Ицари мацӀ
Внешний вид
Ицари мацӀ | |
---|---|
ицӀран гъай[1] ИцIрила гъай | |
Абулеб куц | [its’ran ʁaj] [its’arila] |
Территория | Кавказ |
Регион | Дагъистан |
Этниклъи | Даргиял |
КӀалъалел | 2,000 (2003)[2] |
ГьечӀо | |
МацӀалъул кодал | |
ISO 639-3 | – |
Glottolog | icar1234 Icari |
![]() Ицари (ва Шанжи) |
Ицари мацӀ (ицӀран гъай[1]) буго даргияб диалектияб континуумалъул мацӀ, жинда Дагъистаналъул Ицари росулӀ, гьединго Кизляр мухъалда, Дружбаялда, 2,000 гӀанасев чи кӀалъалеб.[2] Эб цо-цо рикӀкӀуна дарги мацӀалъул батӀаго бугеб диалект гӀадин. Ethnologue-алъ эб гьединго рехсола дарги диалект гӀадинан, амма рикӀкӀуна эб батӀияб мацӀлъун букӀине бегьулеблъиги.[3] Элъие бищун гӀагараб мацӀ буго санжи, жиндир 200 гурони кӀалъалев чи гьечӀеб, гьединлъидал тӀагӀунеб бугеблъун кколеб.[4]
Фонология
[хисизабизе | код хисизабизе]Рагьарал
[хисизабизе | код хисизабизе]Цебесел | Нахъисел | |||
---|---|---|---|---|
гӀад. | фар. | |||
ТӀасияб | къокъ. | [i] i | [u] u | [uˤ] uӏ |
хал. | [iː] ī | [uː] ū | ||
Гьоркьохъел/гъоркьияб | къокъ. | [e] e | [ɑ] а | [ɑˤ] aӏ |
хал. | [eː] ē | [ɑː] ā |
Ицариялда будо фонемикияб фарингеализация, жиндие нугӀлъи гьабулеб минималал парабаз, мисалалъе, šam 'чахъу' Халип:Endash šaӏm 'хӀедучирахъ'.
Рагьукъал
[хисизабизе | код хисизабизе]Билабиал | Дентал | Алвеолар | Палатал | Велар | Увулар | Фарингеал | Глоттал | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Плозив | зирарал | [b] b | [d] d | ||||||
хӀалуцинчӀел | [p] p | [t] t | [k] k | [q] q | |||||
хӀалуцарал | [pː] p̄ | [tː] t̄ | [kː] кк kk | [qː] q̄ | |||||
эйективияб | [pʼ] pʼ | [tʼ] tʼ | [kʼ] кӏ kʼ | [qʼ] qʼ | [ʡʼ]Халип:Dubious ʕ | [ʔ] ʔ | |||
Фрикатив | зирарал | ([f] f) | [z] z | [ʒ] ž | [ɣ] ǧ | [ʁ] R | [ħ] H | [h] h | |
хӀалуцинчӀел | [s] s | [ʃ] š | [x] x | [χ] X | |||||
хӀалуцарал | [sː] s̄ | [ʃː] s̄̌ | [xː] x̄ | [χː] X̄ | |||||
Аффрикат | хӀалуцинчӀел | [t͡s] c | [t͡ʃ] č | ||||||
хӀалуцарал | [t͡sː] c̄ | [t͡ʃː] c̄̌ | |||||||
эйектив | [t͡sʼ] cʼ | [t͡ʃʼ] čʼ | |||||||
Резонант | [m] m, [w] w | [n] n, [l] l | [r] r | [j] j |
Референсал
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ a b Коряков, Юрий (2021). "Даргинские языки и их классификация" [Dargwa languages and their classification]. Ин Майсак, Т. А.; Сумбатова, Н. Р.; Тестелец, Я. Г. (редл.). Дурхъаси Хазна. Сборник Статей К 60-Летию Р. О. Муталова / Ред. Т. А. Майсак, Н. Р. Сумбатова, Я. Г. Тестелец. М.: Буки Веди Дурхъаси хазна. Сборник статей к 60-летию Р. О. Муталова (мацӀ: русский). Буки Веди. гьгь. 139–154. ISBN 978-5-6045633-5-9.
- ^ a b c Sumbatova, Nina R.; Mutalov, Rasul O. (2003). A grammar of Icari Dargwa. Languages of the world. Muenchen: LINCOM Europa. ISBN 978-3-89586-014-0.
- ^ Халип:E25
- ^ Forker, Diana (2019-07-17). A grammar of Sanzhi Dargwa (мацӀ: английский). Language Science Press (публикация 2020). doi:10.5281/zenodo.3339225. ISBN 9783961101962.