагъри кьода гьабураб Гьима гӀурухъ батулеб.
  • Садакъаги къаде квенги — дагьаб жо.
  • Сапаралдаса вачӀунаго, гамачӀ босунги, чӀобого вачӀунге.
  • СахӀихъ сахӀ гурони щолареб.
  • СахӀил роцен лъазе ккола.
  • СахӀица къеларо, къолоца бергьинаро. (Жо гуреб жоялъул бицунге).
  • СвакачӀого чӀани, чӀечӀого вилълъине ккола.
  • Сверухъе валагьичӀого, рагӀи кьвагьуге. Сордо базе къадар, къо базе гӀажал, КъватӀиса юссара цӀар тӀамурай яс! (Кицилъун лъугьарал, пашманай эбелалъул рагӀаби).
  • Сордо къватӀиб, хинкӀ рокъоб.
  • Сордо сардие те.
  • Сордойилго вачӀани, вокьулевги чӀалгӀуна
  • Суалалда рекъон, къокъ гьабун кье жаваб.
  • Сумал чӀалу гьабуге.

Т[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Тайидул чу лъугьинегӀан, бетӀергьанчиясул гьой лъугьуна.
  • Тайпа лъикӀалдаса жибго лъикӀаб лъикӀ.
  • ТалихӀ бугеб рокъове къоркъочилай лъугьинаро.
  • ТалихӀ бугев чиясул бихьинхӀамаги къинлъулеб.
  • ТалихӀ бугесул оц ияхӀ бугесухъе ккела.
  • ТалихӀ бугев ригьнадаса воххила.
  • ТалихӀ бугесул хӀама хӀортӀа къинлъила.
  • ТалихӀ къосарасул кверде къо бухӀарав кколев.
  • ТалихӀ къосиналдаса къо тӀагӀинго лъикӀ.
  • Талмикьа талмикьеги хьиндаллъийилан абурабила гӀанкӀица.
  • ТечӀони катицаги хъат балеб.
  • Тирун жо батуларо, цӀехон гурони.
  • Туризе лъугьараб гъотӀое дару — къотӀун рехи.
  • Туркидул кири гьечӀеб, кочӀол хӀакъ гьечӀеб.
  • Тухум лъикӀай дуего те, жийго лъикӀай дие кье.
  • Тушманасда бицунареб жо гьудуласдаги бицунге.
  • Тушманасухъе кваранаб рахъ кьоге.
  • Тушманлъи бекьани, бекьарас лъилъула.

ТӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • ТӀавус зодобе боржуна, гӀункӀкӀ ракьулъе лъугьуна.
  • ТӀад бугеб пихъ бихьун гурони, гъотӀол багьа лъаларо.
  • ТӀад рекӀараб чол квелъ кквезеги лъай.
  • ТӀадаб гуреб гьабуни, гьабизе кколеб бегула.
  • ТӀадагьаб чвантидаса бакӀаб гьир гьечӀо.
  • ТӀаде къо ккани, къоркъолги бацӀ лъугьунеб.
  • ТӀадегӀан ругезул хӀурмат лъицаго цӀунула, хӀурмат цӀуне гъоркьехун ругезул.
  • ТӀалайдухъа гьоркье гӀарац баниги, чӀужуялъ кквечӀеб рукъ бечелъуларо.
  • ТӀанчӀиги ханалги гьарила.
  • ТӀанчӀи ругеб гъадие гьосол бутӀа щолареб.
  • ТӀанчӀил гьоцӀо хъахӀабила.
  • ТӀасан бараб рукъи тӀасан холеб.
  • ТӀегь гӀемералдаса гъветӀ тӀамах гӀемераб лъикӀаб.
  • ТӀегьалареб гъотӀоде на буссунаро.
  • ТӀегьги херги бижилалде, лъинги, ракьги бижараб.
  • ТӀекъалда тӀад рекъоге, къуралде вортахъуге.
  • ТӀекълъи киб бахчаниги, къватӀибе баккичӀого хутӀуларо.
  • ТӀелекье ГӀалибулат гӀадин унге. (ТӀелекьа ГӀалибулат гӀадин вуссана).
  • ТӀимугъ хинаб бокьун, чахъаби рихун.
  • ТӀингъилъ векьарани, гордилъ лъилъарула.
  • ТӀину гьечӀеб гьагьинире, гьарудуге. (гьабунщиналъул ох унеб хӀалтӀи гьабуге).
  • ТӀогьиса хӀетӀе гурони хӀарщуда хъвазе теларилан лъугьарав магӀарулас хӀарщулъ дегӀен чӀвалебила.
  • ТӀоларев гьудуласда бихӀунареб рагӀи абуге.
  • ТӀоноцӀ букаригун нако хъасуге.
  • ТӀогьоде хьвадичӀеб найица гьоцӀо гьабуларо.
  • ТӀорол лалидаги тӀорахьдал щаридаги щаклъуге.
  • ТӀорщел оцонибе бай.
  • ТӀохде ине кӀухӀалал рохьоре ине ккола.
  • ТӀохол гьоболасдасаги гьанал гӀагарлъиялдасаги хабар лъикӀ гьабе.
  • ТӀоцебесеб соналъ бугӀаги хӀунчулеб, кӀиабилеб соналъ гьолоцин хӀуичулареб.
  • ТӀоцее гьагорай яс — хекко бекьараб пурчӀина.

