Рочисезул мацӀ
Рочисезул мацӀ | |
---|---|
аршаттен чӏат aršatten čʼat | |
Территория | Россия |
Регион | Рочиб росу, Дагъистан |
Этниклъи | Рочисел |
КӀалъалел | 1,712 (2020 ценз)[1] |
Кириллияб (Авар алфабеталъул кьучӀда) ГӀараб (XIX гӀ.)[3] | |
МацӀалъул кодал | |
ISO 639-3 | aqc |
Glottolog | arch1244 |
ELP | Archi |
![]() Рочисезул мацӀалда кӀалъалеб бакӀ (багӀаралъ) | |
![]() Рочисезул мацӀалъул классификация гьабула тӀагӀиналъул хӀинкъи бугеб гӀадинан ЮНЕСКОялъул "ХӀинкъаликь ругел дунялалъул мацӀазул атласалъ" (2010) | |
Рочисезул мацӀ буго хьондакавказияб мацӀ, жинда Дагъистаналъул ЧӀарада мухъалда бугеб Рочиб росулӀа чагӀи кӀалъалеб.
Фонология
[хисизабизе | код хисизабизе]Рочисезул мацӀалъул буго, цогидал элъул гӀагарал хьондакавказиял мацӀазулго гӀадин, цӀакъ захӀматаб фонологикияб система, элдалъун рочисезул мацӀ ккола рагӀалдасеб мисаллъунги. Элъул буго 26 рагьараб фонема гин, анализалда бан, 74-идаса 82-де щун рагьукъаб фонема.
Рагьарал
[хисизабизе | код хисизабизе]Рочисезул мацӀалъул буго симметрикияб анлӀго рагьараб бугеб система (/i e ə a o u/).
Цебесел | БакьулӀел | Нахъисел | |
---|---|---|---|
ТӀасиял | i iː | u uː | |
Гьоркьохъел | e eː | ə | o oː |
Гъоркьиял | a aː |
Рагьаразул киналго, /ə/ хутӀизегӀан, рукӀине бегьула щуго варианталда: къокъал, фарингеаллъарал, борхатаб тоналъулал, халатал (борхатаб тонгун), гин фарингеаллъарал борхатаб тонгун (мисалалъе /a/, /aˤ/, /á/, /áː/, and /áˤ/). Эл киназулӀаго /ə/ гин /íˤ/ данчӀваларо рагӀул кӀалалда.[4] Инициалал гурел гьарказул мисалал: /íˤ/ буго /díˤt͡ʃa/ ('кьара букӀине')[5] гин /iˤntíˤmmaj/ ('гӀаданах').[6]
Референсал
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ 7. НАСЕЛЕНИЕ НАИБОЛЕЕ МНОГОЧИСЛЕННЫХ НАЦИОНАЛЬНОСТЕЙ ПО РОДНОМУ ЯЗЫКУ
- ^ Schulze's classification schemata of the Caucasian languages Архивация 2011-06-10 Wayback MachineХалип:Dead link
- ^ Магомедханов, Магомедхан (новембер 2009). "Образцы письменности арчинцев" (PDF). Антропологический форум. 2009. №11.
- ^ "Archi Dictionary". Щвей 2 юн 2024.
- ^ "Archi - 1083 - диIча". Щвей 14 март 2015.
- ^ "Archi - 1420 - иIнтиIммай". Щвей 14 март 2015.
Библиография
[хисизабизе | код хисизабизе]- Bond, Oliver; Corbett, Greville G.; Chumakina, Marina; Brown, Dunstan, редл. (2016). Archi: Complexities of agreement in cross-theoretical perspective. Oxford: Oxford University Press.
- Chumakina, Marina; Dunstan Brown; Greville G. Corbett; Harely Quilliam (2007). A dictionary of Archi: Archi-Russian-English (Online ред.). University of Surrey. doi:10.15126/SMG.16/2.
- Kodzasov, Sandro (1977). "Fonetika Archinskogo Jazyka, part 2". Ин Kibrik, A. E.; Samedov, I. P.; Olovjannikova, D. S.; Kodzasov, S. V. (редл.). Opyt Strukturnogo Opisanija Archinskogo Jazyka. Том 1. Moscow: Izdatel’stvo Moskovskogo Universiteta.
- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.
КъватӀисел линкал
[хисизабизе | код хисизабизе]- Appendix:Cyrillic script
- Archi–Russian–English dictionary
- Archi language tutorial (мацӀ: инглис)
- Archi Vocabulary List (мацӀ: инглис)
- Archi basic lexicon at the Global Lexicostatistical Database
- https://www.smg.surrey.ac.uk/languages/archi/ Archi language overview
- Почему арчинский язык считается одним из самых трудных в мире (мацӀ: гӀурус)
- JsonConfig гӀатӀилъел хӀалтӀизабулел гьумерал
- Webarchive template wayback links
- Макъалаби рочисезул-мацӀаб текстгун
- ISO language articles citing sources other than Ethnologue
- ГӀадатаб ИФАгун гьумерал
- Макъалаби инглис-мацӀал иццалгун (en)
- Макъалаби гӀурус-мацӀал иццалгун (ru)
- Articles with GND identifiers
- Pages with red-linked authority control categories
- Хьондакавказиял мацӀал
- Россиялъул мацӀал
- ТӀагӀинел кавказиял мацӀал
- Кирилияб хъвай хӀалтӀизабулел мацӀал