Болъихъ мухъ гьумералъул иццухъ ралагьизе

{{Административияб бутІа
|Статус               = [[муниципалияб мухъ]]
|Даража               =
|БутІаялъул тайпа               =
|МагІарул мацІалда цІар               = Болъихъ мухъ
|Эбелаб мацІалда цІар               =
|Сурат               =
|Сураталъул сипат               =
|Байрахъ               =
|Байрахъалъул гІеблъи               =
|Байрахъалъул хІакъалъулъ макъала               =
|Байрахъалъул сипат гьаби               =
|Герб               = Герб Ботлихского района.gif
|Гербалъул гІеблъи               = 100px
|Гербалъул хІакъалъулъ макъала               =
|Гербалъул сипат гьаби               = 
|Гимн               =
|Координатал               =
|lat_deg               =46
|lat_min               =39
|lat_sec               =
|lat_dir               =
|lon_deg               =46
|lon_min               =13
|lon_sec               =
|lon_dir               =
|Пачалихъ               = {{RUS}}
|CoordScale               =
|display               =
|type               =
|Кьер1               = {{Кьер/Россиялъул Федерация}}
|ТІасияб даражаялъул АБ-ялъул тайпа               = [[Россиялъул Федерациялъулаб гІуцІи|Федерациялъул субъект]]
|Гъорлъе уна               = {{Флагификация|Дагъистан}}
|ТІасияб даражаялъул АБ-ялъул тайпа1               =
|Гъорлъе уна1               =
|ТІасияб даражаялъул АБ-ялъул тайпа2               =
|Гъорлъе уна2               =
|Гъоркьияб даражаялъул АБ-ялъул тайпа               = 
|Гъорлъе бачуна               = 20 муниципалияб гІуцІи:
|Гъоркьияб даражаялъул АБ-ялъул тайпа1               = 
|Гъорлъе бачуна1               =
|Тахшагьаралъул тайпа               = Административияб марказ
|Тахшагьар               = [[Болъихъ]]
|БетІерасул цІар               = Мухъалъул бетІер
|БетІер               = [[Руслан ХIамзатов|ХІамзатилазул Руслан]]
|БетІерасул цІар2               = Депутатазул данделъиялъул председатель
|БетІер2               = 
|БетІерасул цІар3               =
|БетІер3               =
|Къо-моцІ               = [[1929 сон|1929]]
|ГІатІилъи               = 687,93<ref name='82_8006001'>[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst82/DBInet.cgi?pl=8006001 Республика Дагестан. Общая площадь земель муниципального образования]</ref>
|ГІатІилъиялъул рахъалъ бакІ               =  
|ГІатІилъиялдаса процент               =  
|Бищун кІудияб борхалъи               = 
|Гьоркьохъеб борхалъи               = 2036 
|Бищун гьитІинаб борхалъи               =
|СагІтил рачел               = {{MSK+0}}
|ГІЖП               =
|ГІЖП рахъалъ бакІ               =
|ГІЖП халкъалъул цо чиясе               =
|ГІЖП сон               =
|ГІЖП халкъалъул цо чиясул рахъалъ бакІ               =
|ГІИП               =
|ГІИП рахъалъ бакІ               =
|ГІИП халкъалъул цо чиясе               =
|ГІИП сон               =
|ГІИП халкъалъул цо чиясул рахъалъ бакІ               =
|Халкъалъул къадар               = {{ЦІикІкІен}}59 757<ref>[https://dagstat.gks.ru/storage/mediabank Численность постоянного населения РД на 01.01.2020.pdf ]{{Хвараб регӀел|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
|Хъвай-хъвагІай гьабураб сон               = 2020
|Халкъалъул къадаралъул рахъалъ бакІ               =
|Халкъалъул къадаралдаса процент               = 
|Халкъалъул къадар рикІкІин               =
|РикІкІараб сон               =
|Гъунки               = 	86,86
|Гъункиялъул рахъалъ бакІ               =
|Миллияб гІуцІи               = [[Аварал]]
|Процент               = 100
|Динияб гІуцІи               = [[Ислам]]
|Дин_процент               = 100
|МацІал               = [[Авар мацІ|Авар]] ва [[ГІурус мацІ|гІурус]]
|Аббревиатура               =
|ISO               =
|FIPS               =
|Телефоналъул код               = 87271
|Почталъул индексал               =
|Цифрабазул идентификатор               =  
|Цифрабазул идентификатор2               =
|Цифрабазул идентификатор3               =
|Интернет-домен               =
|Автомобилазул номеразул код               =
|Идентификаторалъул тайпа               = ОКАТО
|Идентификаторалъул тайпа2               =
|Идентификаторалъул тайпа3               =
|Почалъул индексал               =
|Параметралъул цІар1               =
|Параметр1               =
|Сайт               = http://www.botlikh.ru
|Сайталъул мацІ               = ru
|Карта               = Botlikhsky district locator map.png
|Картаялъул кІодолъи               =
|Картаялъул гъоркьхъвай               =
|Административияб бутІаялъул карта               =
|Карта2               =
|Картаялъул кІодолъи аб               =
|Картаялъул кІодолъи2               =
|Картаялъул гъоркьхъвай2               =
|Баянал               =
|Жаниблъел               =
|Commons-алда категория               = Botlikhsky District
|Commons               =
|nocat               =
}}