У[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Умумазул адаб тарас, халкъалъул нусцӀул тола.
  • Умумазул кици цониги гӀодоб хутӀуларо.
  • Умумузул малъи-магъилъе балеб цӀад.
  • Унареб гӀертӀихъ балагьун, унеб парччи тоге.
  • Унаревила хӀалихьат рохьове, ани, рохьго баччун вачӀуневила.
  • Унесе нух битӀаги, чӀолесе рукъ битӀаги.
  • Ункъабго хъахӀалъул ункъабго къотӀаги.
  • Унтарав чи меседил тахидасаги разилъуларо.
  • Унти раххнаца чӀвалебила, рокӀкӀаца бищулебила.
  • Унтиги, тушманги, цӀаги хӀакъираблъун бихьуге.
  • Унтулареб черх букӀунареб, чурулареб боцӀи букӀунареб.
  • Ургъалица черх квараб, чоца гьор квараб.
  • Ургъел гьечӀеб жоялъе хьихьари дагьаб.
  • Ургьел гьечӀеб рукъ гьечӀеб.
  • Ургъел гьечӀев чи ватичӀев, чехь бухӀичӀеб черх батичӀеб.
  • Ургьел гьечӀесе ворчӀи дагьаб.
  • Ургъел гьечӀесул гӀагӀай кӀудияб.
  • Ургъел макьигъдулеб, рокьи гьабудулеб.
  • УргъичӀого борчӀараб рагӀи — ишан кквечӀого рехараб чӀор.
  • УргъичӀого кӀалъарав кӀицӀул хола.
  • Ургъул рагӀи гъваридаб, гъвалил тӀатӀи биццатаб.
  • Ургъун гьабе, аралда хадуб ракӀ бухӀуте.
  • Ургъун гьагӀеян абун буго игьалисес хӀамида.
  • Ургьиб бугеб лъаларо, лъороб бугеб бихьуларо.
  • Ургьиб кӀвекӀун, кӀалдиб чӀамун гурони рагӀи бицунге.
  • Ургьибе борохь биччани, ракӀиш хӀанчӀилеб, тӀулилъ борлъилебилан гьикъулебила.
  • Ургьибе ккараб жоялда саву кколаро.
  • Урхъукье вачӀа, дадал.
  • Устар лъала къайи бихьун.
  • Устарасул къед квешаб, къебедасул нус квешаб.
  • Учузаб жо лъикӀаб букӀунаро.

Х[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Хабалъ жаназа лъезегӀанго, гӀурай яс росасе кье.
  • Хабар гӀемералъуб иш дагьаб.
  • Хабаралъул лъикӀлъи— къокъдъи биццалъи (ЦӀадаса ХӀамзат).
  • Хадуб ккараб жо бацӀица чӀвала.
  • Хадув пашманлъиялъ хайир щоларо.
  • Хаслихъе дагӀнида — гьаб гӀи лъилан гьикъараб мехалъ— гьав бахӀарчиясул ругилан абурабила. Ихдал гьикъараб мехалъ — бетӀергьабазул батилилан абурабила.
  • Хахизе ракӀалдабуртӀида, лъутизе ракӀалда цӀцӀеда.
  • Хвезе вокьарав чи кьолбрца вецце.
  • Хвезе гӀажалги кӀудияб лъикӀаб.
  • Херав эмен вугес рагьда хъазахъ тоге. (ЛъарагӀалдасан босараб, лъималаз умумул хӀалтӀизариялда гӀайиб чӀвараб кици).
  • Херав эмен гъоркье рехараб гьегь мунго рехизеги нахъе цӀунун те.
  • Херлъунилан бацӀил цер лъугьинаро, цаби гъунилан ритӀучӀил нахъа багьа хвеларо.
  • Херлъун хадуб хъарчигьа тӀанчӀаца балъаргъунеб.
  • Хехаб гважуца беццаб когӀо гьабула.
  • Хехаб лъин ралъдахъе щоларо.
  • Хвелилан давлад унаро, тӀатинилан жо бикъуларо.
  • Хинаб цӀаги цӀияв росги.
  • Хазинаде гӀарац те, гӀедал яс росасе кье.
  • Халалъани хабар чӀалгӀуна.
  • Халат бухӀаги чохӀол мугъзада бакъ.
  • Халатаб жо — чохӀол бакь.
  • Халкъалда нух къосунаро.
  • Хамиз сордо кинаб магӀида.
  • Ханжар цӀулал бугониги гӀола, ракӀ маххул бугони.
  • Харахьибго бугеб тӀенкел, тӀукъбиго чӀвачӀеб гӀала.
  • Хасалил хинлъиялдаги ханасул чучлъиялдаги божуге.
  • Хаслихъе бечелъуге.
  • Хаслйхълъйялде къараб мехалъ никӀкӀицаги цӀакъ хӀаичӀула.
  • Хасало мегӀер бацӀие те.
  • Хвараб гӀака рахьдалаб.
  • Хвараб бацӀица гӀи чӀваларо.
  • Хварав чидай молода вугев, чӀагоявдай?
  • Хварав чиясдаса тӀохол къайи лъикӀ.
  • Хваразе гурони, росас риччаразе хоб бухъуларо.
  • Хварал чӀегӀер ракьулъ, чӀагоял багӀар бакъукь.
  • ХинкӀ босарас тӀор босе.
  • ХинкӀазде щвартӀихалат, хурибе рагӀадхалат.
  • Хиял букӀанила хераб гӀанкӀудул, ханал гьарилилан, къинлъарилилан.
  • Хоб тӀупанагӀан ракӀ тӀупулеб.
  • Хунзахъ бетӀер бахъизе ккани, лъабго накӀкӀигъветӀ кӀкӀвине ккола.
  • Хунздерил гӀадат хвани, гӀандалазул балъ холеб.
  • Хур бухӀаниги, бакъ, рукъ бухӀаниги, цӀа.
  • Хур гуккуге, гьолъ мун дагьавги цӀакъ гуккизе гурин.
  • Хур гъоркьехун лъикӀаб, рукъ тӀадехун лъикӀаб.
  • Хурги дуцаго бекье, гьабихъеги мунго а.
  • Хурде туманкӀ кьвагьани, гьолъ нилъеде гӀарада кьвагьула.
  • Хуриб тӀепаб, тӀохда ганжаб гамачӀ тоге.
  • Хурибе ккараб хӀамица кӀал кӀудияб цӀола.
  • Хурибе хьон, хьагинибе хинкӀ.
  • Хуриш бокьилеб, хурлъун дуниш?
  • Хурул хьон боцӀцӀийила, боцӀцӀул хьон рагӀийила.
  • Хурулги рукъзабазулги бутӀа бакьулъа босе.
  • Хурулги хьолболги цӀину лъикӀаб.
  • Хух кодобе босани, куй гӀодобе биччазе ккола.

Хх[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Ххунги ччунги ярамас.

Хъ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Хъабчида рекъараб рукъи камиларо.
  • Хъазихъего къвакъвадун, къадкил кӀал бихъарабила.
  • Хъархъилъ гӀанкӀ букӀаго цӀеда гереги лъоге.
  • Хъат цӀун цӀан чӀикӀарас гел цӀун лъин гьекъезе ккола.
  • ХъахӀаб гӀарац чӀегӀераб къоялъе къваригӀуна.
  • ХъахӀаб чол чӀоло заманалда къай.
  • ХъахIаб чоцаги, къоролалъул васасги рагъда къо хIехьоларо.
  • ХъахӀал кверазе хӀалтӀи бокьуларо.
  • ХъахӀал кверазе чияр захӀмат бокьула.
  • Хъвезе кьарияб бокьулеб, квине хӀалакъаб бокьулеб.
  • Хъизаналъул гӀайибал гӀадамазе гьурщуге.
  • Хъизаналъул рокьи—рукъалъул хазина.
  • Хъирис бараб чу хъирис бараб чода лъулъалеб.
  • Хъирмида месед гӀадин.
  • Хъукь бекьараб бугӀаялдаса цудун бекьараб богӀол накку лъик!
  • Хъукьаб бугӀаялдаса цудунаб сусур лъикӀаб.