'''Болъихъ мухъ''' ({{мацӀ+ru|Ботлихский район}}) — [[Дагъистан]]алъул район. ГIадамазул къадар 53 408<ref>[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года]</ref> 

[[Административияб центр]] — [[Болъихъ]].

== Ракьхъвай ==

== Миллияб рикьи ==
Мухъалда гIумру гьабула гIицIго магIарулаз (100%), амма гIемерисел росабалъ болмацIгун гIагарал мацIазда кIалъала:<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://linguarium.iling-ran.ru/maps/9-andido.gif |access-date=2006-03-10 |archive-date=2006-03-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060310231749/http://linguarium.iling-ran.ru/maps/9-andido.gif |url-status=хвараб }}</ref>.
*[[БолмацI|Бол мацI]]
*[[ГӀандадерил мацI]]
*[[Балъхъадерил мацI]]
*[[Гъодобери мацI|Гъодоберисезул мацI]]
*[[КӀаралазул мацI]]

== Территориалияб гӀуцӀи ==
Административиябгин территориалияб гӀуцӀиялда жаниб Бакълъул мухъалъ гъорлӀе рачуна росдал боял ва росаби.<ref name="АТУ">{{Cite web |url=http://docs.cntd.ru/document/802038531 |title=Дагъистаналъул Республикаялъул къанун 2002 соналъул 10 апрелалдаса N 16 «Дагъистаналъул Республикаялъул административиябгин территориалияб гӀуцӀиялъул хӀакъалъулӀ»| lang =ru |access-date=2016-09-23 |archive-date=2018-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180402175449/http://docs.cntd.ru/document/802038531 |deadlink=no }}</ref><ref name="реестрАТЕ"/>.

БакӀалъулаб жинцаго нухмалъи гьабиялда жаниб гьебго цӀар бугеб [[муниципалияб район (Россия)|муниципалияб мухъалъ]] гъорлӀе бачуна росдал поселениялъул статус бугеб 20 [[муниципалияб гӀуцӀи|муниципалияб гӀуцӀи]], жал росдал боязе ва росабазе данде кколел.<ref name="МО">{{cite web |url = https://docs.cntd.ru/document/802037479 |title = Дагъистаналъул Республикаялъул къанун 2005 соналъул 13 январалдаса № 6 «Дагъистаналъул Республикаялъул муниципалиял гӀуцӀиязул статусалъул хӀакъалъулӀ» |lang =ru |archiveurl = https://web.archive.org/web/20220407093518/https://docs.cntd.ru/document/802037479 |archivedate = 2022-04-07 |access-date = 2022-06-21 |deadlink = no }}</ref>
{{Автонумерация
  | ГӀуцӀа-кӀутӀи    = standard sortable
  | ХӀубал      = 6
  | БетӀер2    = Росдал бо | БетӀер3 = Административияб<br>центер | БетӀер4 = ЧӀел-бакӀазул<br>къадар | БетӀер5 = Агьлулъи<br>(чи) | БетӀер6 = ГӀатӀилъи<br>(км²)
  | Ращалъизаби4 = right | Ращалъизаби5 = right | Ращалъизаби6 = right
  | Рекъезаби4  = цифра | Рекъезаби5 = цифра | Рекъезаби6 = цифра
  | Рекъезаби    = 
| |[[АнсалтӀа росдал бо]] | [[АнсалтӀа]] росу | 2 | {{ Халкъалъул къадар | Сельсовет Ансалтинский | тр | Регион = Дагъистан}} | 15,11<ref name='82_8006001'/>
}}