Хь[хисизабизе | код хисизабизе]

[хисизабизе | код хисизабизе]

  • ХӀалихьатил хӀетӀе нахъе кколеб, квер цебе кколеб.
  • ХӀалтӀарасда лъала хинкӀазул тӀагӀам.
  • ХӀалтӀи бокьулев лъугьине лъабго сон къваригӀунеб, кӀухӀал лъугьине лъабго къо гӀолеб.
  • ХӀалтӀи буго рухӀ гьечӀеб жо.
  • ХӀалтӀи гьечӀесе къо халатаб.
  • ХӀалтӀи гьечӀесул чед гьечӀеб.
  • ХӀалтӀи гьечӀо, лъикӀлъи гьечӀо.
  • ХӀалтӀи къола, гӀадамал бергьуна.
  • ХӀалтӀи тӀагӀун чи холаро.1
  • ХӀалтӀи рихарасул гӀусал-цаби чӀола.(Кверал хӀалтӀичӀони, цаби хӀалтӀуларо.)
  • ХӀалтӀуда рекъараб букӀуна мухь.
  • ХӀалтӀуе квалквад — квание гъалбацӀ.
  • ХӀалтӀул квешлъи — гьабунгутӀи, гьудуласул квешлъи — хӀалккунгутӀи.
  • ХӀалтӀул лъикӀлъи лъугӀидал лъала.
  • ХӀалтӀул свак хӀалтӀун гурони бахъуларо.
  • ХӀамида аскӀобе гӀари бачӀунарр, гӀорода аскӀобе хӀама гурони.
  • ХӀиллаялъ балагьуге, хӀалтӀун балагье.
  • ХӀуличӀого бана гӀака магӀида.

Ц[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Цараца бацӀида гьикъарабила, гьадигӀан цӀакъ дур габур щиб гьабун биццалъарабилан. БацӀица жаваб кьурабила, дирго къваригӀелалъ дунго ун биццалъанилан.
  • Цебе цӀа бакани, нахъа рахъу ккола.
  • ЦебетӀамалъе тӀил бигъараб.
  • Цин гьабизе кӀухӀаллъани, кӀицӀул гьабизе ккола.
  • Цин хӀалтӀизе, цин кваназе кӀицӀул дунялалде риччаларо.
  • Цо къоялъ цебе бекьараб жо анкьица цебе бижула.

Цц[хисизабизе | код хисизабизе]

ЦӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • ЦӀад хӀаллъани, рокъове, бакъ хӀаллъани, гьорове.
  • ЦӀадал къоялъе бакъул къо камулареб, лабалда хуралъе цӀадал къо камулареб.
  • ЦӀел хӀалтӀи цӀеца гурони гьабулареб.

ЦІцӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

Ч[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Чарухъида хӀур бахинчӀони, хӀарчида нах бахунаро.
  • Черхалда гӀакъуба бихьичӀони, чехьалда рахӀат бихьуларо.
  • Чияр кумекалде хьул лъоге, хӀалтӀун балагье.
  • Чорхое рахӀат гьабурав, нахъа разилъуларо.
  • Чулла гӀуруда уна.

ЧӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

  • ЧӀала мегӀер гӀанаб цӀа ургьибе ккечӀони, ЧӀохъ бетӀер бахъуларо.

ЧІчӀ[хисизабизе | код хисизабизе]

ЧIчIанагIан кIанцIизе кколебилан абурабила гIанкIица.

Ш[хисизабизе | код хисизабизе]

Щ[хисизабизе | код хисизабизе]

Э[хисизабизе | код хисизабизе]

Ю[хисизабизе | код хисизабизе]

Я[хисизабизе | код хисизабизе]

ХӀалтӀизабураб адабият[хисизабизе | код хисизабизе]

  • Авар халкъалъул кицаби ва абиял, З. Алиханов, МахӀачхъала, 1991