== ЧӀел-бакӀал ==
Бакълъул мухъалда буго 37 росдалаб чӀел-бакӀ.<ref name="реестрАТЕ">{{Cite web |url=http://minyustrd.ru/otkrytye-dannye/item/id/148 |title=Дагъистаналъул Республикаялъул административиябгин территориалиял цвелазул реестр, 27.07.2018 № 00 |lang = ru |access-date=2020-06-19 |archive-date=2020-06-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200622030725/http://minyustrd.ru/otkrytye-dannye/item/id/148 |deadlink=no}}</ref><ref name="МО"/>
{{Автонумерация
  | ГӀуцӀа-кӀутӀи = standard sortable collapsible collapsed
  | ЦӀар = Мухъалъул чӀел-бакӀазул сияхӀ
  | ХӀубал = 5
  | БетӀер2 = ЧӀел-бакӀ | БетӀер3 = Тайпа | БетӀер4 = Агьлулъи | БетӀер5 = Росдал бо
  | Ращалъизаби4 = right
  | Рекъезаби4 = цифра
| | [[Болъихъ]] | росу | {{ Халкъалъул къадар | Ботлих | тр | Регион = Дагъистан}} | [[Болъихъ росдал бо]]
}}

== Карта ==
{|
|-
|align=center|[[Файл:Blue 000080 pog.svg|15px]] || Административияб центер, {{ Халкъалъул къадар | Ботлих | ц | Регион = Дагъистан }}{{ Халкъалъул къадар | Ботлих | р | Регион = Дагъистан }} чи
|-
|align=center|[[Файл:Purple pog.svg|14px]] || 5000-ялдаса цӀикӀкӀун
|-
|align=center|[[Файл:Green 008000 pog.svg|13px]] || 1000-ялдаса цӀикӀкӀун
|-
|align=center|[[Файл:Yellow pog.svg|11px]] || 500-ялдаса 1000-де щвезегӀан чи.
|-
|align=center|[[Файл:Orange pog.svg|10px]] || 100-ялдаса 500-де щвезегӀан чи
|-
|align=center|[[Файл:Red pog.svg|9px]] || 100-де щвезегӀан чи.
|}

{{БакӀКарта+| Россия Дагъистан Болъихъ мухъ| width = 700 | float = | caption = Болъихъ мухъалъул росаби. 
| places = 
{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg = 42.665000 | lon_deg = 46.220000 | marksize = 15 | mark = Blue 000080 pog.svg | position = left | background = | label = {{Гъоркьмухъ|'''[[Болъихъ]]'''}}}}

{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg = 42.690911 | lon_deg = 46.115298 | marksize = 14 | mark = Purple pog.svg | position = left | background = | label = [[АнсалтӀа]]}}


{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg  = 42.667220 | lon_deg = 46.053610 | marksize = 9 | mark = Red pog.svg | position = left | background = | label = [[Беледи]]}}

{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg = 42.783330 | lon_deg = 46.250000 | marksize = 14 | mark = Purple pog.svg | position = left | background = | label = [[ГӀанди]]}}

{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg  = 42.629170 | lon_deg = 46.115830 | marksize = 13 | mark = Green 008000 pog.svg | position = left | background = | label = [[Гъодобери (Болъихъ мухъ)|Гъодобери]]}}

{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg  = 42.668330 | lon_deg = 46.071940 | marksize = 9 | mark = Red pog.svg | position = right | background = | label = [[Зибирхали]]}}

{{БакӀКарта~ | Россия Дагъистан Болъихъ мухъ | lat_deg = 42.683330 | lon_deg = 46.310280 | marksize = 13 | mark = Green 008000 pog.svg | position = right | background = | label = [[Муниб]] }}
}}

== МугъчӀваял ==
=== Баянкьелал ===
{{мугъчӀваял|group=комм.}}

===Иццал ===
{{мугъчӀваял}}

== РегӀелал == 

{{Болъихъ мухъ|state=autocollapse}}
{{Авария|state=collapsed}}
{{Дагъистан|state=collapsed}}
{{Authority control}}

[[Категория:Болъихъ мухъ|*]]
[[Категория:Авариялъул мухъал]]
[[Категория:Дагъистаналъул мухъал]